سرطان چشم از سلول های داخل کره چشم و بخش های اطراف آن مانند پلک ها و مجاری اشک شروع می شود. سرطان چشم انواع مختلفی دارد اما به طور کلی یک سرطان نادر محسوب می شود. شایع ترین نوع سرطان چشم ملانوم است. سرطان چشم زمانی اتفاق می افتد که سلول ها خارج از کنترل شروع به تکثیر شدن می کنند و در نهایت باعث به وجود آمدن تومور می شوند.

تومور های ایجاد شده ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشند. تومورهای سرطان چشم بدخیم می توانند باعث گسترش سرطان در سایر قسمت های بدن شوند اما تشخیص و درمان به موقع در اغلب مواقع می تواند از گسترش آن جلوگیری کند. سرطان چشم قابل درمان بوده و شایع ترین روش های درمان آن شامل پرتو درمانی و جراحی می باشد.

علائم سرطان چشم

سرطان چشم همیشه علائم واضحی ایجاد نمی کند و حتی ممکن است فرد اصلا علائمی را تجربه نکند و در طی یک آزمایش معمول چشم، سرطان تشخیص داده شود. شایع ترین علائم سرطان چشم شامل : 

• تاری دید ( احساس وجود یک سایه در دید)
• از دست دادن کامل یا جزئی بینایی
• سوزش مداوم چشم
• وجود یک لکه تیره در چشم که به مرور زمان بزرگتر می شود
• برآمده شدن یک چشم
• وجود یک توده روی پلک یا داخل چشم که اندازه آن در حال افزایش است
• درد داخل یا اطراف چشم
• تغییر موقعیت کره چشم و نحوه حرکت آن

این علائم می توانند نشان دهنده سایر مشکلات چشمی نیز باشند پس برای تشخیص بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

علت سرطان چشم

آغاز سرطان چشم با تکثیر غیر قابل کنترل سلول ها می باشد که در نهایت منجر به ایجاد تومور می شوند. این تومورها ممکن است شکسته شوند و از طریق جریان خون به سایر قسمت های بدن گسترش پیدا کنند. علت دقیق به وجود آمدن سرطان چشم هنوز مشخص نیست اما برخی از عوامل می توانند در به وجود آمدن آن تاثیر داشته باشند، از جمله : 

• سن : در اغلب موارد سرطان چشم در افراد بالای 50 سال رخ می دهد به استثنا سرطان چشم رتینوبلاستوما که کودکان زیر 5 سال را تحت تاثیر قرار می دهد.
• رنگ پوست : سرطان چشم در افرادی که پوست سفید و رنگ پریده دارند بیشتر رخ می دهد.
• رنگ چشم : بروز سرطان چشم در افرادی که چشم های آبی یا سبز دارند شایع تر از افرادی است که چشم های تیره رنگ دارند. 
• عوامل ارثی : سندرم خال دیسپلاستیک، می تواند احتمال وقوع سرطان چشم را افزایش دهد.
• آفتاب گرفتن : قرار گرفتن مداوم در معرض اشعه فرابنفش برای آفتاب گرفتن و برنزه شدن می تواند احتمال بروز سرطان چشم را افزایش دهد.

تشخیص سرطان چشم

یک متخصص چشم معمولا با انجام برخی از آزمایش ها می تواند سرطان چشم را تشخیص دهد. ممکن است این روند طولانی شود زیرا علائم سرطان چشم به سایر بیماری های چشمی بسیار شبیه است. برخی از روش های تشخیص سرطان چشم شامل : 

• معاینه چشم : در طول معاینه چشم ممکن است با مشاهده لکه های تیره، رگ های خونی بزرگ شده یا نحوه حرکت کره چشم، سرطان چشم تشخیص داده شود. در این روند ممکن است از دستگاه هایی مانند افتالموسکوپ (چشم بین) یا لامپ شکاف استفاده شود.
• تصویربرداری : در اغلب موارد نتایج تصویربرداری چشم به همراه معاینه چشم برای تشخیص سرطان چشم کفایت می کند. تصویر برداری های معمول برای تشخیص سرطان چشم شامل سونوگرافی و آنژیوگرافی فلورسین ( تزریق رنگ به جریان خون برای بهتر دیده شدن رگ ها) می باشد.
• نمونه برداری : در این روش از بافت تومور نمونه برداری می شود تا برای تشخیص سرطانی بودن سلول ها آزمایش شود. معمولا با تصویربرداری و معاینه چشم سرطان تشخیص داده می شود و از نمونه برداری برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرطان مانند ساختار سلول ها و تهاجمی بودن سرطان استفاده می شود. روش های نمونه برداری از بافت های چشم شامل آسپیراسیون سوزنی، بافت برداری با جراحی و بافت برداری برشی می باشد.

انواع سرطان چشم

در حال حاضر 6 نوع مختلف از سرطان چشم شناسایی شده است که در زیر به بررسی انواع آنها می پردازیم : 

ملانوم چشمی : شایع ترین نوع سرطان چشم در بزرگسالان، ملانوما می باشد. این سرطان از سلول های سازنده رنگدانه های پوست، مو و چشم آغاز می شود. این رنگدانه ها در مشیمیه و عنبیه چشم وجود دارند به همین دلیل این نوع از سرطان چشم در اغلب موارد در این قسمت از چشم رخ می دهند. ملانوما در عنبیه در اکثر مواقع به کندی رشد می کند و به سایر قسمت های بدن گسترش نمی یابد.

