کاپ قاعدگی چیست؟ نحوه استفاده و عوارض کاپ پریود

کاپ قاعدگی یک ظرف فنجان مانند کوچک و انعطاف‌پذیر است که برای جمع‌ آوری خون دوران پریود در درون واژن قرار می‌ گیرد. این فنجان با تامپون یا نوار بهداشتی که خون قاعدگی را جذب می‌کنند، متفاوت است و به جای جذب، خون را در خود نگه می‌ دارد. پس از استفاده به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت، فنجان باید خارج شده، تمیز و شسته شود تا برای استفاده مجدد آماده باشد. این وسیله به عنوان یک گزینه بهداشتی و قابل استفاده مجدد در دوران قاعدگی محسوب می‌شود. در این مقاله از بیچشک با ما همراه باشید تا بیشتر با کاپ قاعدگی و نحوه استفاده از آن آشنا شوید.

کاپ قاعدگی چیست؟

کاپ قاعدگی (به انگلیسی menstrual cup) یا فنجان قاعدگی یک کاپ زنگوله شکل انعطاف پذیر است که از سیلیکون، لاستیک یا الاستومر ساخته شده است. فنجان‌ های قاعدگی برای جمع‌ آوری جریان قاعدگی در داخل واژن استفاده می‌شوند. آنها به گونه ای طراحی شده اند که برای دوره های طولانی تری استفاده شوند. کاپ های قاعدگی معمولاً می توانند مایع بیشتری نسبت به تامپون یا پد در خود نگه دارند و گزینه مناسبی برای استفاده در دوران قاعدگی هستند.

سایز کاپ قاعدگی

انتخاب سایز مناسب کاپ قاعدگی برای راحتی، اثربخشی و جلوگیری از نشت بسیار مهم است. اکثر برندهای کاپ قاعدگی دو یا چند اندازه را ارائه می دهند که معمولاً از نظر قطر، طول و ظرفیت متفاوت هستند. اندازه مناسب برای هر فرد به عوامل مختلفی از جمله سن، زایمان طبیعی و جریان قاعدگی بستگی دارد. سایز کاپ قاعدگی به شرح زیر است:

• کوچک: برای افرادی که خونریزی سبک تا متوسط دارند، زیر 30 سال هستند یا بچه دار نشده اند مناسب است. قطر آن معمولاً 40-43 میلی متر و طول آن 40-50 میلی متر می باشد. سایز کوچک کاپ قاعدگی ظرفیت کمتری دارد، اما در مقابل قطر کوچکتر آن، جاگذاری و برداشتن را به خصوص برای کسانی که کانال واژن باریک دارند آسان تر می کند.
• بزرگ: برای افرادی که خونریزی شدید دارند ، بالای 30 سال دارند یا زایمان طبیعی داشته اند مناسب است. قطر آن معمولاً 45-48 میلی متر و طول آن 50-60 می باشد. ظرفیت بیشتر این سایز باعث می شود برای دوره های سنگین تر و برای کسانی که نیاز به استفاده طولانی تر از آن دارند مناسب باشد.

برخی شرکت‌ ها همچنین اندازه‌ ای برای نوجوانان عرضه می‌ کنند که کوچک‌ تر از اندازه کوچک است، و یا یک اندازه خیلی بزرگ تر از حالت معمولی آن است.
اکثر کاپ های قاعدگی از موادی مانند سیلیکون ساخته می‌شوند. با این حال، برخی از این کاپ ها از لاستیک تهیه شده‌اند. این موضوع برای افرادی که به لاتکس حساسیت دارند، اهمیت دارد، زیرا در این صورت بهتر است آن‌ها کاپ های ساخته شده از سیلیکون را انتخاب کنند. به این ترتیب، انتخاب جنس کاپ قاعدگی می‌تواند با توجه به نیازها و حساسیت‌های فردی متفاوت باشد. کاپ های قاعدگی در اشکال مختلفی وارد بازار می شوند که عبارتند از:

• شکل V: کاپ بلندتر از عرضش است. از لبه به تدریج باریک‌تر می‌شود. این طراحی نسبت به سایر طراحی ها محبوب‌ترین است.
• شکل زنگوله‌ای: کاپ گردتر از شکل V است و از لبه به بیرون کشیده می‌شود. این نوع طولانی‌تر از عرضش است.
• گرد: عرض کاپ بیشتر از طولش است، به طوری که بیشترین قطر ظرف زیر لبه قرار دارد.
• نامتقارن: کاپ دارای یک لبه شیب‌دار است تا در یک چرخش و زاویه خاص زیر دهانه رحم قرار گیرد.

