اختلال هراس یا حمله پانیک چیست؟ (علائم،تشخیص و درمان)

آیا گاهی برای چند دقیقه دچار حملات ناگهانی و اضطراب و ترس می شوید؟ عرق می کنید، دچار تنگی نفس می شوید و تپش قلبتان بالا می رود؟ آیا این حملات بدون هیچ دلیل واضح و ظاهری و به طور غیر قابل پیش بینی رخ می دهند؟
این علائم می توانند نشان دهنده اختلال هراس یا پانیک درمان نشده باشند. اگر به اختلال پانیک رسیدگی نشود می تواند زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار دهد. خبر خوب این است که اختلال هراس درمان دارد. در این مقاله از بیچشک با ما همراه باشید تا با اختلال هراس و درمان آن بیشتر آشنا شوید.

اختلال هراس چیست

اختلال هراس به یک دوره ناگهانی از تجربه ناگهانی ترس شدید گفته می شود، این حمله در زمانی اتفاق می افتد که خطر واقعی برای شخص وجود ندارد و نمی توان برای آن یک دلیل ظاهری پیدا کرد. حملات پانیک می تواند برای شخص تجربه بسیار ترسناکی باشد، به اندازه ای که فرد ممکن است احساس کند که در حال تجربه مرگ است.
اغلب افراد در طول زندگی خود این حملات را تجربه نمی کنند یا در یک شرایط استرس زا در یک دوره حمله پانیک را تجربه می کنند. برخی از افراد این حملات را در طول زندگی خود به طور مکرر تجربه می کنند و دائما در ترس از حمله دیگری به سر می برند، در این شرایط ممکن است که فرد اختلال هراس یا پانیک داشته باشد.

علائم اختلال هراس

در اختلال هراس یکی از بدترین تجربه ها ترس شدید و مداوم از وقوع یک حمله پانیک دیگر است.
حملات پانیک اغلب بدون هیچ هشدار و به طور ناگهانی شروع می شوند. در یک حمله پانیک فرد تغییرات زیادی را تجربه می کند اما علائم آن معمولا در چند دقیقه به اوج می رسند. علائم حمله پانیک به شرح زیر است :

• ترس از دادن کنترل و مرگ
• ضربان قلب بالا
• عرق کردن
• لرزش
• تنگی نفس یا حس خفگی
• حالت تهوع
• درد شکم یا معده
• درد قفسه سینه
• سردرد
• سرگیجه، سبکی سر یا غش کردن
• تجربه احساس غیر واقعی بودن
• گزگز یا بی حس شدن دست ها

انواع حمله پانیک

حملات پانیک می تواند از نظر شدت، مدت زمان و از فردی به فرد دیگری متفاوت باشند. دلایل وقوع حمله پانیک نیز می توانند متفاوت باشند و گاهی شما را کاملا غافلگیر می کنند. به طور کلی حملات پانیک به دو دسته تقسیم می شوند.

• حملات پانیک قابل پیش بینی : حملات پانیک زمانی قابل پیش بینی محسوب می شوند که فرد در معرض نشانه ها یا محرک های خاص وحشت قرار می گیرد. برای مثال در زمانی که فردی که ترس از فضاهای بسته دارد ممکن است زمانی که وارد آسانسور یا یک مکان تنگ می شود احتمال وقوع حمله پانیک را بدهد یا اینکه فردی که ترس پرواز دارد هنگام سوار هواپیما شدن یا در طول پرواز اطلاع داشته باشد که ممکن است دچار حمله پانیک شود.

• حملات پانیک غیرمنتظره یا غیر قابل پیش بینی : این نوع از حملات پانیک به طور ناگهانی و بدون هیچ نشانه آشکاری رخ می دهد. زمانی که یک حمله پانیک غیر منتظره رخ می دهد ممکن است فرد قبل از آن کاملا آرام باشد. حمله پانیک غیر قابل پیش بینی با هیچ نشانه درونی آگاهانه ای از جمله داشتن افکار ترسناک، احساس اضطراب یا ترس همراه نیست. این حملات نشانه بیرونی مانند قرار گرفتن در معرض یک موقعیت ترسناک یا فوبیای خاص را ندارد.

علت حمله پانیک چیست؟

علت حمله پانیک مشخص نیست اما دسته ای از عوامل در وقوع آن می توانند نقش داشته باشند از جمله:

• ژنتیک ( سابقه خانوادگی): اختلالات اضطرابی، از جمله اختلال هراس در برخی از خانواده های شایع تر هستند. اگر یکی از بستگان درجه یک فرد (خواهر و برادر بیولوژیکی، فرزندان یا والدین) به این بیماری مبتلا باشد، خطر ابتلا به اختلال هراس 40 درصد افزایش می یابد.
• شرایط سلامت روان: افرادی که دارای اختلالات اضطرابی، افسردگی یا سایر شرایط سلامت روان هستند، بیشتر مستعد حملات پانیک هستند.
• نحوه عملکرد و شیمی مغز : اختلال هراس ممکن است واکنش شدید غرایز و رفتار های طبیعی بقای بدن باشد. در افراد مبتلا به اختلال پانیک بدن ممکن است که بدن نسبت به هورمون هایی که باعث ایجاد احساسات هیجانی در بدن می شوند حساس تر باشد.
• تجارب نامطلوب دوران کودکی : منظور تجارب منفی است که بین 1 تا 17 سالگی اتفاق می افتند. این تجارب می توانند اتفاقات آسیب زای باشند و بر روان کودک تاثیر بگذارند و در نهایت احتمال حملات پانیک را افزایش دهند.  
• محیط زندگی فرد

اختلال هراس یک مشکل رایج در سلامت روان به شمار می رود. این اختلال اغلب در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز می شود اما گاهی ممکن است در کودکی شروع شود. احتمال داشتن اختلال هراس در زنان دوبرابر مردان است.

