علت تنگی نفس در شب {+روشهای درمان آن}

تنگی نفس یا دیس پنه مشکلی است که ممکن است در هر زمانی از روز رخ دهد. برای برخی از افراد، تنگی نفس اغلب در شب رخ می دهد. این امر می تواند نشان دهنده یک بیماری زمینه ای باشد که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. در این مقاله از بیچشک با ما همراه باشید تا بیشتر با علل تنگی نفس در شب و روشهای درمان آن آشنا شوید.

درک تنگی نفس

تنگی نفس به احساس ناتوانی در تنفس عمیق یا دریافت هوای کافی گفته می شود. شدت آن می تواند از یک ناراحتی خفیف تا احساس خفگی شدید متفاوت باشد. تنگی نفس معمولاً ناشی از بیماری های تنفسی و قلبی عروقی است، اما ممکن است نشان دهنده سایر مشکلات سلامتی مانند اضطراب یا چاقی نیز باشد. هنگامی که تنگی نفس در هنگام خواب یا دراز کشیدن رخ می دهد، می تواند بر کیفیت خواب و زندگی فرد تاثیر بگذارد.

علت تنگی نفس در شب

چندین علل برای تجربه تنگی نفس در شب وجود دارد. این علل می توانند از  پاسخ های فیزیولوژیکی به شرایط خاص تا مشکلات سلامت جدی تری که نیاز به مراقبت پزشکی دارند، متغیر باشند. در ادامه به بررسی علت تنگی نفس در شب می پردازیم.

نارسایی قلبی

نارسایی احتقانی قلب (CHF) یکی از شایع ترین علل تنگی نفس در شب است. در نارسایی قلبی، قلب ضعیف می شود و در پمپاژ خون به خوبی عمل نمی کند، این امر منجر به تجمع مایع در ریه ها می شود، وضعیتی که به عنوان احتقان ریوی شناخته می شود. در نتیجه هنگامی که فرد دراز می کشد، جاذبه دیگر به توزیع مایع در بدن کمک نمی کند و باعث تجمع آن در ریه ها و اختلال در تنفس می شود. این پدیده به عنوان ارتوپنه (تنگی نفس هنگام دراز کشیدن) شناخته می شود و افراد مبتلا به نارسایی قلبی برای کاهش احساس تنگی نفس در شب نیاز دارند تا با بالش های اضافی بخوابند.

تنگی نفس حمله‌ای شبانه یکی دیگر از علائم مرتبط با نارسایی قلبی است. این نوع از تنگی نفس شبانه معمولاً چند ساعت پس از به خواب رفتن رخ می دهد، زمانی که تجمع مایع در ریه ها باعث تنگی نفس ناگهانی و شدید می شود و اغلب فرد را از خواب بیدار می کند. 

آپنه خواب

آپنه خواب یک اختلال خواب است که در آن تنفس فرد در طول خواب مکرراً قطع می شود. رایج ترین نوع آن آپنه انسدادی خواب است که در آن ماهیچه های گلو در طول خواب بیش از حد شل می شوند و باعث انسداد موقت راه هوایی می شود. این امر منجر به کاهش سطح اکسیژن می شود و می تواند باعث شود که مغز فرد را برای بازگرداندن تنفس طبیعی از خواب بیدار کند. افراد مبتلا به آپنه خواب اغلب در شب دچار تنگی نفس می شوند، به ویژه زمانی که دراز می کشند. آنها همچنین ممکن است خروپف بلند، نفس نفس زدن یا احساس خفگی را در طول خواب تجربه کنند. 

آسم

آسم یک بیماری مزمن است که باعث التهاب و باریک شدن راه های هوایی می شود و تنفس را برای فرد دشوار می کند. در حالی که علائم آسم می تواند در طول روز رخ دهد، بسیاری از افراد در شب تشدید علائم را تجربه می کنند، بیماری که به عنوان “آسم شبانه” شناخته می شود. در شب، راه‌ های هوایی انفعالی تر می شوند و همین امر می تواند منجر به تنگی نفس، سرفه، خس‌ خس سینه و گرفتگی قفسه سینه شود. برخی از عواملی که در ایجاد آسم شبانه موثر هستند عبارتند از:

• خنک تر شدن هوا در شب که می تواند راه های هوایی را تحریک کند.
• نوسانات هورمونی که ممکن است التهاب را تشدید کنند.
• آلرژن ها مانند گرد و غبار یا موی حیوانات خانگی.

