آپنه خواب یا وقفه تنفسی در خواب {علائم، علت و درمان قطعی}

آپنه خواب یک اختلال خواب رایج و جدی است. آپنه خواب زمانی اتفاق می‌ افتد که تنفس فرد در طول خواب قطع می‌ شود. در صورت عدم درمان، آپنه خواب می تواند در ابتلا به بیماری هایی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت نقش داشته باشد. در این مقاله از بیچشک با ما همراه باشید تا بیشتر با علت آپنه خواب و روش های درمان آن آشنا شوید.

آپنه خواب چیست؟

آپنه خواب یک اختلال خواب است که با وقفه های مکرر در تنفس یا تنفس کم عمق در طول خواب همراه است. این وقفه ها می تواند از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد و ممکن است صدها بار در طول شب رخ دهد و از داشتن یک خواب آرام و بدون وقفه جلوگیری کند.

انواع آپنه خواب

آپنه خواب دو نوع اصلی به نام آپنه انسدادی خواب و آپنه خواب مرکزی دارد. نوع سوم آن که ترکیبی از دو نوع اصلی آپنه خواب می باشد سندرم آپنه خواب پیچیده نام دارد. انواع آپنه خواب شامل:

• آپنه انسدادی خواب: این نوع از آپنه خواب شایع ترین شکل آپنه خواب است و زمانی رخ می دهد که ماهیچه های گلو در طول خواب بیش از حد شل می شوند و راه هوایی را مسدود می کنند. این امر منجر به کاهش جریان هوا می شود که می تواند باعث توقف جزئی یا کامل تنفس در طول خواب شود.
• آپنه خواب مرکزی: آپنه خواب مرکزی زمانی رخ می دهد که مغز سیگنال های صحیح را به عضلات کنترل کننده تنفس ارسال نمی کند. این نوع از آپنه خواب کمتر شایع است و معمولاً با شرایط پزشکی زمینه ای مانند نارسایی قلبی یا بیماری های عصبی همراه است.
• سندرم آپنه خواب پیچیده: این وضعیت ترکیبی از آپنه خواب انسدادی و مرکزی است. اغلب زمانی ظاهر می‌ شود که فرد مبتلا به آپنه انسدادی خواب تحت درمان فشار مثبت مداوم راه هوایی قرار می‌ گیرد و در نتیجه آن آپنه مرکزی ایجاد می شود.

علائم آپنه خواب

علائم آپنه خواب می تواند از نظر شدت متفاوت باشد و ممکن است فرد بلافاصله متوجه آنها نشود، به خصوص در موارد آپنه خفیف خواب. برخی از علائم آپنه خواب عبارتند از:

• خروپف با صدای بلند
• خفگی یا نفس نفس زدن در حین خواب
• خواب آلودگی بیش از حد در طول روز
• سردرد صبحگاهی
• بی خوابی
• خشکی دهان 
•  گلودرد
• تحریک پذیری و نوسانات خلقی
• فشار خون بالا

علت آپنه خواب چیست؟

آپنه خواب معمولاً دلایل خاصی دارد، و شواهدی وجود دارد که ممکن است بر اثر سابقه خانوادگی ایجاد شود. برخی از رایج ترین علل آپنه خواب شامل موارد زیر است:

• اضافه وزن، به خصوص در قسمت فوقانی بدن
• سابقه خانوادگی
• گردن کلفت
• لوزه های بزرگ
• زبان بزرگ
• فک کوچک
• سیگار کشیدن
• مصرف الکل
• گرفتگی بینی
• مشکلات سینوسی
• برخی از بیماری ها مانند بیماری های قلبی، دیابت و آسم

تشخیص آپنه خواب

برای تشخیص آپنه خواب پزشک ابتدا علائم را ارزیابی می کند سپس اگر به این بیماری مشکوک باشد از مطالعه های خواب برای تشخیص آپنه خواب استفاده می کند. برخی از رایج ترین مطالعات خواب برای تشخیص آپنه خواب عبارتند از:

• پلی سومنوگرافی: پلی سومنوگرافی یک آزمایش جامع شبانه است که عملکردهای مختلف بدن در طول خواب از جمله فعالیت مغز، حرکات چشم، ضربان قلب، سطح اکسیژن و جریان هوا را ثبت می کند. می توان آن را در یک مرکز خواب یا در برخی موارد در خانه با تجهیزات مانیتورینگ قابل حمل انجام داد.
• تست خواب خانگی (HST): تست خواب خانگی یک دستگاه تشخیصی قابل حمل است که پارامترهای فیزیولوژیکی مختلف را هنگام خواب از جمله جریان هوا، اشباع اکسیژن و ضربان قلب ثبت می کند. این تست ممکن است به اندازه پلی سومنوگرافی جامع نباشد، اما اغلب برای تشخیص آپنه انسدادی متوسط ​​تا شدید کافی است.

