علت بیماری سیلفیس، راه‌های انتقال و روش های پیشگیری و درمان سیلفیس
بیماری سیفلیس چیست ؟
بیماری سیفلیس یکی از شایع ترین بیماری های مقاربتی (STD) است که مولد اصلی آن نوعی باکتری به نام ترپونما پالیدوم می باشد. همه چیز با یک زخم کوچک و دایره ای شکل و البته بدون درد شروع می شود که شانکر نام دارد. بسیاری از افراد متوجه وجود این زخم ها در بدن خود نمی گردند. همچنین برخی افراد هم سال ها بدون داشتن هیچگونه علائم و نشانه ی خاصی ناقل این بیماری هستند و بدون اینکه از آن اطلاعی داشته باشند آن را به شریک یا شرکای جنسی خود انتقال می دهند.بیماری سیفلیس 4 مرحله دارد:
- مرحله ی اولیه
- مرحله ی ثانویه
- دوران نهفتگی
- مرحله ی سوم
مرحله ی اولیه و ثانویه ی سیفلیس بیشترین خطر انتقال و سرایت را دارد ولی در مرحله ی نهفتگی این بیماری تمامی علائم از بین می رود. مرحله ی سوم بسیار خطرناک است و در صورت عدم درمان به موقع قلب و مغز فرد در معرض خطرات جدی قرار می گیرد و بدن در برابر ابتلا به سایر بیماری ها از جمله بیماری ایدز فوق العاده آسیب پذیرتر می گردد.
راه های انتقال بیماری
بیماری سیفلیس جز بیماری های آمیزشی عفونی قرار دارد و تنها طریقه ی انتقال آن برقراری رابطه ی جنسی با فرد آلوده است. این رابطه می تواند دهانی، واژینال یا مقعدی باشد. با ابتلا به بیماری سیفلیس زخم های باز و بدون درد بر روی آلت تناسلی، مقعد یا دهان فرد به وجود می آید و تماس فیزیکی بدن با این زخم ها می تواند بیماری را به سرعت انتقال دهد. چنین تماسی عمدتا در رابطه ی جنسی وجود دارد و به همین دلیل هم برقراری رابطه ی جنسی و تماس فیزیکی تنها راه انتقال آن به شمار می رود. همچنین امکان انتقال سیفلیس از مادر باردار آلوده به جنین هم وجود دارد. بیماری سیفلیس می تواند از طریق سرنگ آلوده هم منتقل گردد. امری که میان معتادان تزریقی به شدت شایع است.
فرد باید در نظر داشته باشد که در طول دوره ی درمان و تا پایان آن از برقراری هرگونه رابطه ی جنسی با سایر افراد پرهیز کند و در صورتی که متاهل است و یا شریک جنسی طولانی مدتی دارد باید آن فرد هم تحت درمان قرار بگیرد چون به احتمال زیاد او هم به بیماری سیفلیس مبتلا شده باشد.
این بیماری از چه طریقی منتقل نمی شود ؟
- استفاده از توالت فرنگی مشترک
- استفاده از لباس فرد آلوده
- غذا خوردن در ظروف مشترک
- قرار گرفتن در محیط مشترک
بیماری سیفلیس در بارداری
مادران بارداری که به بیماری سیفلیس مبتلا می باشند امکان دارد دچار سقط جنین شوند و یا تحت زایمان زودرس قرار بگیرند. از طرفی احتمال انتقال سیفلیس از مادر باردار آلوده به جنین در دوران بارداری بسیار بالاست و ممکن است نوزاد با بیماری سیفلیس مادرزادی متولد شود. سیفلیس مادرزادی می تواند خطر مرگ در بر داشته باشد و همچنین باعث بروز نقص عضو در نوزاد گردد.
علائم سیفلیس
در ابتدای مطلب هم اشاره کردیم که نام دیگر بیماری سیفلیس، مقلد بزرگ است. سفلیس با علائم و نشانه های گوناگون و متفاوتی همراه است. بستگی دارد که بیمار در کدام مرحله از این بیماری قرار گرفته است. گاهی هم شخص کاملا عادی و سالم به نظر میرسد و با آزمایش خون مشخص می شود که ناقل سیفلیس است. اما در یک تقسیم بندی کلی می توان علائم سیفلیس را به شرح زیر در نظر گرفت:
علائم سیفلیس در مرحله ی اولیه
اولین مرحله ی بیماری سیفلیس حدودا 4 هفته طول می کشد تا خود را نشان دهد. بسته به وضعیت سیستم ایمنی بدن فرد ممکن است این مدت زمان طولانی تر گردد.شانکر یا زخم سیفلیس به شکل دایره و بدون درد بر روی پوست بدن ظاهر می گردد که به شدت عفونی است. محل این زخم ممکن است مقعد، اندام جنسی یا دهان باشد. این زخم در حدود 2 الی 6 هفته بر روی پوست بدن باقی می ماند و هرگونه تماس مستقیم و فیزیکی با این زخم ها می تواند بیماری سیفلیس را انتقال دهد. معاینات بالینی می تواند در این مرحله برای تشخیص سیفلیس موثر باشد.
