اضطراب، بررسی علائم و نحوه درمان اختلال اضطراب

در اختلال وحشت و هراس که پانیک (Panic) نامیده می شود، حملات وحشت و هراسی شدیدی ایجاد می شود که با علایم هشدار دهنده بدنی (فیزیکی) همراه است. این حملات به طور غیر قابل پیش بینی ای رخ می دهند و معمولا هم هیچ علت واضحی برای ایجاد آنها وجود ندارد. در نوع دیگری از اختلالات اضطراب که به آن فوبیا (Phobia) یا ترس مرضی گفته می شود به خاطر یک ترس غیرمنطقی از یک وضعیت، یک فعالیت ، یک موجود و یا یک شیء اضطراب شدیدی در فرد ایجاد می گردد. اختلال اضطراب عمومی در 2 تا 4 درصد مردم بریتانیا در هر سال ایجاد می شود. این وضعیت معمولا در سنین میانسالی شروع می شود و زن ها بیشتر از مردها دچار آن می شوند. گاهی اوقات این اختلالات با سایر اختلالات روانی مثل افسردگی و اسکیزوفرنی دیده می شود.

مستعد بودن به ابتلا به اختلالات اضطراب ممکن است ارثی باشد و یا اینکه به علت تجاربی که فرد در دوران کودکی داشته است، بیشتر احتمال دچار شدن به این اختلالات را در دوران بزرگسالی داشته باشد. برای مثال عدم پیوند و علاقه بین یکی از والدین و کودک و یا جدایی ناگهانی کودک از یکی از والدینش باعث خواهد شد که احتمال دچار شدن او به اختلالات این چنینی بیشتر شود. اختلال اضطراب عمومی ممکن است بعد از وقوع یک حادثه استرس زا در زندگی ( مثل مرگ یکی از خویشاوندان نزدیک ) رخ بدهد. با این حال در بعضی موارد هیچ علت خاصی نمی توان برای ایجاد یک اختلال پیدا نمود. همچنین اغلب اختلال وحشت و هراس بدون هیچگونه دلیل واضحی رخ می دهند.

افرادی که دچار اختلال اضطراب عمومی و اختلال وحشت و هراس ( پانیک ) هستند هم علایم بدنی (فیزیکی ) و هم علایم روانی را دچار می شوند. با این حال در این اختلال عمومی، علایم و مشکلات روانی دائمی تر بوده ولی علائم بدنی به طور متناوب ایجاد می گردند. در طی یک حمله وحشت و هراس، علایم جسمی روحی با همدیگر و به طور ناگهانی و غیرقابل پیش بینی ظاهر می شوند. علایم روحی و روانی اختلال اضطراب عمومی شامل موارد زیر می باشند :

• یک احساس دلشوره و دلواپسی بدون اینکه هیچ علت واضحی برای آن وجود داشته باشد.
• همیشه عصبی بوده و قادر به آرام شدن نمی باشند.
• کم شدن تمرکز حواس
• دائما دارای افکار نگران کننده هستند.
• خوابشان مختل شده و گاهی اوقات شب ها دچار کابوس می شوند.

همچنین این افراد ممکن است علایم افسردگی مثل زود از خواب بلند شدن و احساس ناامیدی را نیز داشته باشند. علایم جسمی در اختلال اضطراب که به طور متناوب ایجاد می شوند عبارتند از :

• سردرد
• شکم درد که گاهی اوقات همراه با اسهال و استفراغ می باشد.
• عرق ریزش، گر گرفتگی و لرزش
• احساس اینکه چیزی در گلویشان گیر کرده است.

علایم جسمی و روحی در اختلال وحشت و هراس ( پانیک ) شامل موارد زیر می باشد:

• نفس زدن های کوتاه ( احساس تنگی نفس )
• عرق ریزش، لرزش تهوع
• تپش قلب ( آگاه شدن از این که ضربان قلبشان به طور غیرطبیعی تند می زند.)
• سرگیجه و غش کردن
• ترس از خفگی و اینکه مرگ آنها نزدیک است.
• یک احساس غیرواقعی بودن و ترس از اینکه عقلشان را از دست بدهند.

مستعد بودن به ابتلا به اختلالات اضطراب ممکن است ارثی باشد و یا اینکه به علت تجاربی که فرد در دوران کودکی داشته است، بیشتر احتمال دچار شدن به این اختلالات را در دوران بزرگسالی داشته باشد.

بسیاری از این علایم و نشانه  ها را می توان به طور اشتباه تفسیر نمود که بر اثر یک بیماری جسمی خطرناک ایجاد شده است که این موضوع می تواند به اضطراب این افراد بیفزاید. بعد از مدتی که از این بیماری می گذرد، ترس از اینکه در مکان های عمومی دچار حمله وحشت و هراس شوید باعث می گردد که از حضور در مکان های عمومی مثل غذاخوردن در رستوران و یا در بین مردم و جمعیت بودن پرهیز نمایید.

شما ممکن است بتوانید با انجام اقداماتی مثل تمرینات آرام بخشی ( ریلکسیشن Relaxation ) تا حدودی از میزان اضطراب هایتان کم نمایید. اگر شما قادر به مبارزه با آن نیستید و یا اینکه نمی توانید علت خاصی برای بروز این اختلالات پیدا نمایید باید با پزشک تان در این مورد مشورت نمایید. بعد از دچار شدن به یک حمله وحشت و هراس (پانیک ) لازم است که حتما و هرچه زودتر به پزشک مراجعه نمایید تا از بروز حملات بعدی پیشگیری نمایید. اقدامات مختلفی وجود دارد که شما می توانید برای کمک به کنترل حمله وحشت و هراس تان انجام دهید ( مثل نفس کشیدن در یک پاکت یا کیسه ). برای هر نوع اختلال اضطراب، پزشک می تواند انواع مختلفی از درمان ها مثل شناخت درمانی یا رفتار درمانی را برای شما توصیه نماید تا بتوانید آن را کنترل نمایید.اگر شما در حال حاضر در زندگی تان وقایع استرس زایی وجود دارد برای کمک به گذراندن این دوران، پزشک ممکن است اقدام به تجویز داروهای ضد اضطراب ( مثل کلردیازپوکساید ) نماید اما مدت استفاده از این داروها باید کوتاه باشد زیرا خطر اعتیاد به آنها وجود دارد. همچنین پزشک ممکن است از داروهای بتابلوکر مثل پروپرانولول ( Propranolol ) برایتان تجویز نماید تا علایم جسمی اضطراب را درمان نماید. اگر دچار علایم افسردگی هستید ممکن است داروهای ضد افسردگی به شما داده شود که بعضی از آنها در درمان حملات وحشت و هراس ( پانیک ) نیز موثر می باشند.
در اکثر موارد، هرچه زودتر اختلالات اضطراب درمان شوند زودتر مشکلات آن را می توان کاهش داد. اگر این اختلال را بدون درمان به حال خود رها کنیم ممکن است تا آخر عمر فرد را گرفتار کند.
برگرفته از کتاب بیماری های مغز و اعصاب – تألیف دکتر تونی اسمیت – ترجمه دکتر فرهاد همت خواه