عوارض آپنه خواب

آپنه خواب در صورت عدم درمان می تواند عوارض طولانی مدت جدی را به همراه داشته باشد. وقفه مداوم در تنفس در طول خواب می تواند منجر به موارد زیر شود:

• فشار خون بالا
• دیابت نوع 2
• مشکل در تمرکز
• سکته مغزی
• اضطراب
• افزایش خطر ابتلا به زوال عقل
• بیماری های قلبی
• آریتمی
• افسردگی
• اختلالات خلقی

درمان آپنه خواب

برای درمان آپنه خواب گزینه های متفاوتی وجود دارد که با توجه به شدت بیماری و علل زمینه ای آن بهترین درمان انتخاب می شود. روش های درمان آپنه از تغییرات ساده در سبک زندگی آغاز می شوند و گاهی ممکن است به درمان های جدی تری مانند جراحی نیاز باشد. در ادامه به بررسی روش های درمان آپنه خواب می پردازیم.

به نقل قول از clevelandclinic:

There are many approaches to treating sleep apnea, depending on the specific type of sleep apnea and how severe it is. While none of these is a cure, they can help prevent apnea events or reduce how often they happen or how severe they are

ترجمه: بسته به نوع خاص آپنه خواب و شدت آن، رویکردهای زیادی برای درمان آپنه خواب وجود دارد. در حالی که هیچ یک از اینها درمان نیستند، می توانند به پیشگیری از آپنه کمک کنند یا تعداد دفعات وقوع یا شدت آنها را کاهش دهند.

منبع: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/8718-sleep-apnea

درمان خانگی آپنه خواب

بسیاری از افراد مبتلا به آپنه خواب خفیف تا متوسط می توانند به طور موثری این وضعیت را در خانه مدیریت کنند. اغلب روش های درمان خانگی آپنه خواب شامل ایجاد تغییرات در سبک زندگی می باشد. برخی از درمان های خانگی آپنه خواب عبارتند از:

• کاهش وزن: برای افرادی که اضافه وزن دارند، کاهش وزن یکی از موثرترین راه‌ ها برای کاهش شدت آپنه انسدادی خواب است. میتوانید یک رژیم غذایی سالم را با فعالیت بدنی منظم ترکیب کنید تا زمانی که وزن اضافه از بین برود.
• موقعیت یابی خواب: موقعیتی که در آن می‌خوابید می‌ تواند بر نحوه تنفس در طول خواب تاثیر بگذارد برای مثال خوابیدن به پشت می تواند باعث افتادن زبان و بافت های نرم گلو شود و منجر به انسداد راه هوایی شود که علائم آپنه خواب را تشدید می کند. در مقابل خوابیدن به پهلو می تواند به باز نگه داشتن راه هوایی و کاهش احتمال قطع تنفس کمک کند.
• پرهیز از مصرف الکل و آرام بخش ها: الکل و آرام بخش ها می توانند ماهیچه های گلو را شل کنند که می تواند دفعات و طول مدت آپنه خواب را در طول خواب تشدید کند. به همین دلیل استفاده از آنها به ویژه در ساعات قبل از خواب توصیه نمی شود.
• ترک سیگار: سیگار منجر به التهاب و احتباس مایعات در راه هوایی فوقانی می شود و احتمال فروپاشی آن در هنگام خواب را افزایش می دهد. همچنین افراد سیگاری نسبت به افراد غیر سیگاری بیشتر در معرض ابتلا به آپنه خواب هستند. ترک سیگار می تواند التهاب راه هوایی را کاهش دهد، عملکرد تنفسی را بهبود بخشد و شدت علائم آپنه خواب را کاهش دهد.
• چسب بینی (نازال استریپ): نازال استریپ می‌تواند به باز نگه داشتن مجاری بینی با باز کردن آرام سوراخ‌ های بینی کمک کنند و جریان هوا را در طول خواب بهبود بخشند.
• مرطوب سازی: هوای خشک می تواند مجاری بینی را تحریک کرده و احتقان را تشدید کند. استفاده از یک دستگاه بخور در اتاق خواب می تواند هوا را مرطوب نگه دارد، احتمال گرفتگی بینی را کاهش دهد و جریان هوا را بهتر کند.
• اسپری بینی سالین: برای کسانی که با گرفتگی بینی یا مشکلات سینوسی سر و کار دارند، اسپری های بینی نمکی می توانند با مرطوب کردن و پاک کردن مجاری بینی تسکین موقتی ایجاد کنند. قبل از خواب میتوان از این اسپری ها استفاده کرد تا مجاری بینی کامل تمیز شوند.

