علائم بیماری آسم و روش های درمان و پیشگیری

آسم برگرفته از واژه یونانی به معنی نفس نفس زدن است، این بیماری یک بیماری مزمن، التهابی مجاری تنفسی است که شامل علائم متغیر و عود کننده، انسداد برگشت پذیر جریان هوا و اسپاسم برونش می باشد، همچنین این بیماری را می توان نوعی اختلال تنفسی دانست که موجب تنگی نفس به صورت متناوب می گردد.

حملات آسم و واکنش مناسب حملات

حملات آسم زمانی روی میدهد که شدت علائم بیماری افزایش یابد،این حملات با شدت های متفاوتی روی میدهد. هنگام حملات عضلات دور مسیر جریان هوا سفت شده و باعث باریک شدن این مسیر می گردد، در نتیجه هوای کمتری در مسیر جریان هوایی منتشر و با افزایش التهاب، مخاط بیشتری در مسیر های هوایی منتشر شده و این مسیر ها را بیش از پیش تنگ تر می نماید. مراقبت و رسیدگی های فوری در صورت حملات آسمی الزامی است.

انواع آسم

اگر بیماری آسم را از نظر بالینی مورد بررسی قرار دهیم، دفعات علائم، حجم بازدمی با فشار در یک ثانیه و بیشینه میزان جریان بازدمی انواع این بیماری را شامل می شود. به طور کلی می توان گفت انواع آسم بدین شرح است:

• آسم خفیف متناوب: مبتلایان به این نوع از آسم دو بار در هفته دچار حمله تنفسی شده و در بین حملات نیز هیچ علامتی ندارند، تعداد حملات آسم شبانه این افراد کمتر از 2 شب در ماه می باشد.
• آسم خفیف پایدار: در بیماران مبتلا به این از آسم تعداد حملات بیش از 2 در هفته ولی کمتر از یک بار درد روز می باشد، در بین حملات نیز ممکن است بیمار حملات داشته باشد. حملات آسم شبانه در این بیماران بیش از 2 بار در ماه است.
• آسم متوسط : این بیماران معمولا هر روز علامت های این بیماری را تجربه نموده و اسم شبانه ی آنها بیش از یک بار در طول هفته روی میدهد.
• آسم شدید: این بیماران همواره شاهد حملات این بیماری می باشند و تعداد حملات بسیار زیاد است.

عوارض آسم

ابتلا به آسم می تواند در طولانی مدت عوارض شدید را در پی داشته باشد که از جمله آنها می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• کاهش فعالیت های بدنی و ورزش کردن
• کمبود خواب
• باریک شدن دائمی راه های هوایی ( برونش )
• بستری در بیمارستان
• مشکلات تنفسی
• سرفه های مکرر
• تغییرات عملکرد ریه

از بارزترین علائم این بیماری می توانیم خس خس ، سرفه و تنگی نفس اشاره کنیم که این سه مورد به سه گانه آسم معروف هستند همچنین از دیگر علائم این بیماری می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• سفتی یا درد قفسه سینه
• مشکل در خواب به سبب تنگی نفس یا خس خس سینه
• صدای خس خس یا سوت در هنگام بازدم هوا
• حملات سرفه یا خس خس سینه که با ویروس های تنفسی مثل سرماخوردگی یا آنفولانزا شدت یابد.

تشخیص این بیماری معمولا از طریق بر اساس الگوی علائم، پاسخ به درمان در طول زمان و اسپیرومتری صورت می گیرد.

مهمترین عللی که موجب این بیماری می گردد شامل عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی است. از جمله عوامل محیطی که به بروز آسم می انجامد، می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• مو و یا پوست حیوانات
• گرد و خاک
• آلودگی هوا
• تغییرات آب و هوایی (به خصوص هوای سرد)
• مواد شیمیایی موجود در هوا یا غذا
• گرده افشانی گیاهان
• قارچ گیاهان
• عفونت های تنفسی (مانند سرماخوردگی)
• ریفلاکس ( برگشت محتویات معده )
• استرس و اضطراب
• دود تنباکو و سیگار
• سولفیت (ماده ای نگهدارنده در برخی غذاها و نوشیدنی‌ها)
• مصرف آسپیرین، بتابلوکرها و دیگر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID)
• آلرژی به برخی غذاها مانند بادام زمینی و میگو

بیماری مزمن آسم در دسته بیماری های شایع تقسیم بندی می شود به صورتی که از هر 10 کودک، 1 نفر و از هر 20 بزرگسال نیز 1 نفر مبتلا به این بیماری هستند تحقیقات نشان داده معمولا این بیماری از دوران کودکی شروع می شود اما علائم آن می تواند در هر سنی بروز می نماید.

