علت ورم پا در بارداری چیست و آیا خطرناک است؟ {+درمان}

ورم پا یکی از مشکلات شایع دوران بارداری است که به تدریج ایجاد می شود و بیشتر در سه ماه سوم بارداری رخ میدهد. این ورم معمولا در طول روز تشدید می شود، به خصوص اگر برای مدت طولانی ایستاده یا نشسته باشید، اما در اغلب موارد پس از استراحت کردن کاهش پیدا می کند. باید بدانید که ورم پا در بارداری کاملا طبیعی بوده و در بیشتر موارد بی خطر است، اما در موارد خاص، ممکن است نشانه یک مشکل جدی تر باشد. در این مقاله از بیچشک با ما همراه باشید تا بیشتر با علل و روش های درمان ورم پا در بارداری آشنا شوید.

علت ورم پا در بارداری

در سه ماه اول بارداری به ندرت ممکن است ورم قابل توجهی در پاها ایجاد شود، مگر اینکه فرد به یک بیماری زمینه ای مبتلا باشد. در سه ماه دوم ورم پا معمولا خفیف است و در سه ماه سوم بارداری، به خصوص در چند هفته آخر این ورم آشکار است و افزایش پیدا می کند. به طور کلی ورم پا در دوران بارداری بخشی از یک فرآیند فیزیولوژیکی طبیعی است، اما در موارد خاص، ممکن است نشانه مشکل جدی تری مانند پره اکلامپسی، ترومبوز ورید عمقی (DVT) یا عفونت باشد. در ادامه بیشتر به بررسی علل ورم کردن پا در بارداری می پردازیم.

تغییرات هورمونی

در دوران بارداری، برخی از هورمون ها از جمله پروژسترون، استروژن، ریلکسین و آلدوسترون به طور قابل توجهی افزایش پیدا می کنند. این هورمون‌ ها به حفظ بارداری و آماده‌ سازی بدن برای زایمان کمک می‌ کنند و در مقابل منجر به شل شدن رگ های خونی و تجمع بیشتر مایعات در آنها می شود. در نتیجه، رگ‌ ها بیشتر نشت می کنند، جریان خون کند می‌ شود و تجمع مایعات در پاها ساده تر می‌ شود. این تغییرات هورمونی یکی از دلایل اصلی تورم پا در دوران بارداری هستند.

افزایش فشار ناشی از رحم در حال رشد

در طول بارداری به مرور زمان رحم برای جا دادن جنین در حال رشد، بزرگتر می شود. زمانی که رحم بزرگتر می شود فشار روی رگ های لگن نیز افزایش پیدا می کند و این فشار، بازگشت وریدی را کند می‌ کند، یعنی خون با سرعت کمتری از پاها به سمت قلب حرکت می‌ کند. در نتیجه، مایعات می‌ توانند در اندام‌ های تحتانی جمع شوند و باعث تورم در پاها شوند.

افزایش حجم خون

در دوران بارداری حجم خون بدن زنان 40 تا 50 درصد افزایش پیدا می کند تا از جنین و مادر محافظت کند. این افزایش حجم خون از اوایل بارداری آغاز می شود و در سه ماه سوم بارداری به اوج می رسد. افزایش حجم خون در بارداری ضروری است، اما در مقابل فشار بیشتری به رگ های خونی، به ویژه رگ های خونی پایین بدن وارد می کند. افزایش حجم خون در کنار تغییرات هورمونی باعث تورم قابل توجه پاها در بارداری می شود.

افزایش نگهداری سدیم و آب

در دوران بارداری، بدن به طور طبیعی برای کمک به افزایش حجم خون و حمایت از جنین در حال رشد، سدیم و آب بیشتری را در خود نگهداری می کند. در حالی که این امر برای حفظ گردش خون سالم و تغذیه جنین ضروری است، اما می تواند منجر به تجمع بیش از حد مایعات در بافت ها، به خصوص در پاها شود و در نتیجه منجر به ورم پاها شود. از آنجایی که در این دوران بدن هم نمک و هم آب را در خود نگه می دارد، حتی افزایش کم سدیم در رژیم غذایی می تواند منجر به تشدید ورم پا در بارداری شود.

