سپسیس چیست؟ {علائم، علت، تشخیص} + درمان با آنتی بیوتیک

سپسیس یک شرایط اورژانسی خطرناک است که می تواند تهدید کننده زندگی باشد. این بیماری زمانی ایجاد می شود که پاسخ بدن به عفونت باعث ایجاد التهاب گسترده در بدن می شود و در نتیجه آن آسیب بافتی، نارسایی اندام ها و در موارد شدید مرگ رخ میدهد. سپسیس می تواند برای همه افراد رخ دهد، اما در افراد بسیار جوان، مسن و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند خطرناک تر است. در این مقاله از بیچشک با ما همراه باشید تا بیشتر با سپسیس، علائم، علل و درمان آن آشنا شوید.

سپسیس چیست؟

سپسیس زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی در تلاش برای مقابله با عفونت، بیش از حد فعالیت کرده و شروع به حمله به بافت‌ها و اندام‌های بدن کند. پاسخ التهابی بدن به جای اینکه در ناحیه عفونت باقی بماند در سراسر بدن پخش می شود و در عملکردهای طبیعی بدن اختلال ایجاد میکند.

سپسیس گاهی با مسمومیت خون اشتباه گرفته می شود، در حالی که مسمومیت خون به طور خاص به وجود باکتری در خون اشاره دارد، اما سپسیس یک وضعیت گسترده تر است که شامل یک پاسخ ایمنی نامنظم به عفونت است.

علائم سپسیس

علائم سپسیس با توجه به مرحله، منبع عفونت و وضعیت سلامت بیمار متفاوت است. اما شایع ترین علائم این بیماری شامل موارد زیر است:

• تب بالاتر از 38.3 درجه سانتیگراد 
• ضربان قلب شدید
• تنفس سریع
• احساس ضعف و خستگی
• گیجی
• لرز
• فشار خون پایین

علت سپسیس چیست؟

سپسیس می تواند توسط هر نوع عفونتی ایجاد شود، از جمله:

• عفونت ریه به ویژه ذات الریه
• عفونت های دستگاه ادراری
• عفونت های ناشی از حفره شکمی مانند سوراخ شدن روده، آپاندیسیت، پریتونیت
• عفونت های ناشی از پوست مانند سلولیت، زخم های عفونی و سوختگی
• عفونت های ناشی از سیستم عصبی مرکزی مانند مننژیت و انسفالیت

سپسیس در نوزادان، افراد مسن، افراد مبتلا به بیماری های مزمن (مانند دیابت، نارسایی کلیه و بیماری کبد)، افراد مبتلا به ایدز، افرادی که شیمی درمانی انجام میدهند، افرادی که داروهای کورتیکواستروئید مصرف میکنند، جراحی و عدم درمان به موفع عفونت میتواند خطر ابتلا به سپسیس را افزایش دهند.

به نقل قول از clevelandclinic:

Bacterial infections are one of the most common causes of sepsis. Fungal, parasitic and viral infections are also potential sepsis causes. You can get sepsis when an infection triggers a chain reaction throughout your body causing organ dysfunction.

ترجمه: عفونت های باکتریایی یکی از شایع ترین علل سپسیس هستند. عفونت های قارچی، انگلی و ویروسی نیز از علل بالقوه سپسیس هستند. هنگامی که یک عفونت باعث ایجاد یک واکنش زنجیره ای در سراسر بدن می شود و باعث اختلال در عملکرد اندام می شود، می توانید به سپسیس مبتلا شوید.

منبع: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/12361-sepsis

تشخیص سپسیس

هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص سپسیس وجود ندارد. معمولا برای تشخیص این بیماری ابتدا سابقه پزشکی و علائم مورد بررسی قرار میگیرند و یک معاینه فیزیکی انجام می شود. سپس برای تشخیص نهایی از روشهای زیر استفاده می شود:

• آزمایش های خون به عنوان مثال، کشت خون و سطح لاکتات
• تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن یا اولتراسوند برای شناسایی منبع عفونت
• آزمایش ادرار
• کشت زخم 

برای تشخیص سپسیس یک سیستم امتیازی دهی معروف به نام SOFA یا نسخه سریعتر آن qSOFA وجود دارد که به ارزیابی سیستم تنفسی، قلبی-عروقی، کبد، کلیه‌ها و سیستم عصبی مرکزی می پردازد.

درمان سپسیس

سپسیس یک بیماری خطرناک است که تشخیص به موقع و مداخله پزشکی فوری در درمان آن نقش بسیار مهمی دارد. مدت زمان درمان سپسیس با توجه به شدت آن میتواند متفاوت باشد. در موارد خفیف درمان سپسیس ممکن است 5 تا 10 روز طول بکشد و بهبودی کامل طی چند هفته حاصل شود، اما در موارد شدید یا شوک سپسیس 2 تا 4 هفته زمان نیاز است و بهبودی کامل ممکن است تا ماه ها طول بکشد. با توجه به مراحل پیشرفت سپسیس، برای درمان آن ممکن است از روشهای متفاوتی استفاده شود که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.

آنتی بیوتیک برای درمان سپسیس

پس از تشخیص سپسیس توسط پزشک اولین اقدام تجویز آنتی بیوتیک است. آنتی بیوتیک هایی که معمولا برای درمان سپسیس استفاده می شوند شامل:

• پیپراسیلین تازوباکتام
• سفتریاکسون
• مروپنم
• وانکومایسین
• لینزولید

مصرف مایعات

سپسیس باعث نشت مایع از رگ های خونی و کاهش فشار خون می شود. تزریق مایعات به بازیابی حجم خون، افزایش فشار خون و بهبود عملکرد اندام ها بدن کمک می کند. 

جراحی

گاهی اوقات برای کنترل منبع عفونت جراحی ضروری است، به خصوص زمانی که آنتی بیوتیک ها به تنهایی برای درمان سپسیس کافی نیستند. جراحی در مواردی مانند آبسه، پارگی اندام ها (مانند ترکیدگی آپاندیس یا روده)، زخم های عفونی یا بافت مرده استفاده می شود. در این موارد، جراح ممکن است چرک را تخلیه کند یا اندام‌ها یا بافت‌های عفونی را خارج کند.

عوارض سپسیس

از آنجایی که سپسیس یک بیماری خطرناک است که حتی می تواند کشنده باشد، عدم درمان به موقع آن میتواند منجر به ایجاد عوارض جدی شود، از جمله:

• شوک سپتیک
• سندرم اختلال عملکرد چندگانه 
• سندرم زجر تنفسی حاد 
• انعقاد داخل عروقی منتشر
• اختلالات شناختی و جسمی طولانی مدت (معروف به سندرم پس از سپسیس)

علت مرگ در اثر سپسیس این است که سیستم ایمنی در پاسخ به عفونت بیش از حد واکنش نشان می دهد و منجر به کاهش فشار خون، جریان خون ضعیف و آسیب به اندام های حیاتی می شود. 

سوالات متداول در مورد سپسیس