عوامل خطرناک آسم

برخی رفتار های محیطی می تواند به شدت برای بیماران مبتلا به این عارضه خطرناک باشد که از جمله آنها می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• ابتلا به آلرژی
• اضافه وزن ( کاهش وزن هنگام تولد )
• کشیدن سیگار یا در معرض دود سیگار قرار گرفتن
• آلودگی هوا
• مواد شیمیایی خطرناک مثل کود های شیمیایی و مواد آرایشی
• عفونت و باکتری های ویروسی

راه های درمانی مختلفی برای بهبود این عارضه وجود دارد که در این بخش به بررسی آنها می پردازیم:

درمان خانگی بیماری آسم

درمان های خانگی این بیماری قادر به درمان قطعی نخواهند بود اما می توانند در بهبود علائم این بیماری نقش مهمی را ایفا نماید. برخی از روش های درمان خانگی این بیماری بدین شرح است:

• ترکیب عسل و آب گرم : ترکیب یک لیوان آب گرم و یک قاشق عسل می تواند در بهبود علائم و کاهش حملات موثر باشد.این روش را باید دست کم 3 بار در روز انجام دهید.
• زردچوبه : این ادویه از منابع آهن، پتاسیم، ویتامین B۶، منگنز و فیبر به شمار می رود که در درمان این بیماری و کاهش حملات موثر است. زود چوبه را می توانید به غذا اضافه نمایید.
• زنجبیل با عسل و آب انار : ترکیب این سه مواد را می توان به عنوان دارو مورد استفاده قرار داد.
• ترکیب زردچوبه، زنجبیل و فلفل : این ترکیب به خصوص برای کسانی که به شیر حساسیت دارند بسیار مفید است می توان ترکیب این سه ماده را برای درمان این بیماری مورد استفاده قرار داد.

درمان پزشکی و دارویی

دارو های درمانی برای این بیماری با توجه به سن بیمار، علائم بیماری، محرک های ایجاد علائم و اثر دارو برای کاهش علائم متفاوت است برخی از دارو های این بیماری بدین شرح است:

• مهارکننده های لکوترین ها : مصرف این دارو در کمتر از 24 ساعت به از بین بردن علائم این بیماری کمک می نماید ولی همراه با عوارضی از جمله آشفتگی و افسردگی است که باید در صورت تشدید آنها به پزشک مراجعه نمایید برخی از نمونه های این دارو بدین شرح است: مونتلوکاست (Singulair)، زافیرلوکاست (Accolate) و زیلتون (Zyflo)
• تئوفیلین : این دارو یک قرص با مصرف روزانه است که از طریق شل کردن عضلات اطراف مجاری تنفسی به باز نگه داشتن مسیر های تنفسی کمک میکند. این دارد شامل داروی تئوفیلین (Theo-24، Elixophyllin و غیره) می شود.
• کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا داخل وریدی : این دارو جهت از بین بردن التهاب در مسیر های تنفسی به کار می رود که به سبب عوارض مختلف در کوتاه مدت بعد از حمله مورد استفاده قرار می گیرد. این داروها که شامل پردنیزون و متیل پردنیزون است.

اسپری آسم و نکات قابل توجه

• آگونیست های گیرنده های بتای طولانی اثر : این دارو مسیر های تنفس را باز میکند اما چون مانع تشخیص نوع بدتر شدن وضعیت بیمار مبتلا به آسم می شوند، در زمان حمله شدید نباید از آنها استفاده نمود. نمونه های از این دارو بدین شرح است:سالمترول (Serevent) و فورموترول (Foradil و Perforomist)
• کوتیکواستروئیدهای استنشاقی : می توان از این دارو به سبب عوارض جانبی کمتر، به مدت طولانی تری استفاده نمود برخی از نمونه های این دارو های بدین شرح است:فلوتیکازون (Flovent HFA)، بودزونید (Pulmicort Flexhaler)، فلونیزولید (Aerobid)، سیکلزونید (Alvesco)، بکلومتازون (Qvar) و مومتازون (Asmanex)
• آگونیست های گیرنده های بتای کوتاه اثر: این داروی استنشاقی به سرعت عمل کرده و در زمان حملات به سرعت علائم بیماری را کاهش میدهد.این داروها شامل آلبوترول (ProAir HFA، Ventolin HFA و غیره)، لوالبوترول (Xopenex) و پریبوترول (Maxair) است.

در وهله اول باید خانواده و خود فرد بیماری را بپذیرند و در جهت درمان آن اقدام نمایند، اگر بیمار کودک است خانواده باید با او مانند دیگران فرزندان سالم برخورد نمایند و اجازه دهند مانند دیگر افراد کار های روزمره را خودش انجام دهد. همچنین جهت کمک به این بیماران لازم است از موارد زیر اجتناب نمایید:

• سیگار کشیدن
• عطر زدن
• روشن کردن عود
• عصبی کردن فرد
• این افراد نباید در معرض موی حیواناتی مثل سگ و گربه قرار بگیرند.
• دوری کردن آنها از آلودگی های محیط