همه چیز در مورد مراقبت از نوزاد تازه متولد شده {نکات مهم}

ورود یک نوزاد به خانواده، یکی ازحساس‌ترین مراحل زندگی هر خانواده است. والدین، به‌ویژه در روزها و هفته‌های اول، ممکن است با سوال‌ها و نگرانی‌های زیادی روبه‌رو شوند؛ از نحوه صحیح شیر دادن گرفته تا خواباندن نوزاد، تعویض پوشک، حمام کردن و آرام‌ کردن نوزاد. دانستن اصول اولیه مراقبت از نوزاد، نه‌تنها به سلامت و آرامش نوزاد کمک می‌کند، بلکه باعث اطمینان خاطر و کاهش استرس والدین نیز می‌شود. در این مقاله از بیچشک با ما همراه باشید تا بیشتر با نحوه مراقبت درست از نوزاد تازه متولد شده آشنا شوید.

آماده‌سازی محیط امن برای نوزاد تازه متولد شده

یکی از مهم‌ترین کارها پس از به دنیا آمدن نوزاد، فراهم کردن محیطی امن و آرام برای نوزاد است. نوزادان بسیار حساس و آسیب‌پذیر هستند و محیط اطراف نیز تاثیر زیادی روی سلامت و رشد آنها دارد. بنابراین باید شرایطی را فراهم کنیم که خطر آسیب و بیماری به حداقل برسد و کودک در آرامش کامل بزرگ شود.

محل خواب ایمن

محل خواب نوزاد باید صاف و سخت باشد، به طوری که به ستون فقرات نرم و در حال رشد نوزاد آسیب نرسد. بهتر است از تشک‌های نازک و محکم استفاده کنید و از قرار دادن بالش، پتوی ضخیم یا سنگین و اسباب‌بازی‌های نرم در تخت نوزاد خودداری کنید، زیرا این موارد ممکن است باعث خفگی یا فشار بر روی نوزاد شوند. همیشه نوزاد را به پشت بخوابانید، چرا که خوابیدن به پشت یکی از بهترین روش‌ها برای کاهش خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) است. همچنین، جای خواب نوزاد باید در نزدیکی والدین باشد تا در صورت نیاز به راحتی بتوانید به نوزاد رسیدگی کنید.

کنترل دمای محیط

دمای اتاق نوزاد باید معتدل باشد؛ نه خیلی گرم و نه خیلی سرد. دمای ایده‌آل معمولا بین ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد است. هوای خیلی گرم باعث تعریق زیاد نوزاد و احتمال بروز مشکلات پوستی یا تنفسی می‌شود، و هوای سرد هم می‌تواند به سلامت نوزاد آسیب برساند. برای حفظ دمای مناسب، بهتر است از لباس‌های نخی و سبک برای نوزاد استفاده کنید و از پوشیدن لباس‌های ضخیم و لایه‌لایه در اتاق گرم خودداری کنید.

جلوگیری از خطرات محیطی

نوزادان در هنگام تولد سیستم ایمنی قوی ندارند، پس محیط اطراف آنها باید تا حد ممکن تمیز و عاری از میکروب باشد. قبل از لمس نوزاد حتما دست‌ها را بشویید و از تماس با افراد بیمار خودداری کنید. همچنین، دستگاه‌های گرمایشی یا تهویه باید به گونه‌ای تنظیم شوند که جریان هوای مستقیم به سمت نوزاد نباشد. هرگونه سیم، پرده یا اشیای خطرناک باید از دسترس نوزاد دور نگه داشته شود تا از احتمال خفگی، آسیب یا سقوط جلوگیری شود.

به نقل قول از raisingchildren:

The moment your baby is born is very special, but there’s usually a lot going on too. What happens straight after birth will depend on your health and your baby’s health during pregnancy and labour. It will also depend on how your baby is born and how quickly your baby adapts to life outside the womb.

ترجمه: لحظه تولد نوزاد بسیار خاص است، اما معمولاً اتفاقات زیادی نیز در آن رخ می‌دهد. آنچه بلافاصله پس از تولد اتفاق می‌افتد به سلامت شما و سلامت نوزادتان در دوران بارداری و زایمان بستگی دارد. همچنین به نحوه تولد نوزاد و سرعت سازگاری نوزاد با زندگی خارج از رحم بستگی دارد.

