مسمومیت با متانول در اغلب موارد به دلیل مصرف متانول از طریق نوشیدنی های الکی رخ می دهد. این مسمویت یک اورژانس پزشکی است و درمان فوری برای جلوگیری از آسیب دائمی یا مرگ ضروری است. در صورتی که درمان به تاخیر بیفتد، علائم بینایی و حرکتی ناشی از مسمومیت با متانول ممکن است دائمی شوند. در این مقاله از بیچشک با ما همراه باشید تا بیشتر با مسمومیت با متانول و روش های درمان آن آشنا شوید.
متانول چیست؟
متانول یا الکل چوب یک نوع حلال آلی است که در تولید بسیاری از محصولات، از جمله، پلاستیک، رنگ، قطعات خودرو و مصالح ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد. متانول همچنین یک منبع انرژی پاک است که برای سوخت خودروها، کشتی ها و دیگ های بخار استفاده می شود. در برخی موارد متانول با اتانول اشتباه گرفته می شود. اتانول یک الکل بی خطر است که از آن به عنوان یک نوشیدنی استفاده می شود، در حالی که متانول یک الکل صنعتی است که در موارد خاص، به اتانول اضافه می شود و در صورت بلع می تواند منجر به مسمومیت شود.
مسمومیت با متانول
متانول به عنوان یک ترکیب شیمیایی به خودی خود سمی نیست و تنها زمانی که وارد بدن می شود، به مواد سمی مانند اسید فرمیک تبدیل می شود که می تواند سلامت را به خطر بیندازد. معمولا مسمومیت با متانول زمانی رخ می دهد که فرد از نوشیدنی های الکلی استفاده می کند که برای کاهش هزینه تولید در آنها از متانول استفاده شده است. اتانول (الکل نوشیدنی) و متانول (الکل چوب) هر دو مایع و بی رنگ هستند و می توانند در آب حل شوند، همین امر باعث می شود که افراد نتوانند این دو را از یکدیگر تشخیص دهند. سالانه هزاران نفر توسط متانول مسموم می شوند و میزان مرگ و میر در بین این افراد 20 تا 40 درصد گزارش شده است.
به نقل قول از www.gov.uk:
Ocular toxicity ranges from photophobia and misty or blurred vision to markedly reduced visual acuity and complete blindness following high levels of exposure. Ingestion of as little as 4 to 10mL of methanol in adults may cause permanent damage.
ترجمه: مسمومیت چشمی از فتوفوبی و تاری دید تا کاهش قابل توجه بینایی و نابینایی کامل پس از قرار گرفتن در معرض سطوح بالای متانول متغیر است. مصرف تنها ۴ تا ۱۰ میلی لیتر متانول در بزرگسالان ممکن است باعث آسیب دائمی شود.
منبع: https://www.gov.uk/government/publications/methanol-properties-incident-management-and-toxicology/methanol-toxicological-overview
علائم مسمومیت با متانول
تشخیص به موقع علائم مسمومیت با متانول بسیار مهم است، زیرا در صورت تشخیص دیر هنگام این مسمومیت می تواند کشنده باشد. علائم اولیه مسمومیت با متانول که در چند ساعت پس از مصرف تجربه می شوند عبارتند از استفراغ، قضاوت ضعیف، از دست دادن تعادل و خواب آلودگی. پس از گذشت 12 تا 24 ساعت از مسمومیت، فرد ممکن است درد شکم، سرگیجه، نفس نفس زدن، تاری دید یا نابینایی را تجربه کند. در موارد شدید مسمومیت با متانول تشنج و کما رخ می دهد.
مسمومیت با متانول چقدر طول می کشد؟
سطح متانول در خون معمولا 30 تا 90 دقیقه پس از استفاده به اوج خود میرسد، اما معمولا علائم اولیه پس از 12 تا 24 ساعت پس از مصرف ظاهر می شوند. فاصله بین مصرف و بروز علائم به حجم متانول مصرف شده و مقدار اتانول همزمان مصرف شده بستگی دارد. در ابتدا، علائم مسمومیت با متانول مشابه علائم مسمومیت با اتانول بوده و اغلب با ناهماهنگی حرکتی همراه است. سپس بیمار ممکن است دچار سردرد، حالت تهوع و استفراغ شود. در مراحل بعدی، ممکن است حس خواب آلودگی به سرعت به حالت گیجی و کما تبدیل شود.
