سیاه سرفه چیست؟ (علائم، درمان،تشخیص)
بیشتر موارد سیاه سرفه با سرفه های خشک شدید همراه است. مرگ و میر بر اثر سیاه سرفه بسیار کمیاب است اما معمولا در کودکان اتفاق می افتد. به همین دلیل ضروری است که مادر باردار و سایر افرادی که به کودک نزدیک هستند حتما واکسن سه گانه را مصرف کرده باشند. در این مقاله قصد داریم علائم و راه های درمان این بیماری را به طور کامل شرح دهیم.
علائم سیاه سرفه در بزرگسالان
زمانی که به سیاه سرفه مبتلا می شوید معمولا ده روز یا بیشتر طول می کشد تا علائم خود را نشان دهد و در بیشتر موارد در ابتدا خفیف هستند و مانند یک سرماخوردگی عادی به نظر می رسند. این علائم شامل:
- آبریزش بینی
- گرفتگی بینی
- قرمز شدن و اشک آلود شدن چشم ها
- تب
- سرفه
بعد از گذشت یک یا دو هفته علائم و نشانه ها بدتر می شوند. مخاط ضخیم در مجاری تنفسی شما جمع می شود و باعث سرفه های غیر قابل کنترل می شود. حملات سرفه شدید و طولانی مدت می تواند منجر به:
- تحریک به بالا آوردن
- منجر به قرمز یا آبی شدن رنگ پوست
- خستگی زیاد
در برخی موارد در بزرگسالان و نوجوانان سرفه خشک مداوم می تواند تنها نشانه سیاه سرفه باشد.
برعکس در کودکان ممکن است که اصلا سرفه ای دیده نشود اما ممکن است برای نفس کشیدن تقلا بکنند یا موقتا نفس نکشند.
دلایل ابتلا به سیاه سرفه
سیاه سرفه بر اثر یک با نوع باکتری به نام باکتری بوردتلا پرتوسیس به وجود می آید. زمانی که یک فرد مبتلا سرفه یا عطسه می کند قطرات ریز مملو از میکروب در هوا پخش می شوند و با تنفس افرادی که در محل حضور دارند میکروب ها وارد ریه می شوند.
آیا سیاه سرفه خطرناک است؟
تاثیر واکسن سیاه سرفه ای که در کودکی دریافت می شود به مرور زمان از بین می رود. همین مسئله باعث می شود که بیشتر بزرگسالان و نوجوانان در طول شیوع بیماری مستعد ابتلا به سیاه سرفه باشند. کودکانی که کمتر از یک سال سن دارند و واکسن های مورد نیاز را دریافت نکرده اند احتمال تجربه عوارض شدید و مرگ در آنها بر اثر سیاه سرفه بیشتر است.
عوارض سیاه سرفه
نوجوانان و بزرگسالان معمولا به بدون تجربه هیچ مشکلی بهبود می یابند. زمانی که عوارض رخ می دهند به طور معمول عوارض جانبی سرفه های شدید هستند مانند:
- ترک خوردن یا کبود شدن دنده ها
- فتق های شکمی
- بزرگ شدن رگ های خونی پوست یا سفیدی چشم
- بی هوش شدن
- از دست دادن تعادل
- کاهش وزن
در کودکان به خصوص آنهایی کمتر از شش ماه سن دارند عوارض سیاه سرفه شدیدتر است :
- 2 کودک از هر 3 کودک (68%) دچار مکس در تنفس می شوند که به آن آپنه می گویند
- 1 کودک از هر 5 کودک (22%) دچار ذات الریه می شود
- 1 کودک از هر 50 کودک (2%) دچار تشنج می شود
- 1 کودک از هر 150 کودک (0.6%) دچار آسیب مغزی به نام انسفالوپاتی می شود
- 1 کودک از هر 100 کودک (1%) فوت میکند
از آنجایی که نوزادان در خطر بیشتری برای تجربه عوارض ناشی از سیاه سرفه هستند، احتمال درمان شدن در بیمارستان برای آنها بالاتر است.
پیشگیری
بهترین روش برای جلوگیری از ابتلا به سیاه سرفه دریافت واکسن سیاه سرفه است که پزشکان اغلب در ترکیب با واکسن های دو بیماری جدی دیگر یعنی دیفتری و کزاز تجویز می کنند. پزشکان توصیه
می کنند که واکسیناسیون در دوران نوزادی انجام شود.
واکسن شامل 5 دوره تزریق می باشد که معمولا در این سنین تزریق می شوند:
- دو ماهگی
- چهار ماهگی
- شش ماهگی
- پانزده تا هجده ماهگی
- چهار تا شش سالگی
عوارض جانبی واکسن سیاه سرفه
عوارض جانبی واکسن معمولا خفیف می باشند و می توانند شامل تب، بی قراری، سردرد، خستگی یا درد محل تزریق باشد.