منبع: https://raisingchildren.net.au/newborns/health-daily-care/first-week-of-life/after-baby-is-born

خواب نوزاد تازه متولد شده

خواب یکی از مهم‌ترین نیازهای نوزاد تازه متولد شده است و تاثیر زیادی بر رشد جسمی و ذهنی نوزاد  دارد. نوزادان معمولاً در هفته‌ها و ماه‌های اول زندگی بیشتر وقت را در خواب می‌گذرانند، چون بدن و مغز آن ها در حال رشد سریع است و نیاز به استراحت فراوان دارند.

معمولا نوزادان در طول شبانه روز 14 تا 17 ساعت می خوابند که در اغلب موارد خواب آنها کوتاه مدت بوده و هر 2 تا 4 یک بار برای تعویض پوشک یا خوردن شیر بیدار می شوند. این الگوی خواب پراکنده طبیعی است و به تدریج با بزرگ‌تر شدن نوزاد منظم‌تر می‌شود.

برای راحت خوابیدن نوزاد، می‌توانید از روش‌هایی مثل تکان دادن آرام، لالایی خواندن، استفاده از صدای سفید (صدای آرام و یکنواخت مثل صدای باد یا آب) و نوازش ملایم استفاده کنید. همچنین تنظیم یک روتین مشخص برای خواب، مانند حمام گرم و تغذیه قبل از خواب، می‌تواند به ایجاد عادت خواب منظم کمک کند.

چه زمانی باید نگران خواب نوزاد بود؟

خواب نوزاد تازه متولد شده معمولاً پراکنده و نامنظم است و این مسئله طبیعی است، اما در برخی موارد ممکن است خواب نوزاد نشانه مشکلات جدی‌تری باشد که نیاز به توجه و مراجعه به پزشک دارد. شناخت این علائم به والدین کمک می‌کند تا به موقع اقدام کنند و سلامت نوزاد را تضمین کنند.

1. کاهش قابل توجه مدت زمان خواب: کاهش ناگهانی و غیر معمول خواب که باعث خستگی و بی قراری زیاد نوزاد می شود می تواند نشان دهنده وجود یک مشکل باشد.
   
2. مشکل در شروع خواب یا بیدار شدن مکرر: اگر نوزاد به سختی به خواب می‌رود یا بیش از حد معمول در طول شب بیدار می‌شود و نمی تواند راحت بخوابد ممکن است ناشی از ناراحتی جسمی یا مشکلات دیگر باشد.
   
3. تنفس غیرطبیعی در هنگام خواب:  صدای خرخر شدید، نفس نفس زدن، نفس‌گیری‌های طولانی، وقفه‌های تنفسی یا تنگی نفس در هنگام خواب نوزاد از نشانه‌های خطرناک است و باید حتماً بررسی شود.
   
4. بی‌قراری و گریه مداوم در هنگام خواب:  اگر نوزاد هنگام خواب خیلی بی‌قرار است و نمی‌تواند آرام شود، یا گریه‌های طولانی و شدید دارد، ممکن است علت درد، ناراحتی گوارشی یا دیگر مشکلات باشد.
   
5. خواب‌آلودگی بیش از حد و عدم واکنش: خواب بسیار زیاد و غیرطبیعی که نوزاد به سختی از خواب بیدار می‌شود و به محرک‌ها پاسخ نمی‌دهد، نیز می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات سلامت باشد.
   
6. تغییرات ناگهانی در الگوی خواب:  اگر الگوی خواب نوزاد ناگهان تغییر کرد، برای مثال خوابیدن بسیار کمتر یا بسیار بیشتر از حد معمول، باید به آن توجه کرد.
   

اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، بهتر است بدون تاخیر به پزشک مراجعه کنید. پزشک با دقت وضعیت را بررسی می‌کند و ممکن است برای تشخیص علت مشکل و شروع درمان مناسب، انجام آزمایش‌ها یا بررسی‌های بیشتری را ضروری بداند. همچنین، همیشه مراقب باشید که نوزاد در محیطی امن و آرام خوابیده باشد و عوامل خارجی مانند سرما، گرما، نور زیاد یا سر و صدای زیاد باعث اختلال در خواب نشوند.