لنفوم داخل چشمی اولیه (لنفوم چشم) : این نوع از سرطان چشم، گلبول های سفید خون را درگیر می کند. اکثر افراد مبتلا به لنفوم چشم سالخورده هستند یا مشکلات مربوط به ضعف سیستم ایمنی مانند ایدز دارند. لنفوم چشم اغلب همراه با لنفوم اولیه مغز رخ  می دهد.

تومور شبکیه (رتینوبلاستوما) : این نوع از سرطان چشم بر کودکان تاثیر می گذارد. یک جهش ژنتیکی باعث ایجاد رتینوبلاستوما می شود و این سرطان در شبکیه چشم شروع می شود. سلول های عصبی شبکیه شروع به رشد و تکثیر می کنند. در اغلب موارد این سرطان در سایر قسمت های بدن نیز پخش می شود.

متاستازهای چشمی : این نوع از سرطان چشم نیز از رایج ترین آنها محسوب می شود. این سرطان از سایر اندام ها مانند سینه یا ریه به چشم گسترش می یابد. سلول های سرطانی از طریق جریان خون به چشم وارد می شوند به همین دلیل این سرطان در اغلب موارد در مشیمیه که رگ های خونی زیادی دارد پیدا می شود. 

سرطان اربیتال : این سرطان بر بافت های اطراف کره چشم که اربیت نام دارند تاثیر می گذارد. این بافت ها می توانند شامل ماهیچه هایی باشند که کره چشم را حرکت میدهند یا  اعصاب متصل به کره چشم باشند.

سرطان آدنکس : این سرطان در بافت های پشتیبان چشم مانند پلک ها و غدد اشکی ایجاد می شود.

سرطان چشم در کودکان

رتینوبلاستوما یک نوع از سرطان نادر چشم است که بر کودکان و در اغلب موارد کودکان زیر 3 سال تاثیر می گذارد. این سرطان می تواند در یک چشم یا هر دو چشم اتفاق بیفتد و بر شبکیه چشم که مسئول فرستادن سیگنال های بینایی به مغز می باشد تاثیر می گذارد. این سرطان اگر به موقع تشخیص داده شود می تواند درمان شود. علائم سرطان چشم در کودکان شامل : 

• درخشش یا انعکاس سفید در مردمک چشم ( در اغلب موارد با نگاه کردن به چشم مشخص است)
• تغییر رنگ در عنبیه چشم
• متورم شدن اطراف چشم
• حرکت غیر قابل کنترل چشم
• مشکلات بینایی
• درد چشم

درمان سرطان چشم

روش های بسیار متعددی برای درمان سرطان چشم وجود دارد اما معمولا پزشکان پیشنهاد می دهند از درمان زود هنگام به ویژه اگر سرطان در ناحیه ای از چشم باشد که باعث نابینایی می شود خودداری کنید. برخی از این روش ها عبارتند از : 

پرتو درمانی : پرتودرمانی یکی از رایج ترین روش های درمانی سرطان چشم است. معمولا پرتو تراپی به روش براکی تراپی ( کاشتن یک دیسک کوچک در نزدیکی تومور که با تابش، سلول های سرطانی را از بین می برد) یا پرتو درمانی خارجی (هدایت مستقیم تابش به تومورهای سرطانی) انجام می شود.

جراحی : عمل جراحی از رایج ترین روش ها برای درمان تومور های چشمی کوچکی است که به سایر قسمت های بدن گسترش پیدا نکرده اند. انواع جراحی ها برای درمان سرطان چشم شامل ایریدکتومی، ایردموسی کولکتومی، رزکسیون ترانس اسکلرال، تخلیه چشم و تخلیه اربیتال می شود.

لیزر درمانی : در لیزر درمانی از گرمای نور مادون قرمز برای از بین بردن سرطان چشم استفاده می شود. از لیزر درمانی ممکن است به تنهایی برای درمان سرطان چشم استفاده شود یا اینکه بعد از انجام براکی تراپی برای جلوگیری از عود سرطان چشم استفاده شود.

ایمونوتراپی : درمان های ایمونوتراپی به سیستم ایمنی کمک می کند تا سلول های سرطانی را بهتر شناسایی کند و از بین ببرد. در موارد خاص، برای درمان سرطان چشم از داروی تیبنتفاسپ استفاده می شود. معمولا از ایمونوتراپی برای درمان سرطان هایی استفاده می شود که به قسمت های دیگر بدن گسترش پیدا کرده است و با جراحی نمی توان آن را از بین برد.

شیمی درمانی : شیمی درمانی یک درمان رایج برای سرطان چشم نیست. از شیمی درمانی برای درمان سرطان چشم در زمانی استفاده می شود که سرطان به درمان های دیگر پاسخ نداده باشد یا اینکه به سایر قسمت های بدن گسترش پیدا کرده باشد.

به نقل قول از سایت clevelandclinic : 

You may need this surgery for large tumors or when there’s no way to preserve your vision with treatment. Afterward, you’ll get an artificial eyeball that matches your remaining eye

ترجمه : تخلیه چشم زمانی انجام می شود که تومور بزرگ است یا هیچ راهی برای حفظ بینایی وجود ندارد. بعد از تخلیه چشم یک چشم مصنوعی به شما داده می شود که با چشم دیگر شما مطابقت دارد.

منبع : https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17292-eye-cancer

سوالات متداول در مورد سرطان چشم