آشنایی با سندرم دامپینگ ؛ علت، علائم، پیشگیری و درمان

علت اصلی سندرم دامپینگ تغییراتی است که در معده صورت می گیرد. در حالت طبیعی غذا و مایعاتی که می نوشیم در ابتدای امر مدتی در معده می مانند و با اسید معده ترکیب می شوند. پس از اینکه تجزیه های ابتدایی صورت گرفت غذا وارد روده ی کوچک می شود و ادامه ی روند هضم غذا انجام می پذیرد.افرادی که بنا به دلایلی همچون ابتلا به سرطان معده، تحت عمل جراحی معده قرار می گیرند و یا برای لاغری اقدام به عمل جراحی بای پس معده می کنند و قسمتی از معده ی  یا در برخی موارد خاص کل معده ی آنها برداشته می شود، پس از انجام عمل جراحی با عوارض زیادی روبرو می شوند که یکی از شایع ترین آنها ابتلا به سندرم دامپینگ است. هرگونه تغییری در شکل و ابعاد معده که به دنبال عمل های جراحی معده صورت می گیرد باعث می شود که معده نتواند طبق روال عادی و طبیعی خود هضم غذا ها را آغاز کند و غذا و مایعات بدون اینکه در معده باقی بماند مستقیم وارد روده ی کوچک می شود یا به شکل استفراغ به بیرون باز می گردد و از آنجایی که سرعت حرکت مواد غذایی در دستگاه گوارش افزایش می یابد بیشتر افراد مبتلا به این سندرم با اسهال روبرو می شوند. به خصوص اسهال چرب.

افرادی که به سندرم دامپینگ مبتلا هستند بلافاصله پس از صرف غذا با علائم و نشانه های آزاردهنده ی آن روبرو می شوند. این علائم در عرض مدت زمانی در حدود 15 دقیقه الی 3 ساعت به طور ناگهانی ظاهر می شوند.

افرادی که به سندرم دامپینگ مبتلا هستند بلافاصله پس از صرف غذا با علائم و نشانه های آزاردهنده ی آن روبرو می شوند. این علائم در عرض مدت زمانی در حدود 15 دقیقه الی 3 ساعت به طور ناگهانی ظاهر می شوند و شدت و درجه ی آنها هم بسته به نوع غذایی که میل کرده اید می تواند مختلف باشد.علائم و نشانه های این سندرم در دو فاز ظاهر می شوند. فاز اول آن که فاز زودرس نامیده می شود به علت تخلیه ی سریع محتویات معده رخ می دهد و علائم و نشانه های آن ظرف مدت زمانی در حدود 15 الی 30 دقیقه پس از صرف غذا آغاز می شود و تا 1 ساعت به اوج خود می رسد.از مهم ترین علائم و نشانه  فاز زودرس می توان به علائم زیر اشاره کرد:

• احساس پر بودن شکم و نفخ
• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال
• دل درد و دل پیچه
• سرگیجه

فاز دوم که با نام فاز دیررس شناخته می شود در حدود 1 الی 3 ساعت پس از صرف غذا آغاز می شود و بیشتر به علت افت قند خون بدن رخ می دهد.

از شایع ترین علائم و نشانه های فاز دیررس می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تعریق
• تپش قلب شدید
• سرگیجه
• گرگرفتگی
• قند خون پایین

افراد در معرض خطر ابتلا به سندرم دامپینگ

سندرم دامپینگ مشکلی است که در بیشتر موارد به سراغ افرادی می رود که عمل جراحی معده انجام داده اند و معده ی آنها دستکاری شده است. افرادی که قسمتی از معده یا کل آن را طی عمل های جراحی مختلفی از جمله عمل های جراحی سرطان معده و مری از دست داده اند و همچنین تحت انجام عمل جراحی بای پس معده که برای لاغری و کوچک تر کردن معده صورت می پذیرد قرار گرفته اند از آسیب پذیرترین گروه ها در برابر سندرم دامپینگ شناخته می شوند.

برای کنترل و درمان سندرم دامپینگ روش های درمانی متعددی وجود دارد که با توجه به شدت و نوع علائم و نشانه ها و بر اساس شرایط جسمی و سنی بیمار انتخاب می شود. ولی قبل از هر چیزی باید توجه داشته باشید که علت اصلی مشکلات گوارشی شما سندرم دامپینگ تشخیص داده شده باشد و با انجام آزمایش ها و اقدامات لازم از جمله آندوسکوپی وجود سایر علل ایجاد کننده ی علائم و نشانه های مذکور رد شده باشد.