مراقبت‌های بهداشتی نوزاد تازه متولد شده

سلامت نوزاد تازه متولد شده یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های والدین است. بدن نوزاد ضعیف بوده و سیستم ایمنی هنوز کامل نشده، بنابراین مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی در روزها و هفته‌های اول تولد نقش بسیار مهمی در پیشگیری از بیماری‌ها و تضمین رشد سالم کودک دارد. در این بخش، به نکات مهمی که باید درباره مراقبت‌های پزشکی و بهداشتی نوزاد بدانید، می‌پردازیم.

مراجعه منظم به پزشک متخصص کودکان

اولین و مهم‌ترین اقدام پس از تولد نوزاد، برنامه‌ریزی برای ویزیت‌های منظم با پزشک کودکان است. این ویزیت‌ها معمولاً در هفته اول، سپس در ماه اول، ماه سوم، ششم و به صورت دوره‌ای انجام می‌شوند. در این جلسات:

• وزن، قد و دور سر نوزاد اندازه‌گیری می‌شود.
  
• وضعیت رشد و تغذیه نوزاد بررسی می‌شود.
  
• سوالات والدین درباره خواب، شیر خوردن و رفتار نوزاد پاسخ داده می‌شود.
  
• واکسیناسیون‌ها طبق برنامه انجام می‌گیرد.
  

برنامه واکسیناسیون نوزاد

واکسیناسیون یکی از ضروری‌ترین بخش‌های مراقبت پزشکی نوزاد است که در برابر بیماری‌های خطرناک ایمن می‌کند. واکسن‌های اولیه معمولاً در بیمارستان یا مراکز بهداشت در چند نوبت تزریق می‌شوند. از جمله واکسن‌های مهم:

• واکسن هپاتیت B (در بدو تولد)
  
• واکسن BCG (سل)
  
• واکسن فلج اطفال
  
• واکسن سه‌گانه (دیفتری، کزاز و سیاه‌سرفه)
  
• واکسن پنوموکوک و روتاویروس (در برخی کشورها)
  

پیروی از تقویم واکسیناسیون طبق توصیه پزشک بسیار مهم است و تأخیر در تزریق واکسن‌ها می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌ها را افزایش دهد.

چگونه از بند ناف نوزاد مراقبت کنیم؟

مراقبت از بند ناف نوزاد یکی از مراحل حساس در روزهای اول پس از تولد است. بند ناف محل اتصال نوزاد به مادر در دوران بارداری بوده و پس از تولد، بخشی از آن قطع می‌شود و معمولاً طی ۷ تا ۱۴ روز به طور طبیعی خشک شده و می‌افتد. مراقبت درست از بند ناف باعث می‌شود که خطر عفونت کاهش یابد و نوزاد سالم‌تر بماند.

مراقبت صحیح از بند ناف نوزاد تازه متولد شده یکی از مراحل حساس و مهم در روزهای اول پس از تولد است. بند ناف پس از تولد قطع می‌شود و باید در چند روز اول خشک شده و به‌طور طبیعی بیفتد.  نکات مهم مراقبت از بند ناف شامل موارد زیر است:

1. خشک و تمیز نگه داشتن بند ناف: سعی کنید بند ناف نوزاد همیشه خشک بماند. رطوبت می‌تواند باعث رشد میکروب‌ها و عفونت شود. اگر بند ناف خیس شد، به آرامی با پنبه نرم و تمیز آن را خشک کنید.
   
2. استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده: در گذشته معمول بود که برای تمیز کردن بند ناف از الکل استفاده شود، اما امروزه توصیه می‌شود تنها در صورت تجویز پزشک از الکل یا مواد ضدعفونی‌کننده استفاده شود، زیرا برخی مطالعات نشان داده‌اند استفاده زیاد از الکل ممکن است روند خشک شدن بند ناف را کند کند.
   