مدیریت صحیح آسم از طریق مصرف دارو و اصلاح شیوه زندگی می تواند به کاهش علائم آسم شبانه کمک کند.

رفلاکس معده 

رفلاکس اسید زمانی اتفاق می افتد که اسید معده به مری برگشته و منجر به احساس سوزش در قفسه سینه و گلو می شود. این بیماری همچنین می تواند راه های هوایی را تحت تاثیر قرار دهد و باعث علائمی مانند سرفه، خس خس سینه و تنگی نفس شود. این وضعیت زمانی که فرد دراز می کشد بدتر می شود، زیرا جاذبه دیگر به نگه داشتن اسید معده در معده کمک نمی کند. این امر می تواند راه های هوایی را تحریک کند و منجر به مشکلات تنفسی، به ویژه در طول شب شود.

در برخی موارد، افراد مبتلا به رفلاکس معده ممکن است سوزش سر دل را تجربه نکنند، اما علائم غیر معمولی مانند سرفه، خس خس سینه یا تنگی نفس داشته باشند. این وضعیت به عنوان “رفلاکس خاموش” شناخته می شود و می تواند با سایر مشکلات تنفسی اشتباه گرفته شود و تشخیص را چالش برانگیز کند.

بیماریهای ریوی

مشکلات ریوی مانند بیماری انسدادی مزمن ریه، می توانند در هر زمانی، از جمله در شب، باعث تنگی نفس شوند. بیماری انسدادی مزمن ریه باعث باریک شدن راه های هوایی می شود و خروج هوا از ریه ها را دشوار می کند. علائم آن شامل سرفه مزمن، تولید خلط و تنگی نفس است که ممکن است در طول خواب بدتر شود، به خصوص اگر فرد صاف دراز بکشد.

یکی دیگر از بیماری‌های ریوی که می‌تواند منجر به تنگی نفس شبانه شود، بیماری بینابینی ریه است. افراد مبتلا به بیماری بینابینی ریه ممکن است بدتر شدن تنگی نفس در شب را به دلیل کاهش عملکرد ریه در طول خواب تجربه کنند.

اضافه وزن و چاقی

چاقی به دلایل مختلفی می تواند باعث تنگی نفس در شب شود. اضافه وزن، به ویژه در اطراف شکم، می تواند به دیافراگم و ریه ها فشار وارد کند و تنفس را دشوار تر کند. این مشکل می تواند هنگام دراز کشیدن بدتر شود، زیرا فشار روی دیافراگم افزایش می یابد و انبساط ریه را محدود می کند.

همچنین چاقی یک عامل خطر مهم برای آپنه خواب به شمار می رود. کاهش وزن، همراه با درمان مناسب برای آپنه خواب، در اغلب موارد می تواند به کاهش تنگی نفس شبانه در افراد دارای اضافه وزن کمک کند.

به نقل قول از medicalnewstoday:

People with excess weight or who live with obesity may have difficulty breathing when lying down.

ترجمه: افرادی که اضافه وزن دارند یا با چاقی زندگی می کنند ممکن است هنگام دراز کشیدن دچار مشکل تنفسی شوند.

منبع: https://www.medicalnewstoday.com/articles/325539

اختلالات اضطراب و پانیک

برای برخی از افراد، تنگی نفس در شب ممکن است با اضطراب یا اختلال پاینک مرتبط باشد. اضطراب می تواند باعث شود که بدن به یک واکنش فیزیولوژیک به نام “جنگ یا گریز” وارد شود که شامل تنفس کم عمق و سریع است. این پاسخ می تواند باعث احساس تنگی نفس یا خفگی به ویژه در شب که بدن آرام تر است شود.

همچنین افراد مبتلا به حملات پانیک ممکن است دوره های شدید تنگی نفس را تجربه کنند که ممکن است در هنگام خواب یا بیداری رخ دهد. حملات پانیک شبانه اغلب با ضربان قلب سریع و تعریق همراه است.

