بررسی علت، علائم و روش های پیشگیری و درمان آرتروز

اُستئوآرتریت،ورم مفاصل و استخوان ها و آماس مفاصل استخوانی نام هایی مشترک با بیماری آرتروز است. این بیماری عارضه ای پیشرونده است که موجب تخریب مفاصل می گردد، در واقع در این بیماری غضروف مفاصل تحلیل رفته و موجب درگیری استخوان زیر غضروف می گردد که التهاب بافت های اطراف آن را به همراه دارد. آرتروز مفصل را درگیر میکند، مفصل بافتی لغزنده در انتهای استخوان است که وظیفه ی جذب تکانه‌ها در طی حرکات فیزیکی و حرکتی آسان را برعهده دارد. زمانی که مفصل به این بیماری مبتلا شود به تدریج نازک شده و حتی ممکن است بطور کامل از بین برود در نتیجه استخوان ها به یکدیگر ساییده خواهند شد و درد، التهاب و کاهش حرکت در مفاصل را به دنبال خواهد داشت.این بیماری بیشتر در زنان بروز می کند که علت این امر نیز مشخص نمی باشد.

این بیماری مفاصل بدن را درگیر می کند و موجب تغییراتی در عملکرد آنها می شود، بیماری آرتروز ماهیت پیشروندگی داشته و با گذر زمان علائم بیماری شدت می یابد. برخی از علائم آرتروز به این شرح است:

• درد مفصل ها (درد مفاصل احتمالاً در آغاز خفیف است، ولی می‌تواند به قدری شدید گردد که زندگی و خواب بیمار را دچار اختلال کند.)
• محدودیت حرکت و کاهش انعطاف‌پذیری مفاصل
• التهاب و تورم مفصل
• ایجاد صدا (  صدای ترق و تروق یا صدای ساییده شدن با حرکت مفصل مبتلا)
• نشت مفصل یا افیوژن ( شامل تجمع مایع در مفصل)
• شل شدن رباط ها( درد مفاصل موجب عدم تحرک کافی بیمار می‌شود که این خود باعث لنگیدن، تحلیل رفتن و ضعیف شدن ماهیچه‌های پیرامون مفصل مبتلا و شل شدن رباط‌ها می‌گردد.)

روند تشخیص آرتروز

تشخیص این بیماری از طریق آزمایش های بالینی صورت می پذیرد که شامل تشخیص علائم ویژه آرتروز، بررسی نتایج حاصل شده از آزمون های آزمایشگاهی و تصویر برداری با اشعه ایکس است. آزمایشات تصویربرداری یا همان رادیوگرافی مفاصل درگیر، میزان کاهش فاصله مفصلی، اسکلروز و گاه کیست زیر غضروفی را نشان میدهد.

مهمترین راهکار های درمان آرتروز به این شرح است:

درمان دارویی

درمان دارویی این بیماری شامل مصرف داروهایی برای درمان مفصل و کاهش علائم این بیماری مانند درد و التهاب است که در ادامه به آنها می پردازیم :

• داروی ضد درد : استفاده از داروهای مانند استامینوفن و یا کدئین می تواند در کاهش درد های ناشی از این بیماری موثر باشد.
• داروهای درمان التهاب : برای درمان التهاب مفاصل ناشی از بیماری آرتروز باید از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی ( NSAIDs ) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده نمود. مصرف داروهای  NSAIDs ممکن است برای افراد مسن و یا کسانی که در گذشته زخم های دستگاه گوارش داشته اند ناامن باشد در این صورت به این افراد مصرف داروهای مهارکننده‌های سیکلوکئوکسینژاز ۲ (COX-2) مانند سلکوکسیب (Celebrex) توصیه شود ولی این داروها با وجود اینکه حساسیت کمتری برای معده ایجاد می کند،اثربخشی کمتری دارد.
• تزریق کورتیکواستروییدی( کورتون ) : ممکن است پزشک شما روشی را تجویز نماید که در طی آن مایع مفصلی برداشته شود،  و داروی کورتیکواستروییدی را تزریق نماید،این دارو اگر بیشتر از حد مجاز استفاده شود می تواند موجب آسیب به مفصل گردد.
• تزریق هیالورونات : هیالورونات یک ماده طبیعی در مفصل است که به روان شدن حرکات کمک می کند، تزریق این دارو در مفصل می تواند به صورت هفتگی و یا سه تا پنج هفته یکبار انجام گیرد.
• آنتی اکسیدان : آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C و ویتامین E، سلنیوم، فولات یا ویتامین B۹ و ویتامین B۱۲، ویتامین دی، (SAMe) نیز می تواند به درمان آتروز کمک نماید.

