سرطان تیروئید | انواع، علائم، علت و عود مجدد آن

سرطان تیروئید با رشد سلول های درون تیروئید آغاز می شود. تیروئید غده ای پروانه ای شکل است که در گردن و دقیقا زیر سیب آدم قرار گرفته است. تیروئید هورمون هایی تولید می کند که باعث تنظیم ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن و وزن می شود. انواع مختلفی از سرطان تیروئید وجود دارند که اغلب آنها به کندی رشد میکنند، اما برخی از آنها می توانند تهاجمی باشند. سرطان تیروئید در بیشتر موراد قابل درمان است. در این مقاله از بیچشک با ما همراه باشید تا بیشتر با سرطان تیروئید، انواع و روشهای درمان آن آشنا شوید.

علائم سرطان تیروئید

سرطان تیروئید در مراحل اولیه ممکن است علائم قابل توجهی ایجاد نکند. با این حال، با رشد تومور، بیماران ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

• به وجود آمدن یک توده که از روی پوست گردن احساس می شود.
• تغییر صدا، از جمله افزایش گرفتگی صدا.
• مشکل در بلع.
• غدد لنفاوی متورم در گردن
• درد گلو و گردن.
• مشکل در تنفس.
• قرمز شدن صورت (گرگرفتگی).
• اسهال.
• کاهش وزن.

توجه به این نکته مهم است که بسیاری از علائم بالا می توانند ناشی از شرایط غیر سرطانی مانند ندول های تیروئید خوش خیم یا گواتر نیز باشند. با این حال، در صورت مشاهده هر یک از این علائم، ضروری است که برای ارزیابی بیشتر با یک پزشک مشورت کند.

علت سرطان تیروئید

در بیشتر موارد علت دقیق بروز سرطان تیروئید مشخص نیست، اما عواملی وجود دارد که می تواند شانس ابتلا به این سرطان را افزایش دهند. علت سرطان تیروئید می تواند یکی از موارد زیر باشد:

• جنسیت زنانه: سرطان تیروئید در بین زنان شایع تر است. متخصصان گمان می کنند که این امر به هورمون استروژن مربوط باشد زیرا زنان معمولاً سطوح بالاتری از استروژن در بدن خود دارند.
  قرار گرفتن در معرض سطوح بالای تشعشعات: استفاده از پرتودرمانی برای گردن و سر خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش می دهد.
• ژنتیک: برخی از سندروم های ژنتیکی ارثی مانند سرطان مدولاری تیروئید، نئوپلازی متعدد اندوکرین، سندروم کاودن و پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی احتمال ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش می دهند.
• سابقه ابتلا به گواتر: گواتر یک غده تیروئید بزرگ شده است که می تواند خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش دهد.

انواع سرطان تیروئید

سرطان تیروئید بر اساس نوع سلول های موجود در تومور به انواع مختلفی تقسیم می شود. نوع سرطان تیروئید زمانی مشخص می شود که نمونه ای از بافت سرطانی زیر میکروسکوپ بررسی شود. نوع سرطان تیروئید در تعیین نوع درمان در نظر گرفته می شود. انواع سرطان تیروئید شامل:

• سرطان تیروئید پاپیلاری: این نوع از سرطان تیروئید شایع ترین نوع آن است. سرطان تیروئید پاپیلاری در هر سنی ممکن است ایجاد شود، اما در افراد بین 30 تا 50 سال شایع تر است. اکثر سرطان‌های تیروئید پاپیلاری کوچک هستند و به خوبی به درمان پاسخ می‌دهند، حتی اگر سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی گردن نیز سرایت کرده باشند. بخش کوچکی از سرطان های تیروئید پاپیلاری تهاجمی هستند و ممکن است رشد کنند تا ساختارهای گردن را درگیر کنند یا به سایر نواحی بدن گسترش یابند.
• سرطان فولیکولار تیروئید: این نوع کمیاب از سرطان تیروئید بیشتر بر افراد بالای 50 سال تاثیر می گذارد. این نوع از سرطان تیروئید اغلب به غدد لنفاوی گردن سرایت نمی یابد، بلکه سرطان فولیکولار تیروئید اغلب به ریه ها و استخوان ها سرایت می یابد.
• سرطان تیروئید سلول هورتل: این نوع نادر سرطان تیروئید در گذشته یک نوع از سرطان فولیکولار تیروئید در نظر گرفته می شد اما بعدها به دلیل رفتار متفاوت و واکنش متفاوت سلول های سرطانی آن به درمان، تبدیل به نوع جدید از سرطان تیروئید شد. سرطان تیروئید سلول هورتل تهاجمی است و می تواند رشد کند و ساختارهای گردن را درگیر کند و به سایر قسمت های بدن گسترش یابد.
• سرطان تیروئید آناپلاستیک: این نوع از سرطان تیروئید نیز کمیاب است اما می تواند به سرعت رشد کند و درمان سختی داشته باشد. اگرچه، درمان می تواند سرعت پیشرفت آن را کاهش دهد. سرطان تیروئید آناپلاستیک معمولا در افراد بالای 60 سال بروز پیدا می کند و می تواند منجر به علائم و نشانه های شدیدی، از جمله تورم گردن با سرعت رشد بالا و به وجود آمدن مشکلات تنفسی اشاره کرد.
• سرطان مدولاری تیروئید: این نوع از سرطان تیروئید از سلول های تیروئید که به آنها سلول های سی می گویند و وظیفه تولید هورمون کلسی تونین را دارند آغاز می شود. افزایش سطح کلسی تونین در خون می تواند نشان دهنده سرطان مدولاری تیروئید در مراحل اولیه باشد. برخی از سرطان های مدولاری تیروئید توسط ژنی به نام RET ایجاد می شود که از والدین به فرزندان منتقل می شود.

