طاعون چیست؟ علت، علائم و روشهای درمان سریع
بیماری طاعون یک عفونت باکتریایی جدی است که در درجه اول توسط کک منتقل میشود. ارگانیسم ایجاد کننده طاعون در جوندگان کوچکی که بیشتر در مناطق روستایی و حومه آفریقا آسیا یافت می شوند،وجود دارد. این ارگانیسم توسط کک هایی که از جویندگان آلوده تغذیه کرده اند، به انسان منتقل می شود.
طاعون در قرن وسطی به عنوان مرگ سیاه شناخته می شد، اما امروزه سالانه کمتر از ۵ هزار نفر به این بیماری مبتلا می شوند. اگر این بیماری به موقع توسط آنتی بیوتیک ها درمان نشود، می تواند کشنده باشد.
شایع ترین شکل طاعون منجر به تورم و حساس شدن غدد لنفاوی به نام حباب در کشاله ران، زیر بغل یا گردن میشود. همچنین نادر ترین و کشنده ترین نوع طاعون بر روی ریه ها اثر می گذارد و می تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
علائم
بسته به اینکه طاعون کدام قسمت از بدن را درگیر کرده است، علائم به سه نوع بوبونیک، سپتیسم و پنوماتیک تقسیم می شود:
طاعون بوبونیک
این نوع طاعون شایع ترین نوع این بیماری است که بر روی غدد لنفاوی اثر گذاشته و باعث تورم آنها میشود. بیمار می تواند در قسمت کشاله ران، زیر بغل یا گردن تورمی به اندازه یک تخم مرغ را لمس کند. با گذشته زمان علائم دیگر شامل موارد زیر ظاهر میشود؛
طاعون عفونی یا سپتی سمی
این طاعون زمانی رخ می دهد که باکتری های بیماری در جریان خون تکثیر شوند،علائم و نشانه های این بیماری عبارتند از؛
- تب و لرز
- ضعف شدید
- درد شکم
- اسهال استفراغ
- خونریزی از دهان بینی یا راست روده
- سیاه شدن و از بین رفتن بخشی از بافت های بدن مثلاً انگشتان دست ها و یا حتی بینی
طاعون پنومونی
این نوع طاعون نادر ریه ها را درگیر میکند. این نوع از طاعون نسبت به دیگر موارد شیوع کمتری داشته اما به شدت خطرناک است. زیرا می تواند از طریق قطرات سرفه از فردی به فرد دیگر منتقل شود. همچنین علائم و نشانه ها ظرف چند ساعت پس از ابتلا به عفونت شروع می شود. مهم ترین نشانه های این نوع طاعون عبارتند از؛
- سرفه همراه با خلط خونی
- مشکل در تنفس
- تهوع و استفراغ
- تب شدید
- سردرد
- ضعف
- درد قفسه سینه
این طاعون به سرعت پیشرفت میکند و ممکن است در کمتر از دو روز عفونت باعث نارسایی تنفسی شود. تاعون ذات الریه باید ظرف یک روز پس از ظاهر شدن علائم و نشانه ها با آنتی بیوتیک درمان شود. در غیر این صورت احتمال مرگ بیمار وجود دارد.
زمان مراجعه به پزشک
اگر احساس بیماری می کنید و در منطقه بوده که در آن شروع پیدا کرده بهتر است هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید.
علت
باکتری طاعون از طریق نیش کک هایی که قبلا از حیوانات آلوده تغذیه کرده اند، به انسان منتقل می شود. برخی از این حیوانات آلوده عبارتند از؛
- موش صحرایی
- موش
- سنجاب
- خرگوش
- سگ
اگر زخم روی پوست شما با خون آلوده یک حیوان تماس پیدا کند این باکتری وارد بدن میشود. اگر گربه ها و سگ های خانگی در معرض گزش کک قرار گیرند، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.
طاعون پنومونی که ریه ها را درگیر می کند، می‌تواند با استنشاق هوای عفونی که توسط حیوانات یا شخص بیمار هوا را آلوده کرده، منتقل شود.
عوامل خطر
خطر ابتلا به طاعون بسیار کم اس. زیرا در سراسر جهان سالانه فقط چند هزار نفر به آن مبتلا می شوند. با این حال خطر ابتلا به بیماری و سطح منطقه‌ای که در آن زندگی یا سفر میکنید، دارد.
طاعون بیشتر در نواحی روستایی که دارای جمعیت زیادی هستند و از نظر بهداشتی ضعیف عمل می‌کنند، شیوع بیشتری دارد.
این بیماری بیشتر در آفریقا و ماداگاسکار رخ می دهد. طاعون در نواحی آسیا و آمریکای جنوبی نیز شیوع بیشتری دارد.
عوارض
عوارض تا ممکن است شامل موارد زیر است!
- مرگ : اکثر افرادی که به موقع آنتی بیوتیک دریافت کنند، بیماری را شکست میدهند. با این حال طاعون درمان نشده میزان مرگ و میر بالایی را به خود اختصاص داده است.
- لخته شدن خون: یکی از عوارض این بیماری لخته شدن خون در عروق کوچک انگشتان دست و پا است این لخته می تواند جریان خون را مختل کرده و باعث مرگ این قسمت از بافت بدن شود. اعضای بدن که دچار این مشکل می‌شوند، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.
- مننژیت : این عارضه نادر است، اما در مواردی بیمار مبتلا به طاعون دچار التهاب غشای اطراف مغز و نخاع می شود.
تشخیص
اگر پزشک مشکوک به طاعون باشد، از راه های زیر برای تشخیص بیماری استفاده میکند.
- بررسی غدد لنفاوی گرفتن نمونه از آنها
- آزمایش خون برای بررسی عفونت خون
- بررسی ریه ها برای تشخیص عامل ذات الریه برای بررسی از مخاط بینی و مجاری تنفسی نمونه گیری می شود.
درمان طاعون
به محض تشخیص این بیماری باید از آنتی بیوتیک های قوی برای از بین بردن باکتری استفاده نمود.
- جنتامایسین
- داکسی سایکلین (مونودوکس ، ویبرامایسین ، دیگران)
- سیپروفلوکساسین (سیپرو)
- لووفلوکساسین
- موکسی فلوکساسین (Avelox)
- کلرامفنیکل