واکسن سیاه سرفه در بزرگسالان
نوجوانان : از آنجایی که ایمنی ناشی از واکسن سیاه سرفه تا سن 11 سالگی کاهش می یابد، پزشکان برای محافظت در مقابل سیاه سرفه، دیفتری و کزاز، تزریق واکسن واکسن سه‌گانه را در این سن توصیه می کنند.
بزرگسالان : برخی از واکسن هایی که هر 10 سال یکبار برای مقابله با کزاز و دیفتری تزریق می شوند، به مقابله با سیاه سرفه نیز کمک می کنند. این واکسن ها همچنین امکان انتقال سیاه سرفه به کودکان راه کاهش می دهند.
زنان باردار : متخصصان بهداشت در حال حاضر توصیه می کنند که زنان باردار بین هفته های 27 تا 36 بارداری واکسن سیاه سرفه را دریافت کنند. دریافت این واکسن در حین بارداری ممکن است در چند ماه اول زندگی نوزاد از او در مقابل سیاه سرفه محافظت کند.
در صورت ابتلا به سیاه سرفه چه کارهایی می توان انجام داد؟
اگر دچار سرفه سیاه شدید می توانید برای مراقبت از خود این اقدامات را انجام دهید:
- استراحت کنید
- برای جلوگیری از کم آب شدن بدن مایعات زیاد بنوشید
- برای تسکین ریه ها و شل شدن مخاط در مجاری تنفسی از دستگاه بخور سرد استفاده کنید
- طبق دستور آنتی بیوتیک هایی که دکتر تجویز کرده است مصرف کنید
- داروهای مخصوص سرفه کردن را تنها در صورتی که دکتر تجویز کرده است مصرف کنید
- منزل خود را از مواد محرک مانند دود و گرد و غبار که ممکن است باعث بدتر شدن سرفه شود دور نگه دارید
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر سرفه های طولانی مدت منجر به به موارد زیر شد باید به دکتر مراجعه کنید:
- بالا آوردن
- تغییر رنگ پوست به آبی یا قرمز
- سخت شدن نفس کشیدن یا مکس های قابل توجه در نفس کشیدن
- ایجاد صدا در گلو در حین نفس کشیدن
سیاه سرفه چگونه تشخیص داده می شود؟
یک دکتر می تواند معاینه فیزیکی انجام دهد و در مورد علائم از شما سوال بپرسد. ممکن است از مخاط بینی و گلو نمونه برداری شود و به آزمایشگاه داده شود همچنین می توان از آزمایش خون نیز استفاده کرد. روش های رایج دیگر برای تشخیص سیاه سرفه شامل PCR و تست سرولوژی می باشد.
از چه آنتی بیوتیک هایی برای درمان سیاه سرفه استفاده می شود؟
رایج ترین روش درمان سیاه سرفه استفاده از آنتی بیوتیک ها می باشد(تنها به تجویز دکتر مصرف شود) مانند:
- آزیترومایسین
- کلاریترومایسین
- شربت اریترومایسین
به نقل قول از سایت https://www.nhs.uk/:
Keep taking the antibiotics until you’ve completed the course, even if you feel better. Stopping treatment too soon could lead to the infection coming back.
ترجمه : مصرف آنتی بیوتیک ها را تا پایان دوره ادامه دهید، حتی اگر احساس بهتری داشته باشید. توقف زودهنگام درمان می تواند منجر به برگشت عفونت شود.
سوالات متداول در مورد بیماری سیاه سرفه:
بله. اما سیاه سرفه به طور کلی در بزرگسالان نسبت به کودکان و نوزادان خفیف تر است. به ویژه اگر آنها در کودکی واکسن سیاه سرفه را دریافت کرده باشند. اما اگر واکسن را دریافت نکرده باشند ممکن است موارد جدی سیاه سرفه را تجربه کنند و احتمال دارد که سرفه های طولانی مدت داشته باشند که آنها را تمام شب بیدار نگه دارد و باعث ایجاد تداخل در زندگی آنها شود.
هرچند سال یک بار، سیاه سرفه شیوع پیدا می کند و موارد گزارش شده به اوج خود می رسد. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت بیش از 151000 مورد سیاه سرفه در سال 2018 وجود داشته است.
خیر. این دو بیماری کاملا از یکدیگر جدا هستند اما برخی از نشانه های آنها می تواند شبیه به هم باشد اما درمان این بیماری با یکدیگر تفاوت دارد.
