خواب افتادن از بلندی یا حرکات هیپنیک :چرا خواب سقوط می بینیم؟

حرکات هیپنیک که با نام خواب افتادن از بلندی یا خواب سقوط هم شناخته می شوند، انقباضات شدید، تند ، ناگهانی و کوتاه مدت عضلات بدن است که هنگام خوابیدن به وجود می آیند و باعث می شوند که شما از خواب به طور ناگهانی بیدار شوید. این حرکات دقیقا در زمان انتقال دوره ی بیداری به دوره ی خواب رخ می دهند. شما کاملا می توانید این حرکات را حس کنید و همین ممکن است شما را کمی وحشت زده کند. این کشش عضلانی ناگهانی و ناخواسته را که در حقیقت نوعی اسپاسم عضلانی است،  میوکلونوس می نامند. این حالت دقیقا چیزی شبیه به حالت سکسکه است.

متخصصان و پژوهشگران خواب برای این اختلال لحظه ای و کوتاه مدت هنوز دلیل مشخص و روشنی ارائه نداده اند ولی می توان حدس زد که در لحظه ی وقوع حرکت هیپنیک، کشمکشی در مغز و سیستم عصبی به وجود آمده است و در واقع این از آخرین تقلاهای مغز برای ادامه ی چرخه ی بیداری و هوشیار ماندن است.

قوی ترین تئوری هایی که برای علت حرکات هیپنیک بیان شده است:

• هنگام روشن شدن چرخه ی خواب مغز تمام تلاش خود را به صورت ناخودآگاه می کند تا دوباره کنترل و هوشیاری بدن را به عهده بگیرد و به شکل خواب سقوط خود را نشان می دهد.
• هنگامی که بدن وارد چرخه ی خواب می شود، اثرات خواب مشابه اثرات مرگ به نظر می رسد و تمامی بدن را درگیر خود می کند و در چنین مواردی بدن به صورت ناگهانی واکنش نشان داده و مانع از ادامه ی این وضعیت می شود.
• همزمان با شروع چرخه ی خواب بدن وارد مرحله ی استراحت می شود و تمام انرژی های باقی مانده و ذخیره شده ی خود را به صورت ناگهانی آزاد می کند. حالتی که شبیه به خواب افتادن از بلندی است.
• در پایان چرخه ی بیداری و آغاز چرخه ی خواب کشمکشی در مغز رخ می دهد تا چرخه ی بیداری تمام نشود زیرا مغز ذاتا به هوشیاری و بیداری گرایش بیشتری دارد.

حرکات هیپنیک یا همان حالت خواب افتادن از بلندی مشکل نگران کننده ای نیست و حتی در افرادی که در سلامتی کامل به سر می برند ممکن است بارها و بارها رخ دهد. بیش از 70 درصد از جمعیت کره ی زمین چنین پدیده ای را در حین خوابیدن تجربه می کنند.

حرکات هیپنیک یا همان حالت خواب افتادن از بلندی مشکل نگران کننده ای نیست و حتی در افرادی که در سلامتی کامل به سر می برند ممکن است بارها و بارها رخ دهد. بیش از 70 درصد از جمعیت کره ی زمین چنین پدیده ای را در حین خوابیدن تجربه می کنند. با وجود تئوری هایی که در بالا به آن اشاره کردیم به نظر می رسد که این یک پدیده ی کاملا طبیعی و رایج است که حتی در نیاکان ما هم وجود داشته است با این حال پژوهشگران در حین بررسی ها متوجه شدند برخی عوامل وجود دارند که می تواند تعداد دفعات و شدت حرکات هیپنیک را در خواب افزایش دهند و تشدید کنند.

