علت تکرر ادرار در زنان و مردان چیست؟ درمان تکرر ادرار

برای حل این مشکل اول از همه باید دریابیم که این اختلال از یک بیماری اصلی سرچشمه میگیرد. این بیماری ها به این شرح است:

• عفونت مجاری ادراری (UTI) یا عفونت مثانه: ممکن است پوشش مجرای ادرار (لوله‌ای که این مایع را از مثانه به خارج از بدن حمل می کند) و یا مثانه به دلیل اثرات جانبی یک عفونت (خون، گلبولهای سفید ، باکتری) ملتهب و تحریک شوند. این تحریک دیواره مثانه باعث می شود که مکرراً مثانه خالی شود. در این حالت مقدار این مایع از حالت معمول کمتر است.
• دیابت : یکی از علائم اولیه دیابت نوع 1 و نوع 2 می تواند این مشکل باشد، زیرا بدن سعی می کند از این طریق گلوکز استفاده نشده (قند خون) را تخلیه کند. دیابت همچنین می تواند به اعصابی که مثانه را کنترل می کنند، صدمه بزند، و باعث تکرر ادرار و مشکل در کنترل مثانه شود.
• مصرف دیورتیک: داروهایی که برای درمان فشار خون بالا یا ایجاد مایعات در کلیه مصرف می شوند و مایعات اضافی را از بدن بیرون می آورند، باعث بروز این اختلال می شوند.
• مشکلات پروستات: پروستات بزرگ شده (هایپرپلازی خوش خیم پروستات یا BPH) می تواند بر روی مجرای ادرار فشار وارد کرده و جریان آن را مسدود کند، و باعث تحریک دیواره مثانه می شود. در این حالت وقتی مثانه حاوی مقادیر کمی ادرار باشد، منقبض شده و این مشکل ایجاد می شود.
• بی اختیاری: این حالت بیشتر در خانم ها رخ می دهد. ترشح بی اختیار در حین انجام فعالیتهای بدنی، مانند دویدن، سرفه، عطسه و حتی خندیدن، مشخصه بی اختیاری استرسی است.
• سیستیت بینابینی: این بیماری با درد در مثانه و ناحیه لگن مشخص می شود که اغلب منجر به تکرار دفعات ادرار می شود.
• سکته مغزی یا سایر بیماریهای عصبی: آسیب به اعصابی که مثانه را کنترل می کنند، می تواند منجر به بروز مشکلاتی مثل نیاز مکرر و ناگهانی به ادرار کردن شود.
• سرطان مثانه: تومورهایی که در مثانه جای می گیرند یا باعث خونریزی می شوند، ممکن است منجر به این اختلال شوند.
• اسکلروز مولتیپل (MS): اختلال عملکرد مثانه، از جمله تکرر ادرار، می تواند در حداقل 80٪ از بیماران مبتلا به MS رخ دهد. ضایعات MS می توانند انتقال سیگنالهای عصبی که مثانه و اسفنکترهای ادراری را کنترل می کنند، مسدود یا مختل کنند.
• سندرم مثانه بیش فعال (OAB): اغلب این مشکل خود به خود ایجاد نمی شود. انقباضات غیرمستقیم مثانه منجر به ادرار مکرر و اغلب فوری می شود ، حتی اگر مثانه پر نباشد.
• نوشیدن بیش از حد: مصرف مایعات بیشتر از نیاز بدن می تواند باعث این مشکل شود.
• شیرین کننده های مصنوعی، الکل، کافئین و سایر مواد غذایی: الکل و کافئین می توانند به عنوان دیورتیک عمل کنند، و باعث تکرر این اختلال شوند. نوشیدنی های گازدار، شیرین کننده های مصنوعی و مرکبات باعث تحریک مثانه و تکرار این اختلال می شوند.

سایر علت های تکرر ادرار شامل اضطراب، سنگ مثانه یا سنگ کلیه، تنگی مجرای ادرار ، قرار گرفتن در معرض پرتو درمانی در ناحیه لگن (به عنوان بخشی از درمان سرطان)، دیورتیکولیت و عفونتهای مقاربتی (STI) است.

علت تکرر ادرار در بارداری

تکرر ادرار در بارداری یا حاملگی یکی از شایع ترین مشکلاتی است که مادران در طول دوران بارداری و به خصوص در مراحل اول بارداری تجربه می کنند. مهمترین علت بروز این مشکل افزایش حجم خون در بدن است. اما در اواخر حاملگی افزایش حجم رحم می تواند علت بروز این مشکل باشد.

برای درمان و حل این مشکل راهکار قطعی وجود ندارد. تنها می توانید آن را کنترل کنید. سعی کنید، مصرف مایعات را بیشتر به طول روز موکول کنید و شب ها کمتر آب بنوشید، تا نیاز نباشد که شب ها از خواب بیدار شوید. همچنین خم شدن به سمت جلو به تخلیه بهتر مثانه کمک می کند.

