15 بهترین و ساده ترین روش جلوگیری از بارداری
بطور کلی روش های جلوگیری از بارداری را می توان به 6 دسته کلی تقسیم نمود:
روش های ایجاد کننده مانع
همانگونه که از نام آن نیز مشخص است این روش مانع از رسیدن اسپرم به تخمک شده و از این طریق از بارداری پیشگیری می نماید. مهمترین ایجاد کننده های مانع بدین شرح است:
کاندوم مردانه
کاندوم مردانه غلافی است که بر روی آلت نعوظ یافته، قرار می گیرد. این وسیله از جنس سمغ لاتکس، روده گوسفند و یا پلاستیک اورتان ساخته شده و چون مانند یک مانع مکانیکی عمل می کند از تماس مستقیم با اسپرم، ترشحات تناسلی، عفونت و چرک جلوگیری شده و از این طریق امکان ابتلا به بیماری هایی مثل ایدز یا بیماری های مقاربتی به شدت کاهش پیدا خواهد نمود.
کاندوم تنها می تواند یکبار استفاده شود، و به برخی از انواع آن ها مواد شیمیایی جهت از بین بردن اسپرم ها نیز اضافه شده است که می تواند تاثیر مضاعفی در جلوگیری از بارداری داشته باشد، همچنین دسته ای دیگر از انواع کاندوم وجود دارد که آغشته به مواد لغزنده است.
کاندوم زنانه
این کاندوم عملکردی شبیه به کاندوم مردانه دارد و مثل آن یکبار مصرف است. نحوه ی استفاده از آن به این طریق است که انتهای بسته ی آن یک حلقه ی انعطاف پذیر قرار دارد که داخل مهبل قرار می گیرد و قسمت باز آن بیرون قرار داده می شود.
توجه نمایید این کاندوم نباید همراه با کاندوم مردانه استفاده شود زیرا که باعث لغزیدن و خروج از محل قرار گیری خود می شود.
دیافراگم
دیافراگم یک صفحه سمغی گنبدی شکل است که حاشیه ای انعطاف پذیر دارد و به دو طریق مانع ورود اسپرم ها می شود.
- دهانه ی رحم را می پوشاند و اجازه ورود به اسپرم ها داده نخواهد شد.
- ژل یا کرم اسپرم کشی که قبل از کار گذاری در دیافراگم به کار رفته است، اسپرم را میکشد.
این روش تنها با نسخه در دسترس است و توسط یک کارشناس برای آنکه اندازه مناسب داشته باشد، اندازه گیری می شود. این وسیله تا 6 ساعت حفاظت کننده است. برای ارتباط جنسی پس از 6 ساعت و یا برای ارتباط مکرر در طی این 6 ساعت باید در حالی که دیافراگم در داخل رحم قرار دارد، مجددا ژل اسپرم کش استفاده شود.
این وسیله باید حداقل 6 ساعت پس از آخرین ارتباط جنسی در مکان خود باقی بماند، اما این زمان نباید به بیش از 24 ساعت برسد زیرا امکان عفونت های شدید رحمی وجود دارد.
روش عقیم سازی برای زوج های انجام میپذیرد که هرگز تصمیم به بارداری ندارند، زیرا پس از انجام این روش امکان بارداری تنها با استفاده از عمل جراحی بزرگی فراهم می شود که این عمل نیز درصد موفقیت بسیار کمی دارد.
روش های هورمونی یکی از راه های جلوگیری از بارداری
این روش شامل قرص های هورمونی است که مانع از لقاح می گردد، برخی از این قرص ها بدین شرح است:
قرص های خوراکی ترکیبی
در طی این روش با جلوگیری از تخمک گذاری ( آزاد شدن ماهیانه یک تخمک از تخمدان) به وسیله اثر هورمون ها مانع از بارداری می شوند این قرص با استفاده از اثر مرکب هورمون های استروژن و پروژسترون ، تخمک گذاری را مهار می کند.
اگر این قرص بطور مرتب استفاده شود تاثیر گذار است و اگر همراه استفاده از آن از دارو های آنتی بیوتیکی استفاده شود، اثر این دارو کاهش پیدا خواهد کرد.
