علائم و علت آب آوردن زانو چیست؟ {درمان خانگی و سنتی}

آب آوردن زانو که در اصطلاح پزشکی به آن افیوژن زانو گفته می شود، وضعیتی است که در آن مایع اضافی در داخل یا اطراف مفصل زانو جمع می شود. افیوژن زانو ممکن است در اثر آسیب به زانو، التهاب، بیماری زمینه ای یا استفاده بیش از حد از زانو ایجاد شود. در برخی موارد آب آوردن زانو موقت است، اما گاهی این وضعیت می تواند نشان دهنده یک مشکل جدی مفصلی باشد که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. در این مقاله از بیچشک با ما همراه باشید تا بیشتر با علائم، علت و روش های درمان آب آوردن زانو آشنا شوید.

آب آوردن زانو چیست؟

آب آوردن زانو یا افیوژن زانو زمانی رخ میدهد که در درون کپسول مفصل زانو یا بافت نرم اطراف آن مایع جمع می شود. این مایع می تواند خون، چرک یا مایع سینوویال باشد. به طور کلی زانوی سالم حاوی مقدار کمی مایع سینوویال است که مفصل را برای حرکت راحت تر روان می کند، اما هنگامی که این مایع بیش از حد تولید می شود یا نشت می کند منجر به تورم، درد، سفتی و کاهش تحرک می شود.

علت آب آوردن زانو

شایع ترین دلایل آب آوردن زانو عبارتند از:

• آسیب یا ضربه به زانو در اثر پارگی رباط، پارگی منیسک، شکستگی یا استفاده بیش از حد از زانو.
• بیماری دژنراتیو مفصل (شایع ترین علت آب آوردن مزمن زانو).
• روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید).
• بیماری نقرس و نقرس کاذب.
• عفونت باکتریایی مفصل. 
• بورسیت یا التهاب بورس ها (کیسه های پر از مایع که از زانو محافظت می کنند).
• کیست بیکر.
• تومور استخوان یا تومور بافت نرم (در موارد نادر).

علائم آب آوردن زانو

علائم آب آوردن زانو با توجه به علت ایجاد آن می تواند متفاوت باشد، اما شایع ترین علائم شامل:

• تورم قابل مشاهده مفصل زانو.
• سفتی زانو.
• درد، که معمولا با فعالیت بدتر می شود.
• احساس گرما و قرمز شدن، به ویژه اگر آب آوردن ناشی از التهاب یا عفونت باشد.
• حساسیت به لمس.
• مشکل در تحمل وزن.
• بی‌ ثباتی یا قفل شدن زانو، اگر آب آوردن ناشی از آسیب منیسک باشد.

ورم زانو ممکن است تدریجی و به مرور زمان ایجاد شود، در حالی که در برخی موارد به سرعت (در عرض چند ساعت) تشکیل می شود.

نحوه تشخیص آب آوردن زانو

برای تشخیص آب آوردن زانو از ترکیب معاینه فیزیکی، تصویربرداری و آزمایش ها استفاده می شود:

• معاینه فیزیکی: شامل بررسی زانو، علائم بیمار، حساسیت، ثبات و دامنه حرکتی بیمار.
• آسپیراسیون مفصل (آرتروسنتز): با استفاده از یک سوزن، مایع از زانو کشیده می شود تا رنگ، شفافیت و میزان گلبول های سفید خون بررسی شود.
• مطالعات تصویربرداری: شامل تصویربرداری با اشعه ایکس، ام آر آی و سونوگرافی.
• آزمایش خون: برای بررسی نشانگرهای التهاب، فاکتور روماتوئید و سطح اسید اوریک.

درمان آب آوردن زانو

روش درمان آب آوردن زانو با توجه به علت زمینه ای، شدت و حاد یا مزمن بودن علائم انتخاب می شود. در برخی موارد آب آوردن زانو با روش های خانگی قابل درمان است و در برخی دیگر نیاز به رویکردهای پزشکی است. در ادامه به بررسی بیشتر روش درمان آب آوردن زانو می پردازیم.

به نقل قول از www.ncbi.nlm.nih.gov:

Treatment may include rest, ice, elevation, anti-inflammatory medications, physical therapy, and, in some cases, knee fluid drainage.

ترجمه: درمان ممکن است شامل استراحت، یخ، بالا نگه داشتن زانو، داروهای ضد التهاب، فیزیوتراپی و در برخی موارد تخلیه مایع زانو باشد.