کم خونی

کم خونی، باعث کمبود گلبول های قرمز یا هموگلوبین می شود، کم خونی میتواند منجر به تنگی نفس شود، به ویژه زمانی که سطح اکسیژن بدن کمتر از حد طبیعی باشد. تنگی نفس ناشی از کم خونی ممکن است در هنگام فعالیت بدنی یا هنگام دراز کشیدن در شب بیشتر قابل توجه باشد. ناتوانی بدن در انتقال اکسیژن کافی به بافت ها می تواند منجر به علائمی مانند خستگی، ضعف و تنگی نفس شود.

عوامل محیطی و سبک زندگی

در برخی موارد، تنگی نفس در شب ممکن است به دلیل عوامل محیطی یا سبک زندگی فرد باشد. آلرژن‌های موجود در اتاق خواب، مانند کنه‌ های گرد و غبار، کپک، یا شوره حیوانات خانگی، می‌ توانند باعث آسم یا سایر بیماری‌ های تنفسی شوند که باعث تنگی نفس در شب می‌ شوند. علاوه بر این، سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار می تواند به مشکلات مزمن تنفسی، از جمله بیماری انسدادی مزمن ریه و آسم منجر شود.

کیفیت پایین هوا مانند سطوح بالای آلودگی یا قرار گرفتن در معرض دودهای شیمیایی نیز می‌ تواند مشکلات تنفسی را تشدید کند، به‌ویژه برای افرادی که بیماری‌ های زمینه‌ ای ریوی دارند.

تشخیص تنگی نفس در شب

تشخیص دقیق علت تنگی نفس در شب مستلزم ارزیابی کامل توسط یک فرد متخصص است. معمولا برای تشخیص علت تنگی نفس در شب ابتدا سابقه پزشکی بررسی شده و یک معاینه فیزیکی انجام می شود. سپس ممکن است از آزمایش ها زیر استفاده شود:

• ایکس ری
• سی تی اسکن
• اکوکاردیوگرافی
• اسپیرومتری (دم سنجی)
• مطالعه خواب (پلی سومنوگرافی) 
• آزمایش خون

درمان تنگی نفس در شب

درمان تنگی نفس در شب با توجه به علت زمینه آن انجام می شود. برخی از روشهای درمان تنگی نفس در شب عبارتند از:

• درمان نارسایی قلب: در درمان نارسایی قلبی ممکن است از داروهایی مانند دیورتیک‌ ها برای کاهش تجمع مایعات، بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین و مسدودکننده‌های بتا برای بهبود عملکرد قلب استفاده شود. تغییرات سبک زندگی، مانند کاهش مصرف نمک و مدیریت وزن نیز ممکن است به کاهش علائم ناشی از نارسایی قلبی کمک کند.
• درمان آپنه خواب: درمان آپنه خواب با استفاده از درمان فشار مثبت مداوم راه هوایی یک درمان بسیار موثر برای آپنه انسدادی خواب است. دستگاه های CPAP جریان ثابتی از هوا را برای باز نگه داشتن راه هوایی در هنگام خواب به بیمار ارائه می دهند. سایر درمان هایی که می توان برای درمان آپنه خواب استفاده کرد شامل تغییر سبک زندگی مانند کاهش وزن می باشد.
• درمان آسم: کورتیکواستروئیدهای استنشاقی و برونکودیلاتورها معمولاً برای مدیریت علائم آسم استفاده می شوند. داروهای کنترل طولانی مدت نیز می توانند به پیشگیری از آسم شبانه کمک کنند.
• درمان رفلاکس معده: داروهای کاهش اسید معده مانند مهارکنندگان پمپ پروتونی یا مسدودکننده‌های H2، می‌ توانند به جلوگیری از رفلاکس اسید و کاهش علائم شبانه آن کمک کنند. همچنین ایجاد تغییر در سبک زندگی مانند بالا بردن سر در حین دراز کشیدن با استفاده از بالش، پرهیز از وعده های غذایی زیاد قبل از خواب، و اجتناب از غذاهای محرک نیز می تواند کمک کننده باشد.
• کاهش وزن: کاهش وزن از طریق رژیم غذایی، ورزش و در برخی موارد جراحی می تواند به طور قابل توجهی تنگی نفس در شب را کاهش دهد. 
• تراپی: برای افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی یا هراس، درمان شناختی رفتاری و داروهایی مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین ممکن است به کاهش دوره‌های تنگی نفس مرتبط با اضطراب کمک کند.

سوالات متداول در مورد تنگی نفس در شب