از دیگر مزیت های این قرص در کنار جلوگیری از بارداری می توانیم به این موارد اشاره کنیم :
- تنظیم عادت ماهیانه و سبک تر کردن آن
- اثر حفاظتی در برابر بیماری های عفونی لگن و سرطان های تخمدان
این قرص برای خانوم هایی که سابقه ی لخته خون ، سرطان رحم یا سرطان دیواره داخل رحم دارند توصیه نمی گردد. همچنین این قرص تاثیری در ایجاد سرطان سینه ندارد ولی استفاده از آن برای مبتلایان به این بیماری به هیچ وجه توصیه نمی گردد زیرا که هورمون های قرص می تواند وضعیت را بدتر نماید.
عوارض این قرص که شامل تهوع،درد، درد پستان ها،اضافه وزن و خونریزی نامنظم است که پس از طی چند ماه از بین خواهد رفت.
مینی پیل ( قرص شیردهی )
این قرص تنها حاوی هورمون پروژسترون است و از طریق افزایش ضخامت مخاط دهانه ی رحم از رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری می کند به علاوه این قرص می تواند با محافظت ضخامت لایه ی داخل رحم از بارداری پیشگیری می نماید.
از مزیت های قرص مینی پیل می توانیم به این موارد اشاره کنیم:
- کاهش خونریزی قاعدگی
- کمک به گرفتگی عضلات
- خطر ابتلا به سرطان رحم، تخمدان و بیماری های التهابی لگن را کاهش خواهد داد.
همچنین مزیت های این قرص نسبت به قرص های ترکیبی بدین شرح است:
- به سبب اینکه فاقد استروژن است ، خطر لختگی خون را نیز ندارد
- کیفیت شیر مادر را کاهش نمی دهد
- دچار سر درد و فشار خون نخواهید شد.
عوارض جانبی این قرص شامل این موارد است:
- تغییر چرخه قاعدگی
- اضافه وزن
- درد های پستانی
از آنجا که اسپرم تا 7 روز می تواند در راه های تناسلی زن باقی بماند و تخمک تا 24 ساعت پس از آزاد شدن قابل بارور شدن است، احتمال باردار شدن زنان در فاصله ی 7 روز قبل از تخمک گذاری تا 24 پس از آن بسیار بالا است.
وسایل داخلی رحمی از دیگر روش های جلوگیری از بارداری
این روش به وسیله دستگاهی به نام IUD انجام می پذیرد که توسط یک کارشناس بهداشت در داخل رحم جایگذاری میشود. انواع IUD بدین شرح است:
- ای یو دی مسی ( تا 10 سال نیاز به تعویض ندارد)
- ای یو دی استروژنی ( هر سال باید تعویض شود.)
این وسیله از طریق بی حرکت کردن اسپرم در مسیرش به سمت لوله های فالوپی از نزدیک شدن اسپرم و تخمک جلوگیری می نماید و یا با تغییر لایه های داخل رحم از لانه گذاری تخمک بارور شده جلوگیری به عمل می آورد.
اگر زوجین در خطر ابتلا به عفونت و بیماری نباشند, آی یو دی جزو بهترین روش جلوگیری از بارداری محسوب می شود.
روش های سنتی، قدیمی ترین روش های جلوگیری از بارداری
جلوگیری از بارداری طبیعی بدون استفاده از هیچگونه وسیله و یا مراجعه به پزشک انجام می گیرد و هزینه را نیز نخواهد داشت.
آگاهی از زمان باروری
در این روش زوجین می توانند با آگاهی از زمان دقیق امکان باروری و خروج تخمک مانع بارداری شوند .
از آنجا که اسپرم تا 7 روز می تواند در راه های تناسلی زن باقی بماند و تخمک تا 24 ساعت پس از آزاد شدن قابل بارور شدن است، احتمال باردار شدن زنان در فاصله ی 7 روز قبل از تخمک گذاری تا 24 پس از آن بسیار بالا است. روش هایی که تخمین می زند یک زن چه زمانی امکان باروری دارد بدین شرح است:
- اندازه گیری دمای بدن
- روش های تقویمی
- بررسی مخاط
- روش وابسته به علائم یا Symptothermal
- استفاده از کیت تخمک گذاری
روش منقطع
برای انجام این روش مرد باید قبل از انزال ، آلت را از مهبل خارج نماید.این روش بستگی به توانایی مرد در خروج به موقع دارد ولی در برخی از موارد با وجود خروج به موقع آلت بارداری اتفاق افتاده است که این امر ناشی از ترشح اسپرم قبل از انزال است.
روش منقطع نمی تواند از انتقال بیماری های عفونی ناحیه ی تناسلی جلوگیری نماید.