چاقی و اضافه وزن یکی از علل اصلی ایجاد آرتروز است زیرا که وزن اضافی فشار موجود بر روی مفاصل را افزایش داده و فرد را مستعد ابتلا به این بیماری می کند.

درمان های تهاجمی

درمان های تهاجمی شامل درمان های جراحی است که به معمولاً به اصلاح مفصل از بین رفته می پردازد، برخی از مهمترین راهکار های درمان آرتروز عبارتند از :

• تعویض مفصل  : یکی از راهکار درمان آرتروز، تعویض مفصل آن به وسیله عمل جراحی است، این مفصل مصنوعی درد بیمار را کاهش داده و حرکت آن را بهبود می بخشد. این درمان می تواند در سه سطح مختلف انجام گیرد، که شامل برداشتن سطحی مفصل، بازسازی با جایگذاری و تعویض مفصل با پروتز (معمولاً فلزی) می شود.
• خشک کردن مفصل : اگر مفصل آسیب دیده غیر قابل ترمیم بوده و برای بیمار مشکلات زیادی را به همراه آورد، از این روش برای درمان آرتروز استفاده می شود، طی این درمان غضروف ها برداشته شده و با فشردن مفاصل به یکدیگر، استخوان های دو طرف مفصل به هم جوش می خورند.  آرترودز نام دیگری از این روش است.

درمان با فیزیوتراپی

استفاده از درمان فیزیوتراپی یکی درمان های موثر این بیماری به شمار می رود که پزشک با استفاده از تمرینات مناسب و حرکت مفصلی همچنین استفاده از تحریکات اولتراسوند به درمان آرتروز می پردازد. توانبخشی کاردرمانی برای افرادی که در کارهای روزمره دچار مشکل شده‌اند. مفید است.

درمان های خانگی

درمان های خانگی شامل تغییر سبک زندگی و یا استفاده از روش هایی است که میتواند علائم بیماری شما را کاهش دهد:

• کاهش وزن : از آنجا که وزن اضافی می تواند افزایش فشار بر روی مفاصل را به همراه داشته باشد،پس لازم است برای کاهش علائم بیماری میزان وزن خود را خود را کاهش دهید.
• کمپرس سرد و گرم : استفاده از پدهای گرمایی و سرمایی می تواند در کاهش درد شما موثر باشد. این روش درد و ناراحتی شما را بطور موقت کاهش خواهد داد.
• فعالیت های ورزشی : انجام فعالیت های ورزشی متوسط برای درمان آرتروز مفید است، عدم فعالیت تنها در مواردی که مفاصل به شدت دردناک شده است توصیه می شود.

آرتروز یکی از بیماری های شایعی است که بسیاری از افراد را مبتلا میسازد، راهکار های پیشگیری از این بیماری شامل تغذیه ای سالم و انجام فعالیت متناسب با شرایط هر فرد است که شامل روش های زیر می شود:

کاهش وزن

چاقی و اضافه وزن یکی از علل اصلی ایجاد آرتروز است زیرا که وزن اضافی فشار موجود بر روی مفاصل را افزایش داده و فرد را مستعد ابتلا به این بیماری می کند. افراد معمولاً در سن 60 سالگی و یا بالاتر به آرتروز مبتلا می شوند، اما افزایش وزن به شدت در کاهش سن ابتلا به این بیماری موثر است.