مطالعه بیشتر : خوردن جگر در دوران قاعدگی

کاپ قاعدگی چه زمانی اختراع شد؟

اگرچه ممکن است به نظر برسد که کاپ های قاعدگی اخیرا اختراع شده اند ، اما این محصولات از دهه ۱۸۰۰ وجود داشته‌اند. اولین کاپ قاعدگی که در سال ۱۸۶۷ ثبت اختراع شد، در واقع یک کیسه لاستیکی بود که به یک حلقه لاستیکی متصل شده بود.

در سال ۱۹۳۷، لئونا چالمرز، یک بازیگر آمریکایی، اولین کاپ قاعدگی قابل استفاده تجاری را ثبت اختراع کرد که منطبق بر سبک زندگی پرتحرک خودش بود. طرح او بسیار شبیه به فرم زنگوله‌ای کاپ های قاعدگی امروزی بود. با این حال، تولید آن در آن زمان به دلیل استفاده از لاستیک، که در طول جنگ جهانی دوم کمیاب بود، دشوار بود.

در دهه ۱۹۶۰، چالمرز دوباره تلاش کرد و با یک شرکت بزرگ‌تر در زمینه تولید محصولات قاعدگی همکاری نمود. اما زنان آن دوره این کاپ ها را بسیار سخت و خجالت‌آور برای استفاده یافتند، که منجر به عدم موفقیت آن شد. در اوایل دهه ۲۰۰۰، کاپ های قاعدگی دوباره معرفی شدند، این بار با استفاده از سیلیکون نرم‌تر، که به آن‌ها امکان داد تا محبوبیت بیشتری پیدا کنند و بازار مصرفی وسیع‌تری را جذب نمایند.

نحوه استفاده از کاپ قاعدگی

اگر شما در استفاده از کاپ قاعدگی تازه‌کار هستید یا قصد دارید آن را درست قبل از شروع دوره قاعدگی خود امتحان کنید، ممکن است بهتر باشد که با یک سایز کوچک شروع کنید. همیشه دستورالعمل‌های همراه با کاپ را به دقت مطالعه کنید. هنگامی که کاپ را برای اولین بار از بسته‌بندی خارج می‌کنید، مهم است که قبل از استفاده، آن را با آب و صابون بشویید و خوب خشک کنید. این اقدامات می‌توانند به اطمینان از استفاده ایمن و بهداشتی از کاپ قاعدگی کمک کنند.

نحوه گذاشتن کاپ قاعدگی

استفاده از کاپ قاعدگی شامل قرار دادن کاپ در واژن می باشد. این کاپ در حین جریان خون از نشت یا ریختن خون جلوگیری می کند. هنگامی که فنجان پر شد (معمولاً پس از 4 تا 12 ساعت، بسته به جریان خونریزی هرفرد)، باید برداشته شود، تخلیه شود، تمیز شود و دوباره وارد شود. راهنمای گام به گام طرز استفاده از کاپ قاعدگی به شرح زیر است:

• دست های خود را به خوبی با آب و صابون بشویید.
• یک لایه نازک از یک روان کننده مبتنی بر آب را روی لبه کاپ بمالید یا فقط آن را خیس کنید. این کار گذاشتن آن را آسان‌تر می‌کند. برخی افراد به همین دلیل ترجیح می‌ دهند کاپ را زیر دوش حمام داخل واژن بگذارند.
• کاپ قاعدگی را با لبه به بالا محکم تا کنید و مانند تامپونی که اپلیکاتور ندارد، در داخل واژن خود قرار دهید. (یا یک گوشه از کاپ را خم کنید تا شکل مثلث یا شکل عدد ۷ ایجاد شود که یک نقطه ورود باریک‌ تر ایجاد می‌ کند.) ممکن است پیدا کردن راحت‌ ترین روش برای وارد کردن کاپ، خم شدن، نشستن روی توالت یا قرار دادن یک پا به سمت بالا باشد. کاپ تا شده را به سمت استخوان دنبالچه با زاویه تقریبا ۴۵ درجه بکشید.
• پس از ورود به داخل، کاپ شما باز می‌ شود و در کنار دیواره‌ های واژن قرار می‌ گیرد. این کاپ پیوندی ایجاد می‌ کند تا از نشت جلوگیری کند. سپس خون به سادگی درون کاپ چکه می‌ کند.
• اگر کاپباز نشد یا احساس ناراحتی کردید، سعی کنید کمی آن را بچرخانید. اگر به درستی استفاده شود، نباید احساس درد و ناراحتی کنید.