علائم سیفلیس در مرحله ی ثانویه
در مرحله ی دوم سیفلیس، فرد با علائمی مثل گلودرد و التهابات پوستی مواجه می شود. قرمزی پوست بدون خارش و یا سوزش در کف دست ها و پاهای فرد کاملا مشخص است و سایر علائم زیر هم ممکن است همزمان با آن ایجاد شوند. در مرحله ی ثانویه چه بیمار تحت درمان قرار بگیرد و چه قرار نگیرد،علائم و نشانه ها پس از مدتی از بین می روند و بیشتر پزشکان نمی توانند در این مرحله بیماری فرد را به طور دقیق مشخص کنند و اغلب با سایر بیماری ها اشتباه گرفته می گردد. این علائم و نشانه ها شامل موارد زیر است:
علائم سیفلیس در مرحله ی نهفتگی
این مرحله ممکن است سالها طول بکشد،اما فرد ناقل سیفلیس است و باکتری در بدن او حضور دارد. در این مرحله تمامی علائم و نشانه های قبلی به طور کامل از بین می روند و بیماری وارد دوران نهفتگی خود می شود. در مرحله ی نهفتگی کمی از شدت سرایت این بیماری کاسته می شود اما همچنان امکان انتقال سیفلیس از طریق برقراری رابطه ی جنسی با سایر افراد وجود دارد. آزمایش هایی وجود دارند که می توانند به تشخیص سیفلیس در این مرحله کمک کنند.
علائم سیفلیس در مرحله ی سوم
مرحله ی سوم آخرین و البته خطرناک ترین مرحله از بیماری سیفلیس است. در صورت عدم درمان سیفلیس، علائم و نشانه های این مرحله ممکن است بین 3 تا 15 سال پس از عفونت اولیه در فرد ظاهر شود و برای زندگی فرد می تواند خطر آفرین باشد و به مرگ او منجر شود.
تشخیص بیماری چگونه میسر می شود ؟
اگر رابطه ی جنسی مشکوکی در گذشته داشته اید بهتر است سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید. برای تشخیص سفلیس قبل از هر چیزی پزشک ابتدا از شما آزمایش خون می گیرد. سپس برای بررسی علائم و نشانه های ظاهری سیفلیس، معاینات بالینی کاملی را انجام می دهد. اگر روی بدن شما شانکر یا زخم مشکوکی وجود داشته باشد به احتمال زیاد نمونه ای می گیرد تا از نظر وجود باکتری سیفلیس بررسی گردد.
در مراحل پیشرفته تر سیفلیس که بیماری، سیستم عصبی فرد را تحت تاثیر خود قرار داده است نمونه ی مایع نخاعی فرد می تواند وجود باکتری سیفلیس را نشان دهد. تشخیص دقیق سیفلیس از طریق تست ها و آزمایش های مربوطه ای که در این زمینه وجود دارند در هر مرحله از این بیماری امکان پذیر است.
روش های درمان سیفلیس چیست ؟
اگر سیفلیس فردی در مرحله ی اولیه و ثانویه به درستی تشخیص داده شده باشد رایج ترین و بهترین درمان تزریق پنی سیلین است. در صورتی که فرد به پنی سیلین حساسیت داشته باشد پزشک از سایر آنتی بیوتیک ها برای ادامه ی درمان استفاده می کند. در صورتی که در مرحله ی سوم سیفلیس درمان بیماری آغاز شده باشد بیمار باید در بیمارستان بستری شود. در این مرحله هم می توان باکتری مولد بیماری را از بین برد اما آسیب هایی که به قسمت های مختلف بدن فرد رسیده است را نمی توان جبران کرد.فرد باید در نظر داشته باشد که در طول دوره ی درمان و تا پایان آن از برقراری هرگونه رابطه ی جنسی با سایر افراد پرهیز کند و در صورتی که متاهل است و یا شریک جنسی طولانی مدتی دارد باید آن فرد هم تحت درمان قرار بگیرد چون به احتمال زیاد او هم به بیماری سیفلیس مبتلا شده باشد.
عوارض بیماری سیفلیس چیست ؟
اگر بخواهیم عوارض سیفلیس را کوتاه بیان کنیم باید بگوییم که این بیماری می تواند بسیاری از قسمت های بدن را هدف حملات خود قرار دهد و عوارض جبران ناپذیری از خود باقی بگذارد. تخریب بافت ها و قسمت هایی که در مرحله ی سوم بیماری سیفلیس رخ می دهد تنها بخشی از عوارض این بیماری است. سایر عوارض ناشناخته اند و در هر فردی می تواند متفاوت باشد. فراموش نکنید سیفلیس را مقلد بزرگ می نامند. بیماری که می تواند طیف وسیعی از علائم و نشانه ها را داشته باشد.مشکلات روانی اینگونه بیماران و طرد شدن از طرف اجتماع را هم نمی توان نادیده گرفت. در بیشتر مواردی که سیفلیس فرد تحت درمان قرار نمی گیرد، متاسفانه مرگ قربانی رقم می خورد.
راه پیشگیری از ابتلا به بیماری
در یک دسته بندی کلی سیفلیس در دسته ی بیماری های آمیزشی قرار دارد و از این رو کاملا قابل پیشگیری است.
- شریک جنسی سالم و مطمئن انتخاب کنید و از برقراری رابطه ی جنسی با افراد ناشناخته، مشکوک و یا بی بند و بار جنسی بپرهیزید.
- در روابط جنسی خود از کاندوم و سد دهانی استفاده کنید.
- اگر اعتیاد دارید به هیچ وجه از سوزن و سرنگ آلوده و مشترک استفاده نکنید. سیفلیس می تواند از طریق سرنگ آلوده منتقل گردد.
- اگر از نظر جنسی فعال هستید و یا در گذشته ارتباطات مختلفی داشته اید بهتر است که آزمایش ها و تست های مربوط به بیماری های مقاربتی را به طور مرتب انجام دهید.