درمان خانگی

درمان خانگی سندرم دامپینگ یکی از موثرترین و بهترین ها روش ها برای مدیریت و درمان سندرم دامپینگ است. درمان خانگی شامل توصیه ها و نکاتی مفید و موثر در جهت کاهش علائم و نشانه های سندرم دامپینگ است که در بسیاری از موارد هم نتایج مثبتی نشان داده اند.

• حجم وعده های غذایی خود را کوچک تر کند و به 5 الی 6 وعده در طول روز برسانید.
• غذای خود را نشسته میل کنید.
• بهترین زمان برای نوشیدن مایعات 30 الی 60 دقیقه قبل یا بعد از غذا می باشد . بهتر است همراه غذاهای خود مایعات ننوشید.
• به آرامی غذا بخورید و غذای خود را به خوبی بجوید.
• مصرف کربوهیدرات های پیچیده مانند نان گندم و جو دو سر را در برنامه های غذایی خود بیشتر کنید و مصرف خوراکی هایی که حاوی کربوهیدرات های ساده هستند مثل انواع شیرینی ها را کاهش دهید.
• از آنجایی که سندرم دامپینگ علائمی همچون اسهال به دنبال دارد امکان مواجه شدن بدن با خطر کم آبی بالاست از این رو بهتر است در طول روز 9 الی 10 لیوان آب نوشید.
• مصرف نوشیدنی های الکلی را از برنامه ی خود حذف کنید.
• مصرف نوشیدنی های گازدار ممنوع است.
• مصرف ویتامین ها، آهن و کلسیم را در برنامه های غذایی خود افزایش دهید.
• قبل از سیر شدن از خوردن غذا دست بکشید و هرگز معده ی خود را پر نکنید.

درمان دارویی

درمان دارویی سندرم دامپینگ زمانی از طرف پزشک تجویز می شود که علائم و نشانه ها شدت یافته است و روده ها مواد غذایی را در عرض مدت زمان بسیار کوتاهی تخلیه می کنند. به عبارت دیگر با آغاز علائم شدیدی مانند اسهال ممکن است پزشک در موارد خاصی دارویی با نام ( Octreotide ) ساندوستاتین را برای بیمار در نظر بگیرد. این دارو به شکل آمپول است که با تزریق زیر پوستی آن، سرعت حرکت محتویات روده کاهش می یابد و در نتیجه به کنترل اسهال ناشی از سندرم دامپینگ کمک زیادی می کند.

عمل جراحی

عمل جراحی آخرین روش برای درمان این عارضه است و زمانی برای درمان انتخاب می شود که سایر روش های درمانی با شکست مواجه شده باشند و وضعیت علائم و نشانه ها روبه وخامت رفته باشد. روش های متعددی برای انجام این عمل جراحی وجود دارد که با توجه به شرایط جسمی و سنی بیمار یکی از این روش ها  برای بازسازی معده مورد استفاده قرار می گیرد.

همان طور که دیدید علت اصلی بروز  این بیماری انجام عمل های جراحی مربوط به معده است. هرگونه عملی که باعث تغییر اندازه و شکل معده شود مانند برداشتن قسمتی از معده یا کل آن، می تواند زمینه ساز به وجود آمدن چنین مسأله ای باشد. انجام عمل جراحی معده برای مبتلایان به سرطان معده و مری امری ضروری به شمار می آید.ولی انجام عمل جراحی بای پس معده که این روزها به منظور لاغری و زیبایی بسیار گسترش پیدا کرده است، خطرات و عوارض جانبی زیادی به همراه دارد که یکی از شایع ترین و مهم ترین آنها ابتلا به سندرم دامپینگ است.برای پیشگیری از بروز سندرم دامپینگ اگر واقعا نیاز به انجام عمل جراحی معده دارید آن را انجام دهید و از انجام عمل های جراحی غیر ضروری که منجر به تغییر شکل معده ی شما می شود پرهیز کنید.در صورتی هم که عمل جراحی معده انجام داده اید دسته ای از باید ها و نباید های تغذیه ای و رفتاری را که در روش های درمان خانگی این بیماری ذکر کردیم، برای کنترل و کاهش علائم و نشانه های آن در نظر داشته باشید.