20 راهکار برای جلوگیری از پوسیدگی دندان
داشتن لبخندی درخشان و سالم چیزی است که همه آرزویش را دارند. با این حال، یکی از رایج ترین تهدیدات برای سلامت دهان و دندان، پوسیدگی دندان است. پوسیدگی دندان نه تنها باعث ناراحتی و درد می شود، بلکه در صورت عدم درمان می تواند منجر به مشکلات جدی‌تر دندان شود. خبر خوب این است که پوسیدگی دندان تا حد زیادی قابل پیشگیری است. با برخی عادات و مراقبت های ساده، می توانید از دندان ها محافظت کنید و لبخندی زیبا را برای تمام عمر حفظ کنید. در این مقاله از بیچشک با ما همراه باشید تا بیشتر با پوسیدگی دندان و روشهای پیشگیری از آن آشنا شوید.
پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان که به آن حفره نیز گفته می شود، تخریب تدریجی لایه بیرونی دندان ها به نام مینای دندان است. اگر مینای دندان ساییده شود، سوراخ هایی (حفره‌ها) ایجاد می شوند که منجر به حساسیت، درد و عفونت می شوند. پوسیدگی دندان را به عنوان حملات اسیدی کوچک به دندان ها در نظر بگیرید که به آرامی ساختار آنها را از بین می‌برند. این یکی از گسترده ترین مشکلات دندانپزشکی در سراسر جهان است و افراد در هر سنی را تحت تأثیر قرار می دهد. اگر پوسیدگی دندان درمان نشود، می تواند مشکلات جدی مانند موارد زیر را ایجاد کند:
- درد و ناراحتی
- مشکل در جویدن
- عفونت یا آبسه
- از دست دادن دندان
- بوی بد دهان
نقل قول از betterhealth.vic.gov.au:
Millions of bacteria live in your mouth and stick to your teeth in a soft build up called dental plaque. These bacteria use the sugars in the food and drinks you consume to create the energy they need to live.
ترجمه: میلیون‌ها باکتری در دهان زندگی می کنند و به صورت یک توده نرم به نام پلاک دندان به دندان ها می‌چسبند. این باکتری ها از قندهای موجود در غذا و نوشیدنی هایی که مصرف می کنید برای ایجاد انرژی مورد نیاز استفاده می کنند.
منبع: https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/Tooth-decay
پوسیدگی دندان چگونه رخ می دهد؟
پوسیدگی دندان از طریق یک فرایند طبیعی شامل باکتری ها، قند و اسید ها اتفاق می افتد. باکتری ها به طور طبیعی در دهان زندگی می کنند و یک لایه چسبنده به نام پلاک روی دندان ها تشکیل می دهند. وقتی غذاهای شیرین یا نشاسته ای می خورید یا می نوشید، باکتری ها از قند ها تغذیه می کنند و از تجزیه قند ها، اسید را به عنوان یک محصول زائد تولید می کنند. این اسید به مینای دندان حمله کرده و آن را حل می کند و سوراخ های کوچکی ایجاد می کند اگر حمله اسید بدون وقفه ادامه یابد، این سوراخ ها بزرگتر و عمیق تر می شوند و حفره هایی ایجاد می کنند. در نهایت، پوسیدگی می تواند به قسمت نرم‌تر داخلی دندان برسد و باعث درد و عفونت شود.
نکته اصلی در اینجا این است که اسید تولید شده توسط باکتری ها همان چیزی است که به دندان ها آسیب می رساند. هرچه دندان ها بیشتر در معرض اسید قرار گیرند، احتمال پوسیدگی بیشتر می شود.
برای جلوگیری از پوسیدگی دندان چه بخوریم؟
رژیم غذایی نقش مهمی در محافظت از دندان ها دارد. برخی غذاها می توانند به تقویت مینای دندان، کاهش باکتری ها و خنثی کردن اسید ها کمک کنند، در حالی که برخی دیگر می توانند روند پوسیدگی را تشدید کنند. در اینجا غذاها و نوشیدنی هایی که به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می کنند، آورده شده است:
- سبزیجات و میوه‌های تازه: سبزیجات مانند هویج، کرفس و سیب جریان بزاق را افزایش می دهند که به طور طبیعی دهان را تمیز کرده و اسید را خنثی می کند.