فشار جریان هوای همواره مثبت

درمان فشار جریان هوای همواره مثبت برای آپنه خواب متوسط تا شدید توصیه می شود. این درمان با دستگاه CPAP انجام می شود. این دستگاه جریان ثابتی از هوا را از طریق ماسکی که راه هوایی را در هنگام خواب باز نگه می دارد، منتقل می کند.

فشار مثبت دو سطحی راه هوایی

در مواردی که CPAP موثر نباشد یا برای فرد ناراحت کننده باشد، ممکن است از دستگاه BiPAP استفاده شود. این دستگاه فشار هوا را بر اساس فاز چرخه تنفس تنظیم می کند و فشار بیشتری را در هنگام دم و فشار کمتری را در هنگام بازدم ایجاد می کند.

ابزار دهانی

برای موارد خفیف آپنه خواب یا افرادی که نمیتوانند استفاده از دستگاه CPAP را تحمل کنند، میتوان از وسایل دندانپزشکی استفاده کرد. این دستگاه ها مکان فک و زبان را تغییر می دهند تا راه هوایی در حین خواب باز بماند.

جراحی

در موارد نادری که سایر درمان ها با شکست مواجه می شوند، ممکن است جراحی برای اصلاح انسدادهای فیزیکی در راه هوایی توصیه شود. گزینه های جراحی برای درمان آپنه خواب عبارتند از:

• یووُولوپالاتوفارینگوپلاستی: در این روش بافت های اضافه گلو برای گشاد شدن راه هوایی برداشته می شوند.
• جراحی چانه: در این جراحی موقعیت اتصال ماهیچه زبان برای جلوگیری از فروپاشی راه هوایی تغییر داده می شود.
• اینسپایر: در این روش با جراحی وسیله ای کاشته می شود که ماهیچه های راه هوایی را تحریک می کند تا از فروپاشی راه هوایی در هنگام خواب جلوگیری کند.

قرص برای آپنه خواب

هیچ قرص یا داروی خوراکی خاصی برای درمان خود آپنه خواب تایید نشده است، زیرا این بیماری در درجه اول مربوط به انسداد فیزیکی راه هوایی یا مسائل مربوط به تنظیم تنفس مغز است. با این حال، برخی از داروها ممکن است برای رفع علائم یا شرایط مرتبط تجویز شوند. داروهایی که ممکن است در شرایط خاص استفاده شوند عبارتند از:

• مودافینیل یا آرمودافینیل: این داروها ممکن است برای کمک به مدیریت خواب آلودگی بیش از حد در طول روز ناشی از آپنه خواب تجویز شوند. آنها به بهبود هوشیاری در طول روز کمک می کنند اما علت اصلی آپنه خواب را درمان نمی کنند.
• داروهای ضد احتقان: اگر گرفتگی بینی در تشدید آپنه خواب موثر باشد، پزشک ممکن است ضد احتقان های خوراکی را برای کمک به باز نگه داشتن راه های هوایی در طول خواب تجویز کند.
• بنزودیازپین‌ ها: گاهی اوقات پزشکان ممکن است در صورت شدید بودن اختلالات خواب، قرص‌ های خواب‌ آور یا آرام‌ بخش (مانند زولپیدم، لورازپام یا دیازپام) را برای استفاده کوتاه‌ مدت تجویز کنند. با این حال، این داروها باید با احتیاط مصرف شوند، زیرا آرام بخش ها می توانند ماهیچه های گلو را شل کرده و به طور بالقوه آپنه انسدادی خواب را بدتر کنند.

برای درمان آپنه خواب به چه دکتری مراجعه کنیم

اگر مشکوک به آپنه خواب هستید، بهترین نوع پزشک برای مراجعه کردن، متخصص خواب است. آنها برای تشخیص و درمان اختلالات خواب، از جمله آپنه خواب، آموزش دیده اند. پزشکانی که میتوان برای آپنه خواب به آنها مراجعه کرد عبارتند از:

• متخصص خواب
• متخصص ریه
• متخصص گوش و حلق و بینی 
• متخصص مغز و اعصاب
• متخصص قلب

سوالا متداول در مورد آپنه خواب