تشخیص مسمومیت با متانول
در طول مرحله اولیه مسمومیت با متانول، افراد ممکن است اثراتی مشابه مستی با الکل (اتانول) را تجربه کنند و بنابراین ممکن است به پزشک مراجعه نکنند. در حال حاضر به دلیل در دسترس بودن تکنیک های پیشرفته مسمومیت با متانول بسیار زودتر از گذشته تشخیص داده می شود. روش هایی که ممکن است برای تشخیص مسمومیت با متانول استفاده شوند سی تی اسکن و ام آر آی می باشند.
درمان مسمومیت با متانول
مراقبت های پزشکی سریع، برای جلوگیری از عوارض ثانویه مسمومیت با متانول ضروری است. برای درمان مسمومیت با متانول ممکن است اقدامات زیر انجام شوند:
- بی کربنات: مسمومیت با متانول می تواند باعث اسیدی شدن بیش از حد خون شود (که به آن اسیدوز متابولیک می گویند). برای درمان این مشکل، پزشکان ممکن است بی کربنات (نوعی دارو که اسید را کاهش می دهد) تجویز کنند که می تواند به بهود تنفس نیز کمک کند.. بی کربنات همچنین می تواند از بینایی محافظت کند و سطح اسید مضر (اسید فرمیک) را در بدن کاهش دهد.
- درمان با پادزهر: در این روش درمان مسمومیت با متانول، از اتانول یا دارویی به نام فومپیزول استفاده می شود. این داروها با کند کردن تجزیه متانول در بدن، به بدن زمان می دهند تا آن را به طور ایمن از طریق فرآیندهای طبیعی یا دیالیز دفع کند.
- همودیالیز: همودیالیز درمانی است که به سرعت متانول و مواد سمی آن را از بدن خارج می کند. این روش زمانی استفاده می شود که فرد بیش از 30 میلی لیتر متانول نوشیده باشد، سطح متانول در خون بالاتر از 20 میلی گرم در دسی لیتر باشد، مشکلات بینایی وجود داشته باشد و یا خون حتی پس از تجویز بی کربنات هنوز بیش از حد اسیدی باشد.
برای مسمومیت با متانول مهم است که با یک نفرولوژیست، چشم پزشک و متخصص مغز و اعصاب مشورت شود.
عوارض مسمومیت با متانول
مسمومیت با متانول می تواند به طور جدی به عصب بینایی و شبکیه آسیب برساند و منجر به از دست دادن دائمی بینایی شود. مشکلات بینایی می توانند تنها چند ساعت پس از مصرف متانول شروع شوند. علائم ممکن است شامل تورم در شبکیه و عصب بینایی باشد. درمان زودهنگام با پادزهرها یا همودیالیز می تواند به جلوگیری از آسیب چشمی کمک کند، اما 30 تا 40 درصد از افرادی که مسمومیت با متانول را تجربه می کنند، حتی بعد از درمان مشکلات بینایی پایدار دارند. یکی از شایع ترین عوارض جانبی مسمومیت با متانول اختلالات حرکتی است که ممکن است هفته ها بعد از مسمومیت ظاهر شوند. مسمومیت با متانول ممکن است منجر به بروز علائم زیر شود:
- لرزش بدن
- سفتی عضلات
- لنگ زدن در حین راه رفتن
- کند شدن حرکت
مسمومیت با متانول یکی از خطرناک ترین مسمومیت ها به شمار می رود که در صورت عدم درمان به موقع می تواند منجر به نابینایی دائمی، آسیب مغزی، اختلالات حرکتی و حتی مرگ شود. تشخیص و درمان زود هنگام در نجات جان بیمار و کاهش عوارض جانبی نقش مهمی دارد. همچنین در اغلب موارد با وجود درمان، بسیاری از بیماران دچار مشکلات حرکتی یا بینایی دائمی می شوند، پس بهتر است از مصرف الکل های نامطمئن خودداری کنید.
