کولیت اولسروز چیست؟ بررسی علل، علائم و درمان این بیماری

علت دقیق کولیت اولسروز هنوز مشخص نشده است. با این حال شواهدی وجود دارد که عوامل ژنتیکی و ارثی در ایجاد این بیماری نقش دارند زیرا از هر ده نفری که دچار کولیت اولسروز می شود یک نفر آنها در خانواده اش نیز این بیماری قبلاً دیده شده است.

علائم کولیت اولسروز اغلب به طور متناوب بروز می کند و ممکن است به مدت چند ماه و یا حتی چند سال هیچ علامت یا مشکلی وجود نداشته باشد و یا اینکه علایم اندکی وجود داشته باشد. در مواقعی که علایم خفیف ایجاد می شوند این علایم در طی چند روز بروز می کنند و ممکن است شامل موارد زیر باشید :

• اسهال ( که گاهی اوقات همراه با خون و ترشحات لزج می باشد.)

• شکم درد

• خستگی

• از دست دادن اشتها

در مواقعی که علائم شدید ایجاد می شوند، علائم ممکن است به طور ناگهانی و در عرض چند ساعت بروز نمایند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• اسهال شدید ( حداقل 6 بار در روز )

• خروج خون و ترشحات لزج از مقعد

• درد و ورم کردن شکم

• تب

• کاهش وزن

بیماران مبتلا به کولیت اولسروز اغلب دارای مشکلات دیگر نیز می باشند. این مشکلات عبارتند از : درد مفاصل و ستون فقرات، التهاب چشم، بیماری پوستی اریتم ندوزوم.

التهاب ناشی از کولیت اولسروز

یک حمله ناگهانی و شدید کولیت اولسروز ممکن است منجر به وضعیتی به نام مگاکولون توکسیک شود. در این وضعیت، روده بزرگ ملتهب شده و به میزان زیادی متسع و گشاد می شود و باد می کند. در نتیجه دیواره روده ممکن است سوراخ شده و محتویات آن که حاوی باکتریها نیز می باشد به محوطه شکم نشت نماید. این وضعیت می تواند باعث بروز پریتونیت یا التهاب صفاق شود که یک بیماری بالقوه مرگبار می باشد.

بیماران مبتلا به کولیت اولسروز در خطر زیادی در ابتلاء به سرطان روده بزرگ و راست روده هستند.اگر کولیت اولسروز شدید باشد و در سنین پایین شروع شده باشد این خطر افزایش می یابد.

اگر علایم شما نسبتاً خفیف می باشند، پزشک احتمالاً از شما خواهد خواست که یک نمونه از مدفوعتان را به آزمایشگاه ببرید تا احتمال وجود عفونت بررسی شود. همچنین ممکن است پزشک اقدام به کونولوسکوپی نماید.( فرستادن لوله ای از طریق مقعد به داخل روده ها برای بررسی روده ها ) و در طی آن یک نمونه لایه از پوشاننده روده ها یا راست روده برای آزمایشگاه پاتولوژی برداشته شود. همچنین پزشک ممکن است برایتان درخواست آزمایش خون نماید تا از نظر وجود کم خونی و میزان التهاب روده ها بررسی شوید.

کولیت اولسروز را معمولاً با استفاده از داروها درمان می کنند اما اگر علایم آن شدید باشید و به بطور مکرر عود نمایند و اگر عوارض آن ( مثل سوراخ شدن روده ها ) ایجاد شده باشد ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی باشد.

درمان دارویی

پزشک شما ممکن است برایتان داروی ضد التهاب سولفاسالازین تجویز نماید تا از عود حملات کولیت اولسروز پیشگیری نماید و یا اینکه موارد خفیف بیماری را درمان نماید. همچنین ممکن است به جای این دارو از داروی دیگری به نام مسالازین استفاده نماید که عوارض جانبی آن کمتر می باشد. اگر التهاب فقط  به راست روده و قسمت پایینی روده بزرگ باشد ممکن است پزشک تان از داروهای آمینوسالیسیلات تجویز نماید که به صورت شیاف می باشد اگر قسمت های بالاتر روده بزرگ گرفتار کولیت اولسروز شود از داروهای آمینوسالیسیلات باید به صورت خوراکی استفاده می شود.

اگر شما دچار حملات شدید و ناگهانی کولیت اولسروز شده اید، پزشک تان احتمالاً برایتان داروهای کورتون دار تجویز خواهد نمود. استفاده طولانی مدت از داروهای کورتون دار دارای عوارض جانبی مثل افزایش وزن می باشد به همین خاطر، وقتی علایم بیماری شما فروکش نمود، پزشک تان مقدار مصرف این داروها را کم خواهد کرد و بعد از مدتی آنها را متوقف می کند.

علت دقیق کولیت اولسروز هنوز مشخص نشده است. با این حال شواهدی وجود دارد که عوامل ژنتیکی و ارثی در ایجاد این بیماری نقش دارند زیرا از هر ده نفری که دچار کولیت اولسروز می شود یک نفر آنها در خانواده اش نیز این بیماری قبلاً دیده شده است.

جراحی

درمان جراحی معمولاً برای بیمارانی که به طور دائم دچار علایم هستند و با دارو ها مشکلشان برطرف نمیشود انجام میگردد. همچنین برای افرادی که دچار حمله شدید و ناگهانی کولیت اولسروز شده که به درمان دارویی هم پاسخ نمی دهد ممکن است انجام عمل جراحی توصیه شود، زیرا احتمال دارد که دچار وضعیت مگاکولون توکسیک شده و روده شان سوراخ گردد. به علاوه، عمل جراحی ممکن این برای بیمارانی که احتمال خطر سرطان روده بزرگ و راست روده در آنها زیاد است توصیه شود. عمل جراحی معمولاً با برداشتن راست روده و روده بزرگ انجام می شود. برای دفع مدفوع در این افراد، در شکمشان سوراخی ایجاد می گردد که روده کوچک به آن متصل می شود تا مدفوع از این طریق خارج شود.

بعضی از افرادی که به کولیت اولسروز مبتلا می شوند فقط یک بار دچار حملات این بیماری می شوند اما اکثر بیماران مبتلا به این بیماری دارای عودها مکرری از حملات بیماری هستند. حدود 20 درصد این بیماران نیاز به انجام عمل جراحی دارند. سرطان روده بزرگ و راست روده بزرگترین خطر طولانی مدت این بیماران می باشد و از هر 6 نفری که تمام راست روده و روده بزرگش دچار این بیماری شده است، یک نفر از آنها در نهایت در طی 25 سال آینده دچار این سرطان می گردد.

برگرفته از کتاب بیماری های دستگاه گوارش – نگارش تونی اسمیت، فرهاد همت خواه