علت پریود نشدن یا آمنوره چیست؟

نشانه اصلی آمنوره، عدم وجود دوره قاعدگی است. بسته به علت آمنوره، ممکن است علائم و نشانه های دیگری را همراه با پریود نشدن داشته باشید، این نشانه ها عبارتند از :

• ترشح نوک پستان
• ریزش مو
• سردرد
• موهای زائد صورت
• درد لگن
• آکنه

دلیل پریود نشدن از عوامل مختلفی سرچشمه می گیرد. برخی از این موارد در طول زندگی یک زن عادی هستند، در حالی که موارد دیگر عارضه جانبی دارو یا نشانه ای از مشکل پزشکی است. مهمترین علت پریود نشدن به این شرح است:

آمنوره طبیعی

آمنوره عادی یا طبیعی به یکی از دلایل زیر رخ می دهد:

• بارداری
• شیردهی
• یائسگی
• پیشگیری از بارداری

برخی از زنانی که قرص های ضد بارداری مصرف می کنند، ممکن است پریود نشوند. حتی با توقف مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی، نیز ممکن است مدتی تا تخمک گذاری منظم و بازگشت قاعدگی زمان نیاز باشد. داروهای ضد بارداری تزریقی یا کاشتنی مانند برخی از دستگاه های داخل رحمی نیز ممکن است، باعث ایجاد آمنوره شوند.

داروها

مصرف برخی از داروهای خاص می توانند عامل پریود نشدن، شود. برخی از این داروها عبارتند از :

• داروهای شیمی درمانی و درمان سرطان
• داروهای ضد افسردگی
• داروهای فشار خون
• داروهای آلرژی

عوامل سبک زندگی

بعضی از عوامل این مشکل مرتبط با به شیوه زندگی است.

• کمبود وزن بدن : کمبود وزن بسیاری از عملکردهای هورمونی را در بدن متوقف کرده و به طور بالقوه در تخمک گذاری اختلال ایجاد می کند. زنانی که دچار اختلال خوردن مانند بی اشتهایی یا بولیمی هستند، به دلیل این تغییرات هورمونی غیر طبیعی ممکن است دچار توقف قاعدگی شوند.
• ورزش بیش از حد : زنانی که در فعالیت هایی با تمرین زیاد شرکت می کنند، ممکن است دچار اختلال در چرخه قاعدگی شوند. عوامل مختلفی کمبود چربی بدن، استرس و … می توانند در این امر تاثیر گذار باشد.
• فشار : استرس روانی می تواند به طور موقت عملکرد هیپوتالاموس (ناحیه ای از مغز که هورمون های تنظیم کننده قاعدگی شما را کنترل می کند.) را تغییر دهد. تخمک گذاری و قاعدگی ممکن است بعد از کاهش استرس از سر گرفته شود.

عدم تعادل هورمونی

بسیاری از مشکلات پزشکی می تواند باعث عدم تعادل هورمونی شود، این مشکلات عبارتند از :

• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) : این مشکل موجب می شود، به جای نوسانات سطح هورمون در طول چرخه عادی قاعدگی، سطح هورمون ها بیش از حد بالا باشد.
• اختلالات تیروئید : غده تیروئید بیش فعال (پرکاری تیروئید) یا غده تیروئید غیر فعال (کم کاری تیروئید) می تواند باعث بی نظمی قاعدگی از جمله آمنوره شود.
• تومور هیپوفیز : یک تومور غیر سرطانی (خوش خیم) در غده هیپوفیز می تواند در تنظیم هورمون قاعدگی اختلال ایجاد کند.
• یائسگی زودرس : یائسگی معمولاً از سن 50 سالگی شروع می شود. اما برای برخی از خانم ها، تخمک گذاری قبل از 40 سالگی کم می شود و قاعدگی متوقف می شود.

اگر بدن زن تخمک گذاری نکند و دوره قاعدگی نداشته باشد، نمی توانید باردار شود.

مشکلات ساختاری

مشکلات ارگان های جنسی در زنان می تواند باعث بروز آمنوره شود. این مشکلات عبارتند از:

• زخم رحم : سندرم آشرمن، وضعیتی که در آن بافت اسکار در پوشش رحم ایجاد می شود، ممکن است این شرایط بعد از اتساع و کورتاژ (D&C)، سزارین یا درمان فیبروم رحم ایجاد شود. زخم رحم مانع از رشد طبیعی و ریختن لایه رحم می شود.
• نقص در اندام تولید مثل : بعضی اوقات مشکلاتی در هنگام رشد جنین ایجاد می شود که منجر به تولد یک دختر بدون داشتن بخش عمده ای از سیستم تولید مثل، مانند رحم، دهانه رحم یا مهبل می شود. از آنجا که سیستم تولید مثل او به طور عادی توسعه نیافته است، نمی تواند چرخه قاعدگی داشته باشد. علت پریود نشدن دختر مجرد می تواند این مورد باشد.
• ناهنجاری ساختاری واژن : انسداد واژن ممکن است از خونریزی قاعدگی جلوگیری کند. ممكن است غشاء یا دیواره ای در واژن وجود داشته باشد كه ورود جریان خون را از رحم و دهانه رحم مسدود میكند.