طول عمر بیماران سرطان تیروئید به نوع سرطان تیروئید و زمان تشخیص آن بستگی دارد. در سرطان تیروئید پاپیلاری و سرطان فولیکولار تیروئید نرخ بقا بسیار بالا است و بیش از 98 درصد از افراد پنج سال یا بیشتر پس از درمان زنده می مانند و اکثر افراد پس از درمان طول عمری عادی دارند. در سرطان مدولاری تیروئید میزان بقای پنج ساله بسته به مرحله تشخیص 75 تا 90 درصد است. در نهایت طول عمر در سرطان آناپلاستیک تیروئید که یک نوع نادر و تهاجمی از این سرطان است پایین است و نرخ بقای آن کمتر از 10 درصد در طی پنج سال است.

تشخیص سرطان تیروئید

مانند هر بیماری دیگری پزشک برای تشخیص سرطان تیروئید ابتدا علائم را بررسی می کند. علاوه بر معاینه چندین ابزار و روش تشخیصی برای تأیید وجود سرطان تیروئید وجود دارد. روشهای تشخیص سرطان تیروئید عبارتند از:

• بیوپسی آسپیراسیون با سوزن ظریف
• سونوگرافی
• آزمایش خون
• اسکن ید رادیواکتیو
• سی تی اسکن
• ام آر آی
• پت اسکن

تشخیص سرطان تیروئید با آزمایش خون با اندازه گیری عملکرد تیروئید (TSH، T3، T4) و سطوح نشانگرهای خاص مانند کلسی تونین، می تواند اطلاعات بیشتری را در مورد سرطان تیروئید ارائه دهد.

درمان سرطان تیروئید

درمان سرطان تیروئید به نوع، اندازه و مرحله سرطان و همچنین سلامت کلی بیمار بستگی دارد. گزینه های درمانی رایج برای سرطان تیروئید را در ادامه بررسی می کنیم.

جراحی سرطان تیروئید

رایج ترین درمان سرطان تیروئید، جراحی برای برداشتن بخشی یا تمام غده تیروئید است. دو نوع اصلی جراحی تیروئید عبارتند از تیروئیدکتومی که در آن کل غده تیروئید برداشته می شود و لوبکتومی که در آن بخشی از غده تیروئید برداشته می شود. در برخی موارد، اگر سرطان به غدد لنفاوی مجاور سرایت کرده باشد، ممکن است غدد لنفاوی مجاور نیز برداشته شوند.

درمان با ید رادیواکتیو

پس از جراحی، بیماران ممکن است تحت درمان با ید رادیواکتیو قرار گیرند تا بافت تیروئید یا سلول‌های سرطانی باقی‌ مانده را که در طول جراحی برداشته نشده‌اند، از بین ببرد. این درمان به ویژه برای سرطان های تیروئید پاپیلاری و فولیکولی موثر است.

پرتودرمانی خارجی

در پرتودرمانی خارجی از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. معمولاً برای سرطان آناپلاستیک تیروئید یا در مواردی که درمان با ید رادیواکتیو مؤثر نیست استفاده می شود.

جایگزینی هورمون تیروئید

پس از برداشتن یا از بین رفتن غده تیروئید، بیماران برای حفظ عملکرد متابولیک طبیعی خود باید تا پایان عمر از درمان جایگزینی هورمون تیروئید استفاده کنند.

عود مجدد سرطان تیروئید

سرطان تیروئید علیرغم درمان موفقیت آمیز می تواند عود کند، حتی اگر تیروئید برداشته شده باشد. در اکثر سرطان های تیروئید، از جمله شایع ترین آنها یعنی سرطان تیروئید پاپیلاری و سرطان تیروئید فولیکولی، احتمال بازگشت پایین است. اغلب حتی اگر سرطان تیروئید بازگردد قابل درمان خواهد بود. پزشک ممکن است آزمایش های دوره ای خون یا اسکن تیروئید را برای بررسی علائم عود مجدد سرطان تیروئید توصیه کند. علائم عود مجدد سرطان تیروئید عبارتند از:

• گردن درد
• وجود توده در گردن
• مشکل در بلع
• تغییرات صدا، مانند گرفتگی صدا
• گسترش یافتن سرطان تیروئید

سرطان تیروئید گاهی اوقات به غدد لنفاوی مجاور یا سایر قسمت های بدن گسترش می یابد. سلول‌ های سرطانی گسترش‌ یافته ممکن است زمانی که سرطان تشخیص داده می شود یا پس از درمان پیدا شوند. اغلب سرطان های تیروئید هرگز گسترش نمی یابند. هنگامی که سرطان تیروئید گسترش می یابد، اغلب به غدد لنفاوی در گردن، ریه ها، استخوان ها، مغز، کبد و پوست سرایت پیدا می کند.

سوالات متداول درباره سرطان تیروئید