روش‌های درمان ناباروری در زنان و میزان موفقیت این روش‌ها

درمان دارویی ناباروری زمانی انجام می گیرد که فرد دچار تنبلی تخمدان، مشکل تخمک گذاری و یا ناباروری بی علت باشد که دارو با تحریک تخمک موجب باروری می گردد. برخی داروهای باروری که برای تنظیم یا ایجاد تخمک گذاری تجویز شوند، به این شرح است:

• داروی کلومیفن ( Clomifene ) : این دارو برای درمان ناباروری در اثر کاهش تعداد تخمک ها و یا فقدان آنها مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع این دارو با درمان سندروم پلی کیستیک ( PCOS ) موجب تولید هورمون تحریک کننده (FSH) و هورمون لووتیونی (LH) می گردد.

• متفورمین (Glucophage): اگر کلومیفن موثر نباشد، متفورمین می تواند به زنان مبتلا به PCOS کمک کند، به خصوص اگر بیماری به مقاومت در برابر انسولین مرتبط باشد.

• داروی رپرونکس ( Repronex ) یا ( Human Menopausal Gonadotropin ): این داروی تزریقی حاوی هورمون های FSH و LH که باعث رشد فولیکول های تخمدانی می گردد.

• داروی ( Follicle-stimulating hormone (Gonal-F, Bravelle : این دارو، تخمدان را از نظر ترشح استروژن کنترل کرده و موجب تولید فولیکول تخمدان می شود.

روش های غیردارویی

مهمترین درمان های غیر دارویی ناباروری در زنان به این شرح است:

تلقیح داخل رحمی اسپرم یا IUI

در مواردی که پزشک علت ناباروری را مشکل دهانه رحم یا رسیدن اسپرم به لوله های رحم بداند، از این روش جهت درمان ناباروری در زنان استفاده می شود که در آن روز تخمک گذاری پزشک پس از جمع آوری اسپرم ها و شستشوی آنها، اسپرم را از طریق کانتر پلاستیکی و باریک و بلندی از راه دهانه رحم به درون آن تخلیه می کند همچنین پزشک می تواند جهت افزایش شانس بارداری، قبل از انجام این روش از داروهای تحریک تخمک گذاری نیز استفاده کند.

لقاح خارج از رحم یا IVF

در مواردی که ناباروری علت مشخصی ندارد می توانند از این روش جهت درمان ناباروری در زنان استفاده نمایند، در این روش تخمک پس از باردار شدن توسط اسپرم به رحم مادر منتقل می شود. برای انجام روش IVF ابتدا پزشک یک دوره دارویی برای تحریک تخمک گذاری تجویز می کند تا تخمک در رحم آزاد شود در مرحله بعد تخمک توسط عمل پانکچر و با استفاده از سونوگرافی از رحم خارج شده و با اسپرم شستشو داده شده ترکیب می شود و پس از طی چند روز بعد از لقاح و تقسیم سلولی به رحم مادر وارد می شود.

ناباروری ناشی از علل و بیماری های مختلفی است که در اغلب موارد قابل درمان هستند و جای نگرانی نخواهند داشت. روش های مختلفی جهت درمان ناباروری در زنان ابداع شده است.

لاپاراسکوپی

در زنانی که به بیماری مرتبط با لوله های رحم و یا دستگاه تناسلی دچار هستند، پزشک با انجام عمل لاپاراسکوپی و وارد کردن چند لوله به همراه دوربین به درون شکم می‌تواند بافت زخم یا کیست‌های تخمدان را خارج، آندومتریوز را درمان یا لوله‌های رحم مسدود شده را باز نماید.

هیستروسکوپی

در این روش که از طریق وارد کردن دستگاه هیستروسکوپ به داخل واژن انجام می گیرد، می توان مشکلات رحم مثل پولیپ، تومور‌های فیبروئیدی و مشکلات لوله های رحم را درمان نمود و در صورت لزوم بافت‌های اضافه یا زخم را خارج و یا لوله‌های مسدود شده رحم را باز کرد.

روش GIFT و ZIFT

این روش های نامتداول درمان ناباروری در زنان، همانند روش های IVF است، در روش ZIFT تخمک بارور پس از 24 ساعت از لقاح به درون لوله های رحم منتقل می شود و در روش GIFT اسپرم و تخمک مخلوط شده و مستقیماً درون لوله های رحم قرار می گیرند. این روش ها زمانی که IVF موفق نباشد، انجام می گیرند.

اهدا کردن تخمک

در زنان بالای 40 سال به شرط سالم بودن رحم و نارسایی تخمدان می توان از روش اهدا کردن تخمک استفاده نمود، طی این روش فرد پس از مصرف دارو های باروری و تحریک تخمک‌گذاری توسط فرد اهدا کننده، تخمک ها خارج شده و با اسپرم مرد ترکیب می شوند، لقاح در آزمایشگاه صورت گرفته و سپس تخمک های بارور به رحم مادر منتقل خواهند شد.

رحم جایگزین

آخرین روش درمان ناباروری در زنان استفاده از رحم جایگزین است. اگر زنی مشکل رحمی داشته باشد، اما تخمک و تخمدان های سالمی دارد، می تواند از این روش استفاده نماید که در طی آن تخمک و اسپرم، زن و شوهر در خارج از آزمایشگاه با هم ترکیب می‌شوند و تخمک لقاح‌ یافته به درون رحم فرد اهداکنندۀ یا همان رحم جایگزین منتقل می‌شود تا جنین در رحم زن دیگری رشد کند و متولد شود.

بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت در حال حاضر حدود 10 الی 15 درصد از جمعیت جهان به نازایی مبتلا شده اند و این درصد رو به افزایش است، در حال حاضر 20 میلیون زوج در ایران زندگی می کنند که از این میان 4 میلیون نابارور هستند. افزایش سن باروری و ابتلا به بیماریهای مختلف مهمترین علل افزایش ناباروری در ایران است.

امروزه می توان با بهره گیری از روش های تکمیلی ژنتیکی و با استفاده از روش های درمان ناباروری از جمله IVF که پیشرفتهای شگفت انگیز در علم ناباروری ایجاد نموده، شانس بارداری را تا حد قابل توجهی افزایش داد. در حال حاضر می توان گفت تمام ناباروری ها قابل درمان هستند و زوجین می توانند به شرط پذیرفتن روش هایی مانند استفاده از تخمک اهدایی، جنین اهدایی (در موارد فقدان کامل اسپرم) یا رحم اجاره ای صاحب فرزند شوند.

پژوهشگران ادعا کرده اند در آینده ای نزدیک می توان جهت درمان ناباروری در زنان، به جای استفاده از سلول های جنسی برای باروری از سلول های مو یا پوست برای این منظور استفاده نمود، به گزارش ایسنا در حال حاضر امکان تولید سلول های جنسی مصنوعی وجود دارد اما روش دقیقی مبنی بر تولید سلول جنسی از طریق دیگر سلول ها تعیین نشده به علاوه پیشرفت های علم و تکنولوژی این امکان را فراهم ساخته تا نوزاد بدون اندام های تولید مثلی، متولد شود.