درست نشستن

بی شک نشستن بر روی زانوها فشار زیادی بر روی مفصل آن وارد می کند و آرتروز را به همراه دارد، به علاوه قرارگیری استخوان ران و ساق پا در یک راستا، موجب کشیدگی لیگامان‌ها، رباط‌ها و منیسک‌ها شده و فشار زیادی را متحمل مفاصل می کند. در حالت کلی می توان گفت مفاصل زانو نباید بیشتر از 100 درجه خم شود، از همین روی باید همه افراد در هر سنی روی صندلی و یا مبل بنشینند و ارتفاع صندلی باید متناسب با جثه  فرد باشد یعنی نباید خیلی بلند و یا خیلی کوتاه باشد.

زیاد نشستن

نشستن طولانی مدت بر روی صندلی می تواند ریسک ابتلا به آرتروز را به شدت افزایش دهد، به افرادی که به سبب شغل خود مجبورند به  مدت طولانی بنشینند توصیه می کنیم هر یک ساعت یکبار از جای خود بلند شده و 2 الی 3 دقیقه قدم بزنند و یا مفصل های خود را ماساژ دهند تا مایع مفصلی روی سطوح مفصل پراکنده ‌شود.

بلند کردن اجسام سنگین

بلند کردن جسم سنگین اثری مشابه اضافه وزن داشته و مانند ضربه ای به زانو عمل می کند،با تکرار این عمل به تدریج غضروف لایه لایه شده و از ضخامت آن کاسته خواهد شد تا اینکه در نهایت فرد به آرتروز مبتلا می گردد. افرادی که شغل های سنگین دارند، بیشتر در معرض این آسیب قرار می گیرند از همین روی به این افراد توصیه می شود، عضلات پاهایشان را قوی تر کنند.

افزایش تحرک

ورزش به سبب تقویت عضلات پاها،می تواند در جلوگیری از آسیب به مفاصل موثر باشد، زیرا که عضلات از مفاصل حمایت می کنند.عضلاتی که باید تقویت شوند شامل عضلات چهارسر ران، همسترینگ، دورکننده و نزدیک‌کننده ران هستند و همه افراد، به‌خصوص کسانی که پاهای ضعیفی دارند یا مسن هستند، با ورزش مرتب می‌توانند این عضلات را تقویت کنند.

همچنین اگر منیسک به هر دلیلی دچار آسیب شود باید درمان گردد زیرا که  فقدان منیسک باعث خرد شدگی و کنده شدن غضروف مفصل می‌شود و به مرور ساییدگی و آرتروز پدیدار خواهد شد.

پرهیز از کفش پاشنه بلند

استفاده از کفش های پاشنه بلند موجب می شود، زانوها چند درجه خمیدگی داشته باشد و پا در راستای مناسب خود قرار نگیرد،این امر قدم برداشته را دشوار کرده و فشار بر روی زانو را افزایش میدهد که در طولانی مدت ریسک ابتلا به آرتروز را به شدت افزایش خواهد داد. کفش مناسب برای پیشگیری از آرتروز کفشی است که حداقل 3 سانتی متر پاشنه داشته باشد،همچنین لازم است از پوشیدن کفش هایی با کفه های خشک و یا لغزنده خودداری کنید.

کلسیم

یکی از راهکار های پیشگیری از آرتروز استفاده از موادی است که استخوان ها مستحکم می کند، برای این منظور می توانید با مشورت پزشک از مکمل های حاوی کلسیم و ویتامین c استفاده کنید همچنین خوراکی هایی همانند ماهی ساردین، بادام، کشمش، خانواده‌ی کلم‌ها مانند کلم بروکسل، بروکلی، کلم چینی، کلم برگ و غیره و برخی از آب‌های معدنی از مهمترین منابع غنی از کلسیم به شمار می روند.