اما در صورت احساس درد یا سوزش بعد از تخلیه با پزشک مشورت کنید، زیرا ممکن است علائمی از عفونت ادراری باشد که درمان نکردن آن برای جنین مضر بوده و می تواند به زایمان زودرس بیانجامد.

معمولاً این مشکل نیازی به نگرانی نداشته و بعد از زایمان برطرف می شود. البته تا برطرف شدن کامل مشکل به چند هفته زمان نیاز است. در مواردی هم آسیب ناشی از زایمان واژینال باعث آسیب به مجرای شده و خود باعث بروز این اختلال میشود.

با وجود آنکه علت های متعددی برای بروز این مشکل وجود دارد، اما علائم به طور کلی یکسان هستند. این علائم عبارتند از :

• تخلیه بیش از هشت بار در طول روز یا بیش از یک بار در طول شب
• تخلیه ناقص مثانه به دلیل اسپاسم در مثانه یا مجرای ادرار
• تخلیه ناگهانی و یا اختلال در ادرار کردن
• احساس ناراحت کننده و شدید فشار در مثانه که موجب نیاز فوری به تخلیه می گردد.
• بی اختیاری ادراری یا عدم توانایی در کنترل آن
• درد یا احساس سوزش حین ادرار یا بلافاصله بعد از آن، این مشکل احتمالاً نشانه ای از عفونت مجاری است.
• خون در ادرار به مقدار اندک، یا لخته خون، تیره شدن رنگ ادرار به علت دارا بودن خون
• شب ادراری که موجب میشود بیمار از خواب بیدار شود، که می تواند با بی اختیاری شبانه همراه باشد.
• خروج قطره ای ادرار، بعد از اتمام دفع
• نیاز به وارد کردن فشار برای شروع جریان ادرار

اگر ادرار مکرر موجب بی اختیاری، شب ادراری یا تداخل در زندگی شما شده است، بهتر است با پزشک در این مورد مشورت نمایید. به خصوص اگر همراه با این مشکل یکی از علائم زیر را تجربه می کنید.

• تب
• درد شکم
• کمر درد
• ادرار خونی یا تیره
• استفراغ
• لرز
• افزایش اشتها یا تشنگی بیش از حد
• خستگی
• ترشح از مهبل یا آلت تناسلی یا انزال دردناک

هنگامی که سطح قند خون بسیار بالا می رود، تکرر ادرار اغلب یکی از اولین علائم است و درمان آن شامل کنترل نزدیک سطح قند خون است.

پزشک معاینه فیزیکی را انجام می دهد و در مورد تاریخچه پزشکی و داروهایی که نیاز است مصرف کنید از شما سوال می کند. پزشک ممکن است سوالات زیر را بپرسد:

• در طول روز و شب چند بار این عمل را تکرار می کنید؟
• آیا تغییراتی در رنگ ادرار شما وجود دارد؟
• آیا هنگام تخلیه دچار درد مکرر، ناراحتی یا احساس سوزش می شوید؟
• آیا به تازگی تغییری رژیم غذایی ایجاد کرده اید؟
• آیا علائم دیگری مانند عطش، کاهش وزن، تب یا کمردرد دارید؟

بسته به یافته های معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی، پزشک ممکن است هر یک از آزمایش های زیر را توصیه کند:

• آزمایش ادرار: این آزمایشات اجزای مختلف ادرار را تشخیص داده و اندازه گیری می کنند. کشت ادرار می تواند باکتری هایی را که عامل عفونت مجاری ادراری است (UTI) را تشخیص دهد.
• سونوگرافی: این آزمایش تصویربرداری غیر تهاجمی برای تجسم کلیه ها و مثانه جهت تشخیص هرگونه ناهنجاری ساختاری یا تومور استفاده می شود.
• سیستومتری: این آزمایش فشار داخل مثانه را بررسی می کند و احتمال وجود مشکلات عضلانی یا عصبی را که ممکن است باعث بروز این اختلال شود را تشخیص می دهد.
• سیستوسکوپی: این یک آزمایش تهاجمی است که به پزشک اجازه می دهد، با استفاده از ابزاری نازک داخل مثانه و مجرای ادرار را بررسی کند.

برای از روشهای خانگی که ممکن است به بهبود این شرایط کمک کند، به این شرح است:

• بازآرایی مثانه: این روش درمانی برای سندرم مثانه بیش فعال مناسب است و شامل نگه داشتن ادرار برای مدت زمانی کمی طولانی تر از حالت معمول است. این روش اغلب طی حدود 12 هفته به بهبود عملکرد مثانه و نگه داشتن ادرار و دفع کمتر کمک می کند.