3. پوشاندن بند ناف: لباس نوزاد باید طوری باشد که بند ناف آزاد باشد و هوا بخورد. معمولاً پوشک را زیر بند ناف می‌بندند تا از تماس مستقیم پوشک با آن جلوگیری شود و بند ناف خشک بماند.
   
4. اجتناب از دست زدن زیاد به بند ناف: تا زمانی که بند ناف نوزاد نیفتاده است، از لمس زیاد با آن خودداری کنید. این کار باعث می‌شود بند ناف سریع‌تر خشک شود و احتمال عفونت کاهش یابد.
   
5. مشاهده علائم عفونت: اگر اطراف بند ناف قرمز، متورم، دردناک شد یا ترشح بدبو، چرکی یا خون‌آلود مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر نوزاد تب داشت یا بی‌قرار بود، این موضوع نیز نیازمند بررسی پزشکی است.
   
6. افتادن طبیعی بند ناف: معمولاً بند ناف در عرض ۷ تا ۱۴ روز خشک شده و می‌افتد. بعد از افتادن بند ناف، ممکن است محل آن کمی خون‌ریزی مختصر داشته باشد که طبیعی است. محل را تمیز و خشک نگه دارید تا کاملاً بهبود یابد.

کمک به آروغ گرفتن نوزاد 

آروغ گرفتن یا «باد گلو» یکی از مراحل مهم در مراقبت از نوزاد است که به خروج هوای اضافی وارد شده به معده نوزاد هنگام شیر خوردن کمک می‌کند. این هوای اضافی اگر خارج نشود، ممکن است باعث نفخ، ناراحتی، بی‌قراری و حتی استفراغ شود.

هنگام شیر خوردن نوزاد، علاوه بر شیر مقدار کمی هوا نیز وارد معده می شود. این هوا باید به نحوی از معده خارج شود تا باعث درد و ناراحتی نوزاد نشود. کمک به نوزاد برای آروغ زدن باعث آرامش و کاهش مشکلات گوارشی می‌شود. بهترین زمان‌ها برای آروغ گرفتن نوزاد:

• بعد از هر بار شیر دادن (چه شیر مادر و چه شیر خشک)
• قبل از خواباندن نوزاد به پشت برای خواب
  

روش‌های موثر برای کمک به آروغ گرفتن نوزاد

کمک به آروغ زدن نوزاد بخش مهمی از مراقبت از نوزاد است، زیرا به آزاد شدن هوایی که ممکن است هنگام تغذیه بلعیده باشد کمک می‌کند و از ناراحتی و بی‌قراری جلوگیری می‌کند. در ادامه چند روش موثر برای کمک به آروغ زدن نوزاد را بررسی می‌کنیم.

• نشاندن نوزاد روی پا: نوزاد را به صورت عمودی روی پا بنشانید، طوری که سر و گردن کمی به جلو خم باشد.
  
• نگه داشتن نوزاد در حالت عمودی: نوزاد را روی شانه قرار دهید، به طوری که سر و گردن نوزاد روی شانه قرار بگیرد.
• ضربه زدن ملایم یا مالش دادن پشت نوزاد: با کف دست یا نوک انگشتان، به آرامی پشت نوزاد را ماساژ دهید. ضربه‌ها باید ملایم و نرم باشند تا نوزاد احساس راحتی کند.
  
• صبور بودن و دادن زمان کافی: گاهی ممکن است آروغ گرفتن کمی طول بکشد. بهتر است چند دقیقه این حالت را نگه دارید و اگر نوزاد آروغ نزد، چند دقیقه استراحت دهید و دوباره تلاش کنید.

نتیجه گیری 

هر نوزادی منحصر به‌فرد است و ممکن است نیازها و واکنش‌های متفاوتی داشته باشد، اما با آگاهی از اصول پایه و توجه به علائم و رفتارها، می‌توان محیطی امن، آرام و پر از محبت برای رشد و آرامش نوزاد فراهم کرد. اگرچه ممکن است روزهای اول سخت و پراسترس به نظر برسند، اما با گذشت زمان و تجربه، اعتماد به نفس والدین بیشتر خواهد شد. فراموش نکنید که در این مسیر، کمک گرفتن از پزشک، مشاور کودک و حتی اطرافیان با تجربه می‌تواند بسیار مفید باشد.