- محصولات لبنی: شیر، پنیر و ماست سرشار از کلسیم و فسفات هستند که به بازسازی مینای دندان کمک می کنند. پنیر همچنین بزاق را تحریک کرده و اسید ها را خنثی می کند.
- آب: نوشیدن مقدار زیادی آب به شستن ذرات غذا و رقیق کردن اسید ها کمک می کند. آب حاوی فلوراید نیز دندان‌ها را تقویت می کند.
- آدامس بدون قند: جویدن آدامس بدون قند بعد از غذا باعث افزایش بزاق می شود و به تمیز کردن دندان ها و خنثی کردن اسید کمک می کند.
- غلات کامل: غذاهایی مانند برنج قهوه‌ای و جو دوسر کمتر از کربوهیدرات‌های شیرین یا فرآوری شده به دندان ها می چسبند و باکتری ها را تغذیه می کنند.
20 راهکار برای جلوگیری از پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان یک مشکل رایج است که می تواند باعث درد و آسیب به دندان ها شود، اما روش های متعددی وجود دارد که می توانید برای سالم و قوی نگه داشتن دندان ها استفاده کنید. با تمرین عادات خوب، می توانید از پوسیدگی دندان جلوگیری کنید. در ادامه 20 روش ساده برای محافظت از دندان ها در برابر پوسیدگی آورده شده است.
1. دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید
دو بار مسواک زدن در روز ضروری است، زیرا پلاک که لایه چسبنده باکتری مسئول پوسیدگی است را از بین می برد. استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید نیز یک ماده معدنی محافظ مهم را اضافه می کند که مینای دندان را تقویت کرده و دندان ها را در برابر حملات اسیدی مقاوم تر می کند. هر بار به مدت دو دقیقه مسواک بزنید.
2. روزانه نخ دندان بکشید
نخ دندان را به فضاهای تنگ بین دندان ها که مسواک به آنها دسترسی ندارد، بکشید. ذرات غذا و پلاک در این نواحی بیشتر جمع می شوند و رشد باکتری ها و تولید اسید را افزایش می دهند. نخ دندان کشیدن روزانه از ایجاد حفره بین دندان ها جلوگیری می کند و به داشتن لثه های سالم کمک می کند.
3. از دهانشویه حاوی فلوراید استفاده کنید
دهانشویه های حاوی فلوراید با دسترسی به نقاطی که مسواک و نخ دندان قادر به پاکسازی نیستند، فرایند تمیز کردن دهان را کامل می کنند. این محصولات به تقویت مجدد مینای آسیب دیده و کاهش رشد باکتری های مضر کمک می کنند. برخی از دهانشویه‌های ضد باکتری نیز به کاهش التهاب لثه کمک می کنند و از سلامت دهان و دندان بیشتر محافظت می کنند. چند نمونه از بهترین دهانشویه ها برای جلوگیری از پوسیدگی دندان که توسط پزشک ها پیشنهاد می شوند عبارتند از:
- دهانشویه کمفور (Kemphor)
- دهانشویه ایرشا (Irsha)
- دهانشویه میسویک (Misswake)
- دهانشویه اورال بی (Oral-B)
- سنسوداین (Sensodyne)
- دهانشویه بنسر (Bencer)
- دهانشویه بنسر مدل سدیم فلوراید
- محلول دیپ کلین پلاس (Deep Clean-plus)
- دهانشویه وی‌وان (V-one)
- دهانشویه ایروکس (Irox)
4. محدود کردن غذاها و نوشیدنی‌های شیرین و اسیدی
شکر سوخت اصلی باکتری های ایجاد کننده پوسیدگی است. مصرف مکرر تنقلات شیرین، آب نبات، نوشابه و آبمیوه باعث حملات مکرر اسیدی می شود که مینای دندان را از بین می برد. غذاها و نوشیدنی های اسیدی (مانند مرکبات و نوشابه) می توانند مستقیماً مینای دندان را دچار ساییدگی کنند. محدود کردن این موارد خطر پوسیدگی را کاهش می دهد.
5. نوشیدن مقدار زیادی آب
آب به شستن باقیمانده غذا و قندها از دهان کمک می کند، اسیدها را رقیق کرده و باکتری ها را از بین می برد. نوشیدن آب حاوی فلوراید همچنین مینای دندان را تقویت می کند. هیدراته ماندن، تولید بزاق را حفظ می کند که یک دفاع طبیعی در برابر پوسیدگی است.
