کیست کلیه | علت، علائم، اندازه، عوارض و درمان فوری

کیست کلیه یک کیسه پر از مایع است که در داخل یا روی سطح کلیه ایجاد می شود. کیست های کلیه نسبتا شایع هستند و در اغلب موارد بی ضرر می باشند، اما در صورت عدم مدیریت و درمان صحیح برخی از آنها می توانند منجر به بروز عوارض جدی شوند. در این مقاله از بیچشک با ما همراه باشید تا بیشتر با کیست کلیه، علائم، علل و روشهای درمان آن آشنا شوید.

کیست کلیه چیست؟

کیست کلیه یک کیسه گرد یا بیضی شکل پر از مایع است که در کلیه تشکیل می شود. کیست کلیه می تواند بسیار ریز و غیرقابل تشخیص باشد یا به اندازه یک توده بزرگ باشد. 

اندازه کیست کلیه چقدر باشد خطرناک است؟

اندازه کیست کلیه می تواند به تعیین خطرناک بودن آن کمک کند، اما اندازه تنها عاملی نیست که در خطرناک بودن کیست کلیه باید در نظر گرفته شود. خطر مرتبط با کیست کلیه به عوامل متعددی از جمله نوع کیست، اندازه آن، وجود علائم و اینکه آیا باعث ایجاد عوارض می شود بستگی دارد. اندازه کیست کلیه می تواند از 2 سانتی متر کوچکتر تا بزرگتر از 5 سانتی متر متغیر باشد. 

معمولا کیست های کلیه بزرگتر از 5 سانتی متر خطرناک در نظر گرفته می شوند، زیرا می توانند باعث درد، عفونت یا سایر عوارض مانند پارگی شوند، به خصوص اگر روی سطح کلیه باشند.

انواع کیست کلیه

کیست کلیه به طور کلی به دو دسته کیست های کلیه ساده و پیچیده تقسیم می شود. اما یک بیماری ژنتیکی نیز وجود دارد که منجر به ایجاد کیست در کلیه ها می شود. انواع کیست کلیه عبارتند از:

• کیست های ساده کلیه: این کیست ها معمولاً بی ضرر هستند و نیازی به درمان ندارند، مگر اینکه بزرگ شوند یا علائم ایجاد کنند. کیست های ساده معمولا گرد، صاف و پر از مایع شفاف هستند. آنها معمولاً با استفاده از سونوگرافی یا سی تی اسکن تشخیص داده می شوند.
• کیست های پیچیده کلیه: این کیست ها دارای اشکال نامنظم و دیواره های ضخیم هستند. این نوع از کیست های کلیه نیاز به مدیریت بیشتری دارند، زیرا خطر ابتلا به تومورهای کلیه یا سرطان در آنها بیشتر است. کیست های پیچیده ممکن است نیاز به بیوپسی یا تصویربرداری بیشتر داشته باشند.
• بیماری کلیه پلی کیستیک: این یک بیماری ژنتیکی است که باعث رشد کیست های متعدد در هر دو کلیه می شود. کلیه پلی کیستیک می تواند باعث بزرگ شدن کلیه ها و از دست دادن عملکرد آنها در طول زمان شود و در برخی موارد منجر به نارسایی کلیه شود. این بیماری را می توان از طریق آزمایش های تصویربرداری، آزمایش ژنتیکی و سابقه خانوادگی تشخیص داد.

به نقل قول از clevelandclinic:

Simple kidney cysts are most common in people over 50. Up to half of people older than 50 will have at least one kidney cyst. Males are more likely to have kidney cysts.

ترجمه: کیست های ساده کلیه در افراد بالای 50 سال شایع تر می باشند. بیش از نیمی از افراد بالای 50 سال حداقل یک کیست کلیه دارند. مردان بیشتر در معرض ابتلا به کیست کلیه هستند.

منبع: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14884-kidney-cysts

علت کیست کلیه

علت دقیق ایجاد کیست کلیه همیشه مشخص نیست، اما عوامل متعددی ممکن است در ایجاد آن موثر باشند. برخی از این عوامل عبارتند از:

• افزایش سن
• ژنتیک
• انسداد در سیستم زهکشی طبیعی کلیه
• شرایط مزمن کلیه مانند عفونت کلیه و سنگ کلیه 

علائم کیست کلیه

علائم کیست کلیه در زنان و مردان یکسان است. در بسیاری از موارد، کیست های کلیه علائم قابل توجهی ندارند، به خصوص اگر کوچک باشند. با این حال، کیست های بزرگتر ممکن است باعث ایجاد علائم زیر شوند:

• درد پهلو یا پشت
• تکرر ادرار
• خون در ادرار (هماچوری)
• فشار خون بالا
• تب و عفونت

تشخیص کیست کلیه

تشخیص کیست کلیه معمولاً با معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی بیمار شروع می شود. در صورت مشکوک بودن به کیست کلیه، از آزمایش های زیر برای تایید تشخیص استفاده می شود:

• سونوگرافی
• سی تی اسکن
• ام آر آی
• آزمایش خون
• آزمایش ادرار

در موارد نادر، اگر کیست پیچیده مشکوک به سرطانی بودن باشد یا ماهیت آن نامشخص باشد، ممکن است نیاز به انجام بیوپسی داشته باشید.