• تمرینات کگل: این ورزش شامل تمریناتی است که عضلات کف لگن را منقبض و منبسط می کند. این عضلات در واقع عضلاتی هستند که برای کنترل دفع از آنها استفاده می کنید. تقویت این عضلات می تواند به بهبود کنترل مثانه و کاهش دفعات ادرار کمک کند. برای انجام این ورزش باید به مدت سه ثانیه عضله کف لگن را منقبض و سپس آزاد نمایید. بهتر است این ورزش 10 تا 15 بار در هر جلسه تکرار کنید. تمرینات کگل فقط در صورتی نتیجه بخش است که به صورت منظم تکرار شود.
• رژیم غذایی خود را اصلاح کنید: از غذاهایی که مثانه را تحریک می کنند یا به عنوان یک ادرارآور عمل می کنند، مثل کافئین، الکل، نوشیدنی های گازدار، شیرین کننده های مصنوعی، محصولات دارای گوجه فرنگی، شکلات و غذاهای تند خودداری کنید و در عوض رژیم غذایی پر فیبر را جایگزین کنید. زیرا یبوست می تواند علائم سندرم مثانه بیش فعال را تشدید کند.
• کنترل مصرف مایعات: به اندازه کافی مایعات بنوشید تا از یبوست و غلظت بیش از حد ادرار جلوگیری شود.

درمان این بیماری به علت اصلی بستگی دارد. برای درمان علت اصلی که موجب درمان این اختلال نیز می شود، نکات زیر را به یاد داشته باشید.

• درمان عفونت ادراری: پزشک برای درمان UTI آنتی بیوتیک تجویز می کند. نوشیدن مایعات زیاد نیز به بیمار توصیه می شود.
• درمان دیابت: هنگامی که سطح قند خون بسیار بالا می رود، تکرر ادرار اغلب یکی از اولین علائم است و درمان آن شامل کنترل سطح قند خون است.
• مصرف دیورتیک: ممکن است پزشک برای درمان شب ادراری مصرف این دارو را توصیه کند.
• درمان پروستات: مشکلات مربوط به پروستات معمولاً توسط متخصصی به نام اورولوژیست معالجه می شود. دو نوع داروی معمول وجود دارد که برای بزرگ شدن پروستات تجویز می شود، که باعث کاهش سطح هورمون رشد پروستات می شود و مسدود کننده های آلفا یکی از این دارو ها است که سلولهای عضلانی مثانه را کاهش می دهند. جراحی نیز ممکن است برای درمان مشکلات پروستات در نظر گرفته شود.
• بارداری: اگر این مشکل ناشی از بارداری باشد، کارهای زیادی را نمی توان برای درمان انجام دادم. تنها ممکن است کاهش مصرف مایعات مانند کافئین ، مانند چای، سودا یا قهوه توصیه شود. اما مصرف کلی مایعات را کاهش نمی دهد، زیرا هیدراته نگه داشتن بدن در حین بارداری الزامی است.
• درمان بی اختیاری استرسی: درمان شامل تغییرات رفتاری مانند کاهش وزن و ترک سیگار است. سایر گزینه های درمانی شامل تمرینات عضلات کف لگن، تحریک کف لگن، بیوفیدبک، درمان با انرژی فرکانس رادیویی، استروژن موضعی و در موارد شدید جراحی است.
• درمان سیستیت بینابینی: این بیماری معمولاً نیاز به معالجه توسط متخصص اورولوژیست دارد که متخصص سیستیت بینابینی است. این بیماری با داروهایی از جمله داروهای پنتوزان پلی سولفات سدیم (المیرون)، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، داروهای ضد درد یا آنتی هیستامین ها قابل درمان است. درمان جراحی نیز ممکن است لازم باشد.
• درمان سکته مغزی یا سایر بیماریهای عصبی: بسته به علت، ممکن است دفع ادرار با دارو یا رفتار درمانی مانند آموزش مجدد مثانه درمان شود.
• سرطان مثانه: درمان سرطان مثانه باید توسط متخصص اورولوژی انجام شود و ممکن است شامل جراحی، شیمی درمانی و پرتونگاری باشد.
• درمان مولتیپل اسکلروزیس (MS): درمان این بیماری شامل اصلاح رژیم غذایی، کاهش میزان مصرف مایعات تا چند ساعت قبل از خواب، تمرینات مثانه، داروها، فیزیوتراپی کف لگن، تحریک عصب تیبیای جلدی (PTNS) و سایر اقدامات جراحی است.
• درمان سندرم مثانه بیش فعال: درمان این مشکل، مستلزم بازآفرینی مثانه است. درمان همچنین ممکن است شامل مصرف داروهایی مانند تولترودین (Detrol LA) ، اکسی بوتینین خوراکی (Ditropan) ، darifenacin (Enablex) ، اکسی بوتینین transdermal (Oxytrol) ، trospium (Sanctura XR) ، solifenacin (VESIcare) ، mirabegron (Myrbetriqum) یا Onabab ) باشد. در مواردی درمان شامل تحریک عصب تیبیال جلدی (PTNS) و تحریک عصب ساکرال (SNS) است.

ادامه مشکلات مربوط به ادرار بعد از درمان باید توسط پزشک و احتمالاً یک متخصص اورولوژی ارزیابی شود. اگر دارو تجویز شده است، آنها را مطابق با دستورالعمل هایی که پزشک به شما داده است، مصرف کنید. هرگونه مشكل یا عوارض جانبی دارو را به پزشك خود گزارش دهید.