6. آدامس بدون قند بجوید
جویدن آدامس بدون قند جریان بزاق را تحریک می کند که اسید های تولید شده توسط باکتری ها را خنثی کرده و ذرات غذا را می شوید. زایلیتول، شیرین کننده رایج در آدامس های بدون قند، دارای خواص ضد باکتریایی است که باکتری‌های ایجاد کننده پوسیدگی را کاهش می دهد.
7. میوه‌ها و سبزیجات ترد بخورید
میوه‌ها و سبزیجات ترد مانند سیب، هویج و کرفس با ساییدن دندان‌ها هنگام جویدن، مانند مسواک‌های طبیعی عمل می کنند. آنها همچنین بزاق را تحریک می کنند که از دندان ها محافظت می کند. به علاوه، آنها ویتامین ها و مواد معدنی مهمی را برای سلامت دهان و دندان فراهم می کنند.
8. محصولات لبنی را در رژیم غذایی بگنجانید
شیر، پنیر و ماست حاوی کلسیم و فسفات هستند که برای حفظ و بازسازی مینای دندان ضروری هستند. به ویژه پنیر به خنثی کردن اسید های دهان کمک می کند و تولید بزاق را افزایش می دهد و یک اثر محافظتی طبیعی در برابر پوسیدگی ایجاد می کند.
9. از خوردن مکرر میان وعده خودداری کنید
هر بار که غذا می خورید، دهان حمله اسیدی را تجربه می کند که حدود ۲۰ دقیقه طول می کشد. خوردن مداوم میان وعده، به خصوص غذاهای شیرین یا نشاسته‌ای، به این معنی است که دندان ها تحت حمله اسیدی مداوم قرار دارند و خطر پوسیدگی را افزایش می دهند. محدود کردن میان وعده‌ها به دهان اجازه می دهد تا بین وعده های غذایی بهبود یابد.
10. سیگار نکشید و از تنباکو استفاده نکنید
محصولات حاوی تنباکو جریان بزاق را کاهش می دهند، پاسخ ایمنی را مختل می کنند و باکتری های مضر را در دهان افزایش می دهند. سیگار کشیدن همچنین بر سلامت لثه تأثیر می گذارد و ایجاد پوسیدگی و عفونت را آسان‌تر می کند.
11. مرتباً به دندانپزشک مراجعه کنید
معاینه و تمیز کردن منظم دندان (در حالت ایده‌آل دو بار در سال) امکان تشخیص زودهنگام پوسیدگی را قبل از جدی شدن فراهم می کند. دندانپزشکان جرم روی دندان‌ها را تمیز می کنند و درمان های فلوراید مخصوصی روی دندان ها انجام می دهند تا آنها را قوی‌تر کنند.
12. از آب نمک برای جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده کنید
آب نمک به عنوان یک روش ساده و مؤثر برای حفظ سلامت دهان و دندان شناخته شده است. متخصصان دندانپزشکی بر این باورند که استفاده از آب نمک می تواند محیط دهان را ضدعفونی کند و به کاهش پوسیدگی های دندان کمک کند. این ترکیب طبیعی علاوه بر خواص آنتی‌سپتیک، میکروب‌ها را از بین می برد و به پیشگیری از مشکلات دندانی کمک می کند.
نمک، به دلیل خاصیت میکروب کشی که دارد، می تواند با از بین بردن میکروب های موجود در دهان، از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری کند. نمک آب را جذب می کند و به از بین بردن میکروب‌ها در دهان کمک می کند. غرغره کردن آب نمک می تواند به سرعت به از بین بردن میکروب‌ها کمک کند. این فرآیند نه تنها به کاهش درد و التهاب کمک می کند، بلکه به بهبود غشاهای مخاطی دهان نیز یاری می رساند.
13. مسواک را هر ۳-۴ ماه یکبار تعویض کنید
پرزهای فرسوده مسواک به طور مؤثر دندان‌ها را تمیز نمی کنند و می توانند محل تجمع باکتری‌ها باشند. تعویض مسواک هر چند ماه یکبار تضمین می کند که مسواک زدن به طور موثر انجام می شود و بهداشت دهان و دندان را حفظ می کنید.