تشخیص اختلال هراس

یک متخصص برای تشخیص اختلال هراس از روش های زیر استفاده می کند:

• در مورد سابقه پزشکی و علائم از مراجعه کننده سوال می پرسد
• برخی از مشکلات جسمی مانند تیروئید و مشکلات قلبی ممکن است منجر به تجربه علائم شده باشد و به همین دلیل گروهی از معاینات فیزیکی ممکن است انجام شود.
• آزمایش ها و تست های مختص به اختلال پانیک

درمان اختلال هراس

برای درمان اختلال هراس معمولا از روان درمان و استفاده از دارو ها استفاده می شود و هر دوی آنها در درمان حملات پانیک بسیار تاثیر گذار هستند. مدت زمان درمان شدن با توجه به شدت اختلال و پاسخ دهی هر فرد به درمان می تواند متفاوت باشد.

روان درمانی

روان درمانی (گفتار درمانی) در اصطلاح به معنای روش های درمانی است که هدف آنها شناسایی و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای ناسالم فرد است. انواع روان درمانی که می توانند به درمان اختلال هراس کمک کنند عبارتند از : 

• درمان شناختی رفتاری (CBT): در این روش از روان درمانی فرد افکار و احساسات خود را با یک متخصص مانند روانشناس، روانپزشک یا مشاور به اشتراک می گذارد. صحبت کردن با یک فرد متخصص به شناسایی محرک ها و دلایل وقوع حملات پانیک  کمک می کند. در ادامه می توان با کمک متخصص افکار، رفتار و واکنش های ناسالم خود را تغییر داد.

• مواجهه درمانی: در این روش فرد به مرور زمان در معرض عواملی قرار داده می شود که ممکن است باعث وقوع حملات پانیک شوند. با گذشت زمان، فرد یاد میگیرد که به جای ایجاد اضطراب و وحشت بیشتر در زمان وقوع حملات پانیک تمرین های تنفسی را انجام دهد تا بتواند در طول فرایند حمله پانیک خود را بهتر کنترل و مدیریت کند.

داروهای درمان اختلال هراس

داروهایی که می توانند به درمان حملات پانیک و اختلال هراس کمک کنند شامل : 

• داروهای ضدافسردگی: برخی از داروهای ضد افسردگی می‌توانند حملات پانیک را کمتر کنند یا شدت آن را کاهش دهند. دارو های ضد افسردگی که معمولا برای اختلال هراس تجویز می شوند شامل سروتونین، نوراپی نفرین، فلوکستین، پاروکستین،دولوکستین و ونلافاکسین هستند.
• داروهای ضد اضطراب: در این دسته از داروها معمولا بنزودیازپین، آلپرازولام و لورازپام تجویز می شوند.

در بالا بهترین داروی اختلال هراس معرفی شد اما باید توجه داشت که اکثر ای دارو ها اعتیاد آور هستند و باید در مصرف آنها احتیاط کرد و حتما با تجویز دکتر مصرف شوند.

پیشگیری از حملات پانیک

با کمک گرفتن از یک متخصص می توانید محرک های اختلال هراس را شناسایی کنید. در طول روان درمانی روش ها و استراتژی هایی برای مدیریت محرک ها و جلوگیری از حمله به افراد آموزش داده می شود. علاوه بر این عوامل می توانید برای جلوگیری از وقوع حملات پانیک اقدامات زیر را انجام دهید: 

• خودداری از مصرف کافئین، الکل و سیگار. این موارد می توانند حملات پانیک را بدتر کنند.
• ورزش به طور منظم
• رژیم غذایی سالم
• مدیریت استرس
• آموزش در مورد اختلال هراس: در مورد اختلال خود تحقیق کنید و به روز باشید و همچنین با افرادی که تجارب مشابه دارند صحبت کنید.
• ارتباط برقرار کنید : در مورد احساسات خود و تجاربتان با افرادی که به آهنها اعتماد دارید صحبت کنید.

به نقل قول از سایت خدمات بهداشت ملی انگلستان :

read a self-help book for anxiety based on the principles of cognitive behavioural therapy (CBT) – ask your GP to recommend one

ترجمه: یک کتاب خودیاری درمورد اضطراب بر اساس اصول رفتاردرمانی شناختی بخوانید- از پزشک خود بخواهید که یک کتاب را به شما توصیه کند.

https://www.nhs.uk/mental-health/conditions/panic-disorder

عوارض اختلال هراس

اگر اختلال هراس درمان نشود می تواند بر تمامی قسمت های زندگی شما تاثیر منفی بگذارد. عوارضی که حملات پانیک ممکن است ایجاد کند یا با آنها مرتبط باشد عبارتند از:

• ایجاد فوبیای خاص، مانند ترس از رانندگی یا ترک خانه
• مراجعه مکرر به پزشک به دلیل نگرانی برای سلامتی خود
• دوری از موقعیت های اجتماعی
• ایجاد مشکل در محل کار یا مدرسه
• افسردگی، اختلالات اضطرابی و سایر اختلالات روانی
• افزایش خطر خودکشی یا افکار خودکشی
• سوء استفاده از الکل یا مواد مخدر

سوالات متداول در مورد اختلال هراس یا حملات پانیک