• مصرف نوشیدنی های الکلی
• مصرف نیکوتین
• مصرف نوشیدنی های کافئین دار
• بی خوابی و خواب نامنظم
• تمرینات ورزشی سنگین به خصوص قبل از خواب
• استرس
• خستگی

مطالعه بیشتر : چگونه خوب بخوابیم

شاید برداشت های افراد از حرکات هیپنیک و خواب افتادن از بلندی متفاوت و گوناگون باشند ولی به طور کلی از مشخص ترین و واضح ترین علائم حرکات هیپنیک می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس وارد آمدن ضربه ی ناگهانی و تکان شدید به پا یا هر یک از قسمت های بدن شما
• احساس سقوط از بلندی و ارتفاع زیاد
• رویایی آمیخته با توهم که باعث بیداری و پریدن از خواب می شود.
• افزایش ضربان قلب
• تعریق
• شوک ناگهانی
• احساس وحشت زدگی

اگر وضعیت حرکات هیپنیک شما طوری است که به وضعیت خواب شما لطمه وارد می کند و شما را در طول شب و در مراحل مختلفی از خواب بیدار می نماید، چنین وضعیتی عادی نیست و به بررسی های پزشکی نیاز دارد. پزشک با بررسی و تجزیه و تحلیل فیزیکی علائم و حرکات هیپنیک ، شرایط روحی و جسمی، کیفیت خواب و نحوه ی خوابیدن فرد و با کمک تستی به نام پلی سومنوگرافی که نوعی تست تشخیصی برای خواب است تمامی تغییرات فیزیولوژیکی بدن را که در طول چرخه ی خواب رخ می دهند ثبت می کند.

در چنین شرایطی می توان مشخص کرد و تشخیص داد که آیا تعداد این حرکات کمی بیشتر از حالت عادی است یا خیر ؟ اگر جواب منفی باشد، حرکات هیپنیک یا به اصطلاح حالت خواب سقوط کاملا عادی و طبیعی هستند و نیازی به درمان ندارند. با این حال اگر می خواهید آنها را کنترل کنید و کاهش دهید می توانید راه حل های زیر را به عنوان درمان طبیعی در نظر بگیرید:

• استفاده از روغن ها و عصاره های طبیعی و گیاهی مانند روغن اسطوخودوس و روغن بابونه  به روش های آروماتراپی، خوراکی و ماساژ درمانی قبل از خواب.
• مصرف منابع ویتامین های B12 و D3 مانند ماهی چرب، ماهی تن، زرده ی تخم مرغ، شیر و گوشت مرغ   می تواند وضعیت حرکات هیپنیک را بهبود بخشد و کاهش دهد.
• تمرینات مدیتیشن و یوگا به شما کمک می کند که بر روی آرامش ذهنی خود بیشتر مسلط شوید و مغز چرخه ی خواب مطلوب تری به وجود بیاورد.
• کاهش مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین تاثیر به سزایی در کاهش و کنترل حرکات هیپنیک دارند. کافئین یک محرک قوی است که به شدت حرکات هیپنیک منجر می شود.
• نوشیدنی های الکلی موجب می شوند که علائم استرس و اضطراب به شکل قابل توجهی افزایش یابند و همین می تواند به افزایش و تشدید حرکات هیپنیک کمک کنند. به همین دلیل برای کاهش حرکات هیپنیک بهتر است که تا حد امکان از مصرف نوشیدنی های الکلی اجتناب کرد یا ساعات نوشیدن آن را به قبل از ساعات بعد از ظهر موکول کرد.
• حمام گرم قبل از خواب و نشستن در وان آب گرم می تواند به آرامش ذهن و عضلات شما کمک زیادی کند و باعث کنترل و کاهش حرکات هیپنیک حین خواب شوند.
• استفاده و روشن بودن دستگاه های الکترونیکی مانند لپ تاپ، تلویزیون، موبایل و تبلت می تواند الگوی خواب شما را بهم بریزند و باعث ایجاد تنش های عصبی در مغز شوند. برای کاهش استرس و حرکات هیپنیک بهتر است 1 ساعت قبل از خوابیدن تمامی دستگاه های الکترونیکی خود را خاموش کنید و کنار بگذارید.
• مصرف غذاهای غنی از منیزیم مانند آجیل، ماهی ، سبزیجات دارای برگ سبز، انجیر، آووکادو و انواع مکمل های دارویی منیزیم باعث می شود تا ماهیچه های شما در شرایط آرام تری قرار بگیرند و از اسپاسم عضلانی جلوگیری می کند. از آنجایی که حرکات هیپنیک یا همان خواب افتادن از بلندی به نوعی ناشی از انقباض عضلانی است مصرف منابع منیزیم به مقابله با این وضعیت کمک زیادی خواهد کرد.