ممکن است که شما به کمی تمرین نیاز داشته باشید تا کاپ قاعدگی به راحتی در محل خود قرار گیرد، اما جای نگرانی نیست زیرا کاپ نمی‌تواند در داخل واژن گم شود. بنابراین، می‌توانید با خیال راحت و بدون استرس به تمرین استفاده از آن ادامه دهید. این فرآیند ممکن است در ابتدا چالش‌برانگیز به نظر برسد، اما با کمی صبر و تمرین، می‌توانید به راحتی از آن استفاده کنید.

مطالعه بیشتر: اختلال نارسایی پیش از قاعدگی چیست

نحوه در آوردن کاپ قاعدگی

برداشتن کاپ قاعدگی ممکن است در ابتدا مشکل به نظر برسد، اما با کمی تمرین، به یک فرآیند سریع و آسان تبدیل می شود. برای خارج کردن کاپ قاعدگی مراحل زیر را به ترتیب دنبال کنید:

1. دستان خود را با آب و صابون کاملاً بشویید.
2. در یک حالت راحت بنشینید (یا خم شوید).
3. انگشت اشاره و انگشت شست خود را وارد واژن کرده و دم کاپ را پیدا کنید. درست بالاتر از آن، پایه کاپ را حس خواهید کرد. به آرامی آن را بگیرید تا مهر و موم آن شکسته شود و سپس آن را خارج کنید. اگر خارج نشد، از عضلات کف لگن خود برای فشار دادن کاپ به سمت پایین استفاده کنید، سپس به سمت بالا برسید و دم کاپ را بگیرید و پایه آن را بفشارید.
4. برای جلوگیری از ریزش، کاپ را به حالت عمودی نگه دارید. پس از خارج شدن آن، محتویات آن را درون توالت خالی کنید.
5. اگر کاپ شما یکبار مصرف باشد، آن را با آب و صابون بشویید. در پایان دوره قاعدگی خود، کاپ را در آب جوش استریل کرده و برای استفاده در ماه بعدی خشک کنید.

توجه: اگرچه می توانید کاپ پریود خود را تا 12 ساعت نگه دارید، اما اگر پریود شما همراه با خونریزی زیاد است، ممکن است نیاز به تعویض آن زودتر از هر 12 ساعت باشد.

فواید استفاده از کاپ قاعدگی

استفاده از کاپ قاعدگی نسبت به سایر موارد مانند پد یا تامپون از مزایای فراوانی برخوردار است. برخی از مزایای کاپ قاعدگی عبارتند از:

• سازگاری با محیط زیست و کمک به کاهش زباله‌ های یکبار در مقایل پدها و تامپون ها که نیاز به تعویض مجدد دارند.
• هزینه کاپ قاعدگی بسیار مقرون‌ به‌ صرفه است. یک کاپ قابل استفاده مجدد معمولاً بین 100 تا 200 هزار تومان هزینه دارد و می‌تواند تا 10 سال مورد استفاده قرار گیرد.
• کاپ قاعدگی را تا ۱۲ ساعت می توان در درون واژن نگه داشت، در حالی که تامپون‌ها باید هر ۴ تا ۸ ساعت، بسته به میزان خونریزی، تعویض شوند.
• یک کاپ قاعدگی می‌تواند حدود 30 میلی لیتر مایع نگه دارد، که تقریباً دو برابر میزان یک تامپون یا پد فوق‌ جاذب است.
• با استفاد از کاپ قاعدگی میتوان بدون دردسر رابطه جنسی داشت. اکثر کاپ های قاعدگی سیلیکونی و لاستیکی باید قبل از رابطه جنسی خارج شوند. اما انواع یکبار مصرف و نرم با توجه به رابطه جنسی طراحی شده‌اند.
• هرچند برخی افراد در ابتدا با آن‌ ها مشکل دارند، اگر قبلاً از تامپون‌ (به ویژه انواع بدون اپلیکاتور) یا حلقه واژینال یا دیافراگم برای کنترل بارداری استفاده کرده‌ اید، احتمالاً متوجه خواهید شد که قرار دادن آن‌ ها آسان است.
• خون قاعدگی وقتی در معرض هوا قرار می‌ گیرد، ممکن است بویی ایجاد کند. اما کاپ مهر و موم هوابندی ایجاد می‌ کند.

نتایج نشان می‌ دهد که ۹۱٪ از زنان گفته‌ اند در قاعدگی خود از کاپ استفاده می‌ کنند و آن را به دیگران نیز توصیه می‌ کنند.