ورم پا در بارداری چه زمانی خطرناک است؟

ورم خفیف تا متوسط پا در دوران بارداری طبیعی، اما برخی علائم وجود دارند که می توانند نشان دهنده وجود یک مشکل جدی باشند و در صورت مشاهده این علائم باید با پزشک مشورت شود. علائم خطرناک ورم پا در بارداری عبارتند از:

• تورم ناگهانی یا شدید، به خصوص در صورت یا دست‌ ها است.
• ورم یک پا از پای دیگر به طرز قابل توجهی بیشتر است.
• تورم همراه با درد، قرمزی یا گرما در ساق پا است.
• ورم پا همراه با تاری دید، سردرد یا فشار خون بالا است.
• تورم با استراحت بهتر نمی شود یا در طول شب تشدید می شود.

در برخی موارد ورم پا در بارداری ناشی از بیماری پره اکلامپسی، ترومبوز ورید عمقی، عفونت یا سلولیت است که در این موارد می تواند خطرناک باشد. پره اکلامپسی یک بیماری خطرناک است که منجر به تورم ناگهانی و شدید صورت، دست ها و پاها می شود و با علائمی مانند فشار خون بالا همراه است. ترومبوز ورید عمقی نیز زمانی ایجاد می شود که یک لخته خون در یک سیاهرگ عمقی تشکیل شود. این بیماری نیز خطرناک بوده و نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد. همچنین ورم پا همراه با قرمزی و حساسیت می‌ تواند نشان دهنده عفونت در بافت‌ پا باشد.

درمان ورم پا در بارداری

در اغلب موارد میتوان ورم پا در بارداری را با روش های خانگی و ایجاد تغییر در سبک زندگی رفع کرد. اما اگر تورم پاها در بارداری ناشی از پره اکلامپسی یا ترومبوز ورید عمقی (DVT) باشد درمان های پزشکی ضروری است.

درمان خانگی ورم پا در بارداری

چندین روش ایمن و موثر برای رفع ورم پا در بارداری در خانه وجود دارد، از جمله:

• 20 تا 30 دقیقه با استفاده از یک بالش پاها را بالا نگه دارید.
• از جوراب های فشاری استفاده کنید.
• حداقل 8 تا 10 لیوان آب در طول روز بنوشید.
• مصرف سدیم و غذاهای حاوی سدیم را در دوران بارداری محدود کنید.
• ورزش‌ های ملایم مانند پیاده‌ روی، شنا یا یوگا بارداری را امتحان کنید.
• از ایستادن یا نشستن طولانی مدت خودداری کنید.
• به پهلوی چپ بخوابید.
• از یک حوله یا کیسه سرد روی ناحیه متورم استفاده کنید.
• از ماساژ های مناسب دوران بارداری، به ویژه تکنیک‌ های تخلیه لنفاوی استفاده کنید.
• پاها را در آب گرم مخلوط با نمک اپسوم قرار دهید.
• از مکمل های منیزیم و ویتامین B6 تحت نظارت پزشک استفاده کنید.

به نقل قول از www.nhs.uk:

You can do foot exercises sitting or standing. They improve blood circulation, reduce swelling in the ankles, and prevent cramp in the calf muscles.

ترجمه: می‌ توانید تمرینات پا را به صورت نشسته یا ایستاده انجام دهید. این تمرینات گردش خون را بهبود می‌ بخشند، تورم مچ پا را کاهش می‌ دهند و از گرفتگی عضلات ساق پا جلوگیری می‌ کنند.

منبع: https://www.nhs.uk/pregnancy/related-conditions/common-symptoms/swollen-ankles-feet-and-fingers

درمان ورم پا ناشی از بیماری های زمینه ای در بارداری

چندین بیماری زمینه ای میتوانند منجر به ورم پا در دوران بارداری شوند، در این موارد نوع درمان به تشخیص بستگی دارد:

• درمان پره اکلامپسی: برای درمان این بیماری در دوران بارداری به نظارت و بررسی دقیق در بیمارستان نیاز است و در مواردی که علائم شدید باشد زایمان زودرس انجام می شود.
• درمان ترومبوز ورید عمقی: برای درمان این بیماری در بارداری معمولا از داروهای ضد انعقاد مانند هپارین استفاده می شود.
• درمان عفونت: برای درمان عفونت در دوران بارداری معمولا از آنتی‌ بیوتیک‌ ها استفاده می شود.

تورم پا در دوران بارداری یک مشکل شایع و معمولاً بی خطر است، اما مهم است که از علل خطرناک آن نیز آگاه باشید. در اغلب موارد میتوان این مشکل را در خانه و با تغییر در سبک زندگی مدیریت کرد. با این حال، اگر تورم ناگهانی، دردناک یا همراه با علائم دیگر باشد، باید فوری توسط پزشک بررسی شود.

سوالات متداول در مورد ورم پا در بارداری