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به آمنوره را افزایش دهند، شامل موارد زیر است:

• سابقه خانوادگی : داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به پریود نشدن، فرد را مستعد ابتلا به این مشکل می کند.
• اختلالات اشتها : اگر دچار اختلالات خوردن، مانند بی اشتهایی یا بولیمی، بیشتر در معرض خطر آمنوره قرار دارید.
• تمرینات ورزشی : تمرینات شدید ورزشی می تواند خطر ابتلا به آمنوره را افزایش دهد.

عوارض پریود نشدن شامل موارد زیر است:

• ناباروری : اگر بدن زن تخمک گذاری نکند و دوره قاعدگی نداشته باشد، نمی توانید باردار شود.
• پوکی استخوان : اگر آمنوره به دلیل پایین بودن سطح استروژن ایجاد شود، فرد را در معرض پوکی استخوان قرار می دهد.

برای تشخیص پزشک از معاینه لگن شروع می کند، تا وجود هرگونه مشکل در اندام تولید مثل را بررسی کند. اگر تا به حال پریود نشده باشید، ممکن است پزشک سینه ها و دستگاه تناسلی را معاینه کند تا ببیند آیا شما دچار تغییرات طبیعی بلوغ هستید یا خیر.

آمنوره می تواند نشانه ای از مجموعه پیچیده ای از مشکلات هورمونی باشد. پیدا کردن علت اصلی می تواند زمان ببرد و ممکن است بیش از یک آزمایش بر روی بیمار انجام شود. انواع آزمایشاتی که ممکن است، نیاز باشد به این شرح است :

• تست حاملگی: احتمالاً اولین آزمایش بعد از بروز این مشکل تست بارداری است که برای رد یا تأیید بارداری احتمالی پیشنهاد می شود.
• تست عملکرد تیروئید : اندازه گیری میزان هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) در خون می تواند تعیین کند که آیا تیروئید به درستی کار می کند یا خیر.
• تست عملکرد تخمدان : اندازه گیری میزان هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) در خون می تواند مشخص کند تخمدان های شما به درستی کار می کنند یا خیر.
• تست پرولاکتین : سطح پایین هورمون پرولاکتین ممکن است نشانه تومور غده هیپوفیز باشد.
• تست هورمون مردانه : اگر دچار مشکلاتی مانند افزایش موهای صورت و صدای بم باشید، ممکن است پزشک بخواهد سطح هورمونهای مردانه را در خون بررسی کند.
• تست چالش هورمون : برای این آزمایش، بیمار هفت تا 10 روز از یک داروی هورمونی استفاده می کند، تا خونریزی قاعدگی ایجاد شود. نتایج حاصل از این آزمایش می تواند به پزشک بگویید که آیا دوره های شما به دلیل کمبود استروژن متوقف شده است یا خیر.

بسته به علائم و نشانه ها و نتیجه آزمایش خون ممکن است پزشک یک یا چند آزمایش تصویربرداری از جمله این موارد را توصیه کند.

• سونوگرافی : در این آزمایش از امواج صوتی برای تولید تصاویر از اندامهای داخلی استفاده می شود. اگر هرگز پریود نشده اید ، پزشک ممکن است آزمایش سونوگرافی را برای بررسی هرگونه ناهنجاری در اندام های تولید مثل پیشنهاد کند.
• توموگرافی کامپیوتری (CT) : اسکن CT تصاویری در جهت های مختلف تهیه می کند تا ساختار رحم، تخمدان ها و کلیه ها بررسی شود.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) : در این تست از امواج رادیویی با میدان مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر از بافتهای نرم در بدن استفاده می کنند. پزشک ممکن است انجام MRI را برای بررسی تومور هیپوفیز توصیه کند.
• هیستروسکوپی : اگر آزمایشات علت خاصی را نشان ندهد، پزشک ممکن است انجام هیستروسکوپی را توصیه کند که در طی این آزمایش یک لوله نازک دارای دوربین و لامپ از طریق واژن و دهانه رحم به داخل رحم می رسد.

درمان پریود نشدن بستگی به علت اصلی دارد. در برخی موارد، قرص های ضد بارداری یا سایر روش های درمان هورمونی می توانند چرخه قاعدگی را مجدداً شروع کنند. اگر این مشکل ناشی از اختلالات تیروئید یا هیپوفیز باشد، ممکن است با دارو درمان شود. اگر تومور یا انسداد ساختاری باعث ایجاد مشکل شود، ممکن است عمل جراحی ضروری باشد.

به همین ترتیب اگر علت پریود نشدن ورزش بیش از حد یا غذای بسیار کم است، باید در کار، تفریح، استراحت و رژیم غذایی تعادل داشته باشید. همچنین کاهش استرس نیز می تواند در درمان موثر باشد.