14. از غذاهای چسبناک و شیرین خودداری کنید
غذاهای چسبناک مانند کارامل، پاستیل و میوه‌های خشک مدت طولانی‌تری نسبت به سایر غذاها به دندان‌ها می چسبند و حملات اسیدی را طولانی‌تر می کنند. اجتناب از این غذاها یا مسواک زدن بلافاصله پس از غذا خوردن، خطر پوسیدگی دندان را کاهش می دهد.
15. خشکی دهان را مدیریت کنید
بزاق با خنثی کردن اسیدها و شستن بقایای مواد غذایی از دندان‌ها محافظت می کند. شرایط یا داروهایی که باعث خشکی دهان می شوند، خطر پوسیدگی را افزایش می دهند. مرتباً آب بنوشید، از کافئین و الکل خودداری کنید و در صورت توصیه از جایگزین‌های بزاق استفاده کنید.
16. مصرف الکل را محدود کنید
نوشیدنی های الکلی می توانند دهان را خشک کنند و اغلب حاوی قند و اسید هستند. مصرف بیش از حد الکل می تواند تولید بزاق را کاهش دهد و توانایی را در حفظ بهداشت دهان و دندان مختل کند.
17. از مسواک برقی استفاده کنید
مسواک‌های برقی می توانند پلاک را به طور موثر تری نسبت به مسواک های دستی از بین ببرند، به خصوص برای کسانی که با مسواک زدن مشکل دارند. آنها اغلب تایمر دارند تا مدت زمان مناسب مسواک زدن را تضمین کنند.
18. رژیم غذایی متعادل و سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی داشته باشید
مواد مغذی مانند کلسیم، ویتامین D، فسفر و ویتامین C برای دندان‌های قوی و لثه‌های سالم حیاتی هستند. خوردن انواع غذاهای کامل از فرآیندهای ترمیم طبیعی بدن پشتیبانی می کند.
19. از دندان قروچه خودداری کنید
دندان قروچه مینای دندان را از بین می برد و می تواند باعث حساسیت و ترک دندان شود و خطر پوسیدگی را افزایش دهد. اگر دندان قروچه می‌کنید، با دندانپزشک در مورد محافظ‌های شبانه مشورت کنید.
20. بهداشت دهان و دندان را از سنین پایین به کودکان آموزش دهید
پوسیدگی دندان اغلب در دوران کودکی شروع می شود. آموزش مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و تغذیه سالم به کودکان از سنین پایین به ایجاد عادات مادام‌العمر که از پوسیدگی جلوگیری می کنند، کمک می کند. برای اطمینان از اثربخشی، بر مسواک زدن کودکان خردسال نظارت داشته باشید.
نتیجه گیری
پیشگیری از پوسیدگی دندان آسان‌تر از آن چیزی است که بسیاری از مردم فکر می کنند. با مراقبت خوب از دندان‌ها هر روز مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم، خوردن غذاهای سالم، محدود کردن میان وعده‌های شیرین و مراجعه به دندانپزشک می توانید از پوسیدگی دندان ها جلوگیری کنید. عادت‌های کوچک مانند نوشیدن مقدار زیادی آب، جویدن آدامس بدون قند و اجتناب از شیرینی‌های چسبنده، تفاوت زیادی در جلوگیری از پوسیدگی قبل از شروع آن ایجاد می‌کنند.
به یاد داشته باشید که پوسیدگی دندان یک شبه اتفاق نمی افتد، بلکه به‌تدریج شکل می گیرد. این روند آرام فرصت های زیادی فراهم می کند تا با انجام اقدامات ساده و مستمر، دندان هایتان را قوی و سالم نگه دارید.
سوالات متداول در مورد روش های جلوگیری از پوسیدگی دندان
بهترین راه جلوگیری از پوسیدگی دندان، حفظ بهداشت دهان و دندان با مسواک زدن دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید، نخ دندان کشیدن یک بار در روز و مراجعه منظم به دندانپزشک است.
بله میوه‌ها و سبزیجات ترد، محصولات لبنی مانند پنیر و ماست و نوشیدن آب فراوان می‌تواند به محافظت از دندان‌ها کمک کند.
توصیه می شود حداقل دو بار در سال برای معاینه و تمیز کردن دندان ها به دندانپزشک مراجعه کنید.
بله. نخ دندان کشیدن، پلاک و ذرات غذا را بین دندان هایی که مسواک به آنها دسترسی ندارد، از بین می برد و خطر پوسیدگی را کاهش می‌دهد.