مصرف داروهایی گیاهی
برخی از مهمترین گیاهان دارویی که در پیشگیری از بارداری بدین شرح است:
- انجیر یا زردآلوی خشک شده
- گیاه پونه
- گیاه گلپر
- پوست ریشه گیاه پنبه
- جعفری
- گیاه cohosh آبی
عقیم سازی به روش های جراحی
این روش برای زوج های انجام می پذیرد که هرگز تصمیم به بارداری ندارند، زیرا پس از انجام این روش امکان بارداری تنها با استفاده از عمل جراحی بزرگی فراهم می شود که این عمل نیز درصد موفقیت بسیار کمی دارد.
عقیم سازی زنان
در این روش با استفاده از عمل جراحی لوله های فالوپی بسته شده و تخمک نمی تواند به داخل رحم مهاجرت کند. عوارض این جراحی نادر است و شامل عفونت های لگن و خونریزی می باشد.
عقیم سازی مردان یا وازکتومی
این روش یک جراحی سریع است که از طریق دوختن، گره زدن و یا بریدن مجاری انتقال دهنده اسپرم عمل می کند. این عمل عوارض اندکی مثل عفونت یا خونریزی را به همراه دارد.
لازم به ذکر است با توجه به قوانین وضع شده جدید، جراحی در روش های جلوگیری از بارداری عمومی جای نمی گیرد و تنها تحت شرایطی که به تایید پزشک برسد این عمل انجام خواهد شد.
ابزار های ضد بارداری
این ابزار شامل وسایلی است که به طرق مختلف مانع از بارداری می گردد. برخی از این وسایل بدین شرح است:
چسب های ضد بارداری
چسبهای ضد بارداری حاوی هورمون های استروژن و پروژستوژن هستند که این هورمون ها از طریق پوست جذب می شوند . این چسب باید طی سه هفته در همان روز استفاده تعویض شود. بعد از طی این سه هفته ، قبل از استفاده از چسب جدید باید یک هفته وقفه بیاندازید. این چسب مانع تخمک گذاری می شود و مثل روش قرص قابل اطمینان است ولی نسبت به دیگر روش های جلوگیری از بارداری کمتر استفاده می شود.
حلقه های ضد بارداری
این حلقه یک وسیله ی نرم و انعطاف پذیر است که توسط خود زن در مهبل قرار داده می شود. این حلقه حاوی استروژن و پروژستوژن که به مرور زمان آزاد می شود. از این وسیله می توان تا سه هفته استفاده نمود و لازم است پس از آن حلقه را خارج نموده و حلقه ای جدید جایگزین نمایید. این حلقه مانع تخمک گذاری می شود و از روش های موثر در پیشگیری محسوب می گردد.
حلقه های هورمونی
حلقه هورمونی لازم است توسط پزشک در داخل رحم قرار گیرد و عملکرد آن به گونه است که مانع رشد از بافت های فوقانی رحم و نفوذ اسپرم به آن می گردد و مانع حرکت اسپرم در رحم حی گردد. این حلقه تا چندین سال نیازی به تعویض ندارد و از روش های جلوگیری از بارداری موثر محسوب می شود.
روش اورژانسی پیشگیری از بارداری
دو نوع قرص برای پیشگیری از بارداری زمانی که از دیگر روش های جلوگیری از بارداری استفاده نشده و یا موثر نبودند وجود دارد. این محصولات با نسخه پزشک قابل دسترس هستند و از طریق به تاخیر انداختن یا مهار تخمک گذاری و یا جلوگیری از لانه گزینی تخمک در رحم عمل می کنند. این قرص در صورتی که تخمک بارور شده باشد دیگر اثری نخواهد داشت.هرگاه احتمال حاملگی ناخواسته در شما وجود داشته باشد می توانید ظرف 72 ساعت از حاملگی جلوگیری نمایید.روش اول : 4 عدد قرص LD همزمان و 12 ساعت بعد 4 قرص دیگر
روش دوم :2 عدد قرص HD همزمان و 12 ساعت بعد 2 قرص دیگر
این نکته را به یاد داشته باشید این روش های جلوگیری از بارداری تنها یک بار در هر سیکل قاعدگی قابل استفاده خواهد بود و همراه با عوارض شدیدی مثل حالت تهوع است که این امر ناشی از برهم زدن تعادل هورمون ها می باشد.