درمان کیست کلیه

درمان کیست کلیه به نوع کیست و شدت علائم آن بستگی دارد. در اغلب موارد کیست های کلیه ساده، نیازی به درمان ندارند. با این حال، برای کیست های بزرگتر یا همراه با علائم معمولا به درمان نیاز است. در ادامه به بررسی روشهای درمان کیست کلیه می پردازیم.

داروی کیست کلیه

در ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که قرص درمان کیست کلیه وجود ندارد، زیرا کیست کلیه نمی تواند با قرص درمان شود. اما برای تسکین درد کیست کلیه می توان از مسکن هایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کرده. پیش از استفاده از هر دارویی برای کیست کلیه باید با یک فرد متخصص مشورت شود.

تخلیه کیست کلیه

 اگر کیست کلیه باعث درد یا ناراحتی قابل توجهی شود، پزشک ممکن است تخلیه کیست را با استفاده از سوزن توصیه کند. این روش می تواند منجر به تسکین موقتی درد شود، اما کیست ها ممکن است به مرور زمان دوباره با مایع پر شوند.

اسکلروتراپی کیست کلیه

اسکلروتراپی شامل تزریق یک محلول شیمیایی به داخل کیست پس از تخلیه آن است تا از پر شدن مجدد آن جلوگیری شود. اسکلروتراپی اغلب برای کیست های بزرگتر یا کیست هایی که پس از تخلیه عود کرده اند مورد استفاده قرار می گیرد.

عمل کیست کلیه

در برخی موارد، به ویژه در مورد کیست های پیچیده یا زمانی که کیست ها علائم قابل توجهی ایجاد میکنند، ممکن است برای درمان کیست کلیه، برداشتن کیست با جراحی ضروری باشد. معمولاً برای عمل کیست کلیه از جراحی لاپاراسکوپی که یک روش کم تهاجمی است استفاده می شود.

عمل کیست کلیه با لیزر

لیزر درمانی برای کیست کلیه یک روش کم تهاجمی است که از انرژی نور متمرکز (لیزر) برای کوچک کردن کیست کلیه استفاده می کند. عمل کیست کلیه با لیزر را می توان طی تخلیه کیست کلیه انجام داد که شامل تخلیه مایع از کیست از طریق یک برش کوچک در پوست است. سپس می توان از لیزر برای از بین بردن یا کوچک کردن کیست استفاده کرد.

عوارض کیست کلیه

اگرچه کیست های کلیه اغلب بی ضرر هستند، اما در موارد خاص می توانند منجر به بروز عوارض جدی شوند. برخی از عوارض کیست کلیه شامل موارد زیر است:

• عفونت کیست کلیه
• پاره شدن کیست کلیه
• انسداد جریان ادرار
• فشار خون بالا
• سنگ کلیه
• نارسایی کلیه (در موارد شدید)
• سرطانی شدن کیست (بسیار نادر)

کیست کلیه ممکن است در اثر بزرگ شدن یا وارد شدن فشار زیاد ترکیده شود. ترکیدن کیست کلیه می تواند منجر به خونریزی در داخل کیست یا داخل کلیه شود. عوارض ترکیدن کیست کلیه شامل درد شدید ناگهانی در کمر یا شکم و خون در ادرار (هماچوری) است. اگر کیست پاره شود و باعث خونریزی یا سایر عوارض شود، ممکن است نیاز به مداخله پزشکی مانند تخلیه کیست یا در موارد شدید جراحی باشد.

برای درمان کیست کلیه چی بخوریم؟

هیچ رژیم غذایی خاصی برای درمان مستقیم کیست کلیه وجود ندارد، اما حفظ یک رژیم غذایی سالم می تواند به حمایت از سلامت کلی کلیه و مدیریت برخی از علائم کیست کلیه کمک کند. اگر کیست کلیه دارید موارد زیر را در رژیم غذایی خود رعایت کنید:

• هیدراته بمانید و حداقل 8 لیوان آب در طول روز بنوشید.
• مصرف نمک را کاهش دهید.
• مصرف پروتئین را کاهش دهید (در حد اعتدال مصرف کنید).
• میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنید.
• چربی‌ های سالم مانند روغن زیتون، آووکادو، آجیل و ماهی‌ های چرب استفاده کنید.

مصرف مایعات به ویژه آب در حفظ سلامت کلیه بسیار مهم است برخی دیگر از نوشیدنی های مفید برای کیست کلیه شامل چای زنجبیل، چای نعناع فلفلی، چای بابونه، آب خیار، آب نارگیل، چای سبز و آب هویج می باشد.

آیا کیست کلیه خطرناک است؟

کیست کلیه معمولاً خطرناک نیست، به خصوص زمانی که از نوع کیست کلیه ساده باشد، زیرا اغلب کیست های ساده غیر سرطانی یا خوش خیم هستند. با این حال، در برخی موارد، کیست کلیه می تواند منجر به بروز عوارض شود یا ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینه ای باشد که نیاز به درمان دارد.

سوالات متداول در مورد کیست کلیه