مطالعه بیشتر: علت درد پریود چیست

عوارض استفاده از کاپ قاعدگی

در حالی که کاپ قاعدگی یک گزینه فوق العاده برای بسیاری از افراد است، برای برخی از افراد ممکن است با چالش هایی را به همراه داشته باشد. برخی از عوارض کاپ قاعدگی عبارتند از:

• پیدا کردن سایز مناسب: یکی از چالش‌ های استفاده از کاپ قاعدگی، پیدا کردن اندازه مناسب است. کاپ ها با توجه به عواملی چون سن، میزان خونریزی و وضعیت زایمان فرد در اندازه‌ های متفاوتی عرضه می‌ شوند. اما یافتن اندازه کاملاً مناسب، به خصوص در صورت داشتن رحم متمایل یا دهانه رحم پایین، می‌ تواند دشوار باشد و ممکن است به آزمون و خطا و بروز نشتی‌ هایی منجر شود.
• بیرون کشیدن کاپ از واژن: یکی دیگر از معایب، خارج کردن کاپ است که می‌ تواند کثیف باشد. حتی اگر قرار دادن کاپ آسان باشد، خارج کردن آن در یک سرویس بهداشتی عمومی می‌ تواند دشوار و ناخوشایند باشد.
• مناسب نبودن برای همه: برخی از افراد، مانند افرادی که شرایط پزشکی خاصی دارند، ممکن است نتوانند به راحتی از کاپ قاعدگی استفاده کنند. همچنین ممکن است کاپ قاعدگی با دستگاه‌ های داخل رحمی (IUD) تداخل ایجاد کنند.
• سخت بودن استفاده از کاپ قاعدگی: ممکن است در ابتدا، به خصوص اگر هرگز از تامپون استفاده نکرده‌اید یا رابطه جنسی نداشته‌ اید، قرار دادن یا خارج کردن کاپ قاعدگی می تواند دشوار باشد. اما به مرور زمان با تمرین ساده تر می شود.
• تمیز کردن مداوم کاپ: پس از هر بار استفاده، کاپ قاعدگی باید به دقت شسته شوند. اگرچه برخی افراد ممکن است این فرآیند را زحمت اضافی بدانند، اما این کار برای جلوگیری از عفونت‌ها ضروری است.

اگر بدون روان‌کننده و یا بدون شستشوی مناسب از کاپ قاعدگی استفاده کنید، احتمال تحریک و حساسیت واژن وجود خواهد داشت.

استفاده از کاپ قاعدگی برای باکره ها مضر نیست و افراد مجرد و باکره نیز می توانند به راحتی از کاپ های قاعدگی استفاده کنند.

کاپ قاعدگی در مقایسه با دیسک قاعدگی

دیسک قاعدگی یک محصول بهداشتی دوران قاعدگی است که شکلی مانند دیسک دارد و در فضای پشت دهانه رحم و استخوان عانه قرار می‌ گیرد. این محصول از همان موادی ساخته شده که برای کاپ قاعدگی استفاده می‌شود و می‌ تواند بسته به نوعی که خریداری می‌ شود، پس از یک بار استفاده دور انداخته شود یا قابل استفاده مجدد باشد. دیسک قاعدگی را می‌توان تا ۱۲ ساعت پوشید. این دیسک‌ ها دارای یک حلقه و یک جزء شفاف، شکل‌ پذیر و کیسه‌ مانند هستند که خون در آنها جمع می‌ شود.
بر خلاف برخی از انواع کاپ قاعدگی، می‌ توان از یک دیسک قاعدگی همزمان با داشتن IUD یا در حین رابطه جنسی استفاده کرد. همچنین، یک اندازه برای اکثر افراد مناسب است، بنابراین معمولاً نیازی نیست که برای پیدا کردن اندازه درست به خرید ادامه دهید.

از جمله مشکلاتی که افراد در استفاده از دیسک‌ های قاعدگی تجربه می‌ کنند، دشواری در وارد کردن و خارج کردن آن‌ می باشد، که اغلب نسبت به کاپ قاعدگی پیچیده‌ تر است. با این حال، برخی برند ها برای رفع این مشکل، ویژگی‌ های اضافی نظیر برگه‌ دو حلقه‌ای در انتهای دیسک را برای تسهیل در خارج کردن آن ارائه می‌ دهند. مراقبت و نگهداری از دیسک‌ های قاعدگی مشابه کاپ است، به این معنی که باید آن‌ها را به دقت تمیز کنید تا استفاده بهداشتی و ایمن از آن‌ها اطمینان حاصل شود.

سوالات متداول در مورد کاپ قاعدگی