تومور مغزی چیست؟ بررسی علائم و نشانه های آن

غده هایی که از ابتدا در مغز ایجاد شوند را اصطلاحاً تومورهای اولیه می نامند. این تومور  مغزی ممکن است از سلول های پشتیبانی مغز منشاء بگیرند که به آنها مننژیوما می گویند. تومورهای نوع گلیوما اغلب سرطانی هستند اما اکثر تومورهای نوع مننژیوما غیر سرطانی می باشند. تومور های اولیه مغز در آقایان کمی شایع تر از خانم ها می باشند و معمولاً بین 60 تا 70 سالگی ایجاد می شوند. بعضی از انواع تومورهای مغزی فقط در کودکان دیده می شود.تومورهای ثانویه مغز (متاستاز) بسیار شایع تر از تومورهای اولیه مغز می باشند. این تومورها همیشه سرطانی بوده و سلول های سرطانی آن از طریق جریان خون از تومور های قسمت های دیگر بدن مثل ریه ها خود را به مغز می رسانند. در چنین مواردی ممکن است در چندین جای مغز تومورهای سرطانی ایجاد شود.

علائم  این بیماری معمولاً وقتی خودشان را نشان می دهند که تومور به قسمتی از مغز فشار می آورد و یا اینکه فشار داخل جمجمه را بالا می برد. این علائم شامل موارد زیر می باشد.

• سردردی که معمولاً صبح ها شایع تر بوده و با سرفه کردن یا خم شدن بدتر گردد.
• تهوع و استفراغ
• تاری دید

سایر علائمی که ممکن است در تومورهای مغزی ایجاد شوند بستگی به این دارد که چه قسمتی از مغز گرفتار تومور شده است. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اختلال در صحبت کردن و بریده بریده گفتن کلمات
• عدم تعادل
• دوتایی دیدن اشیاء
• اشکال در خواندن و نوشتن
• تغییر شخصیت
• بی حسی و ضعف دست و پای یک طرف بدن

همچنین ممکن است تومور مغزی باعث بروز تشنج شود گاهی اوقات تومور سبب بسته شدن جریان مایع مغزی نخاعی که در داخل و اطراف مغز گسترش می یابد، می شود و در نتیجه باعث افزایش فشار در بطن های مغزی و موجب وارد آمدن فشار بیشتر به بافت های مغز می شود. اگر این وضعیت درمان نشود، به تدریج خواب آلودگی ایجاد شده و در نهایت ممکن است فرد به کما ( اغماء ) رفته و مرگ رخ دهد.

تومورهای ثانویه مغز (متاستاز) بسیار شایع تر از تومورهای اولیه مغز می باشند. این تومورها همیشه سرطانی بوده و سلول های سرطانی آن از طریق جریان خون از تومور های قسمت های دیگر بدن مثل ریه ها خود را به مغز می رسانند.

نحوه تشخیص تومور مغزی

اگر شما مشکوک به داشتن تومور مغزی باشید پزشک برای شما سی تی اسکن یا ام آر آی از مغز درخواست خواهد نمود تا در آن به دنبال تومور بگردد و محل و اندازه آن را ارزیابی نماید. اگر مشخص گردید که تومور وجود دارد برای اینکه معلوم شود که آیا این تومور اولیه بوده و یا اینکه از قسمت های دیگر بدن به مغز گسترش یافته است، آزمایش های دیگری مثل عکس رادیوگرافی از سینه و  ماموگرافی از پستان ها انجام می شود تا وجود تومور در این محل ها نیز بررسی شود. برای بررسی جریان خون در اطراف تومور ممکن است آنژیوگرافی مغزی نیز انجام گردد، همچنین ممکن است تحت بیهوشی عمومی اقدام به انجام بیوپسی از مغز شود. نمونه برداشته شده از مغز به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده خواهد شد تا نوع سلولی که تومور از آن ساخته شده است، مشخص گردد.

نحوه درمان تومور های مغزی بستگی به این دارد که تعداد تومور ها یک عدد است یا بیشتر می باشد، محل دقیق تومور کجا قرار دارد و نوع سلول های آن چگونه است. تومورهای اولیه مغزی را ممکن است با عمل جراحی درمان نمود. هدف از جراحی، برداشتن تمام تومور و یا تا آنجایی که ممکن است بیشتر تومور می باشد به شرطی که حداقل آسیب به بافت های اطراف آن وارد شود. تومورهایی که در محل های عمیق تری از مغز واقع شده اند را معمولاً نمی توان با جراحی برداشت. از رادیوتراپی نیز می توان به همراه درمان جراحی و یا به جای آن در تومورهای سرطانی و غیر سرطانی استفاده نمود.از آنجا که تومور های ثانویه مغزی که از جاهای دیگر بدن به مغز گسترش ( متاستاز) یافته اند، اغلب چند تایی هستند، معمولا ًجراحی برای آنها انجام نمی شود. با این حال اگر فقط در یک جای مغز تومور ایجاد شده باشد می توان آن را با موفقیت جراحی نمود. تومورهای چند تایی در مغز را معمولاً با استفاده از رادیوتراپی و در موارد کمتری با  استفاده از شیمی درمانی درمان می کنند.برای درمان عوارض تومور مغزی نیز ممکن است نیاز به استفاده از بعضی داروها باشد. برای مثال از داروی دگزامتازون برای پایین آوردن فشار داخل جمجمه و از داروهای ضد تشنج برای مقابله با تشنج هایی که ممکن است رخ دهد استفاده می کنند. اگر تومور باعث انسداد جریان مایع مغزی نخاعی شود و یا مایع در بطن های مغزی جمع شود می توان با قرار دادن یک لوله از طریق جمجمه، یک راه فرعی برای عبور این مایع فراهم نمود.
استفاده از درمان های دیگر مثل فیزیوتراپی برای کمک به مشکلات حرکتی و گفتار درمانی برای کمک به مشکلات صحبت کردن نیز می تواند مفید واقع شود.
منبع : بیماری های مغز و اعصاب – تالیف : دکتر تونی اسمیت – ترجمه : دکتر فرهاد همت خواه