منبع: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532279

درمان خانگی آب آوردن زانو

درمان های خانگی آب آوردن زانو مناسب تورم خفیف تا متوسط و ناشی از استفاده بیش از حد زانو یا آسیب های جزئی می باشند. برخی از این روش ها شامل: 

• استراحت: از فعالیت‌ هایی که به زانو فشار وارد می‌ کنند اجتناب کنید و در صورت نیاز از عصا یا چوب زیر بغل استفاده کنید.
• کمپرس یخ: یخ: یک کیسه یخ را در یک پارچه بپیچید و به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، ۳ تا ۴ بار در روز، روی زانو قرار دهید تا التهاب و درد کاهش پیدا کند. 
• بستن زانو: برای جلوگیری از ورم بیشتر زانو از یک بانداژ الاستیک یا زانوبند استفاده کنید، اما زانو را خیلی محکم نبندید، زیرا می تواند منجر به قطع گردش خون شود.
• بالا نگه داشتن پا: پا را، به خصوص هنگام استراحت بالاتر از سطح قلب قرار دهید. این کار به تخلیه مایع اضافی در زانو کمک می کند.
• قرار دادن زانو در آب و نمک اپسوم: 2 فنجان نمک اپسوم را به یک وان آب گرم اضافه کنید و پای آسیب دیده را 15 تا 20 دقیقه در آن قرار دهید. 3 تا 4 بار در هفته این کار را تکرار کنید، زیرا می تواند به کاهش سفتی مفصل کمک کند و التهاب را کم کند.
• رژیم غذایی ضدالتهابی: اسیدهای چرب امگا 3 (ماهی و دانه کتان)، زردچوبه، زنجبیل، انواع توت ها و سیر بیشتری مصرف کنید و از غذاهای شیرین، فرآوری شده، گوشت قرمز و الکل اجتناب کنید.
• هیدراته ماندن: آب به دفع سدیم اضافی و روانکاری بیشتر مفاصل زانو کمک می کند.

درمان سنتی آب آوردن زانو

درمان های سنتی و گیاهی می توانند به کاهش التهاب و تسکین درد ناشی از آب آوردن زانو کمک کنند، به وِیژه اگر در کنار درمان های خانگی استفاده شوند. این روش ها معمولا علت اصلی آب آوردن زانو را درمان نمی کنند، اما می توانند به مدیریت علائم این بیماری کمک کنند:

• زنجبیل: از چای زنجبیل یا کپسول زنجبیل استفاده کنید. همچنین می توانید زنجبیل را رنده کرده و با روغن زیتون مخلوط کنید و به مدت 10 تا 20 دقیقه روی زانو بمالید.
• زردچوبه: از قرص کورکومین (قرص زردچوبه) استفاده کنید یا نصف قاشق چایخوری زردچوبه را با با شیر گرم و کمی فلفل سیاه مخلوط کنید و بنوشید.
• کندر: می توانید از کپسول کندر یا کرم هایی که در آنها از کندر استفاده شده است کنید.

قبل از استفاده از موارد بالا بهتر است با یک پزشک مشورت کنید.

داروی آب آوردن زانو

با توجه به علت آب آودن زانو ممکن است پزشک داروهای متفاوتی را برای این بیماری تجویز کند. برخی از داروهایی که ممکن است مورد استفاده قرار بگیرند شامل:

• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش درد و التهاب.
• کرم ها یا ژل های ضدالتهاب موضعی که حاوی دیکلوفناک، منتول یا کپسایسین هستند.
• تزریق کورتیکواستروئید برای درمان آب آوردن زانو ناشی از آرتروز، بورسیت یا نقرس.

جراحی

زمانی که آب آوردن زانو با استفاده از روش های محافظانه کارانه درمان نمی شود یا یک آسیب جدی منجر به آن شده است، برای درمان به جراحی نیاز است. با توجه به علت آب آوردن زانو ممکن است یکی از روش های زیر برای درمان توصیه شود:

• آرتروسکوپی: یک روش کم تهاجمی برای ترمیم منیسک، برداشتن قسمت های شل یا شستشوی عفونت.
• جراحی باز: برای برطرف کردن آسیب یا تومورها و گاهی برای تعویض مفصل در مواردی که آب آوردن ناشی از آرتروز پیشرفته است.
• درمان کیست‌: در صورتی که علائم کیست بیکر ادامه پیدا کند برای تخلیه یا برداشتن آنها به جراحی نیاز است.

آیا آب آوردن زانو خطرناک است؟

در بسیاری از موارد، آب آوردن زانو خطرناک نیست و در صورت درمان مناسب برطرف می شود، اما گر بدون درمان رها شود می تواند منجر به عوارض جانبی زیر شود:

• سفتی مزمن مفصل و کاهش تحرک زانو.
• تخریب غضروف و بدتر شدن آرتروز
• بی ثباتی مفصل.
• گسترش عفونت به بافت‌ های اطراف.
• آسیب دائمی مفصل.

آب آوردن زانو یک بیماری شایع است که تشخیص به موقع و درمان مناسب آن برای پیشگیری از آسیب طولانی مدت به زانو و مفصل آن ضروری است. مراقبت از زانو اهمیت زیادی در کیفیت زندگی در طولانی مدت دارد. در نتیجه در صورت تجربه نشانه های آب آوردن زانو به هیچ وجه نباید آنها را نادیده بگیرید و باید با کمک پزشک برای درمان آن اقدام کنید.

سوالات متداول در مورد آب آوردن زانو