سندرم آسپرگر | علائم، علل، درمان و تفاوت آن با اوتیسم
سندرم آسپرگر یک اختلال رشد عصبی در طیف اوتیسم است که بر تعامل اجتماعی، ارتباطات و رفتار فرد تاثیر می گذارد. افراد مبتلا به آسپرگر معمولاً دارای هوش متوسط تا بالاتر از حد متوسط هستند، اما آنها اغلب با درک نشانه های اجتماعی (شامل علامت های کلامی و غیر کلامی) و مدیریت حساسیت های حسی مشکل دارند. در این مقاله از بیچشک با ما همراه باشید تا بیشتر با ویژگی ها، علل، تشخیص و روشهای درمان سندرم آسپرگر آشنا شوید.
سندرم آسپرگر چیست؟
سندرم آسپرگر (AS) یکی از چندین اختلال طیف اوتیسم است که بر توسعه تعامل اجتماعی، ارتباطات و رفتار تاثیر می گذارد. اگرچه این سندرم کمتر از سایر اشکال اوتیسم شناخته شده است، اما مجموعه ای از چالش ها و ویژگی های خاص خود را به همراه دارد. افراد مبتلا به سندرم آسپرگر عموماً هوش طبیعی تا بالاتر از حد متوسط دارند که آن را در مقایسه با سایر شرایط در طیف اوتیسم منحصر به فرد می کند. با این حال، آنها در تفسیر نشانه های اجتماعی، درک قوانین اجتماعی، و مدیریت اضطراب یا حساسیت های حسی با مشکلاتی مواجه هستند.
علائم سندرم آسپرگر
سندرم آسپرگر با ترکیبی از رفتارها، چالش های اجتماعی و الگوهای تفکر سفت و سخت مشخص می شود. در حالی که ممکن است علائم در هر فردی متفاوت باشد، برخی از ویژگی های مشخصه ای وجود دارد که در بین بسیاری از افراد با آسپرگر مشترک می باشند. در ادامه به بررسی شایع ترین علائم و ویژگی های سندرم آسپرگر می پردازیم.
مشکل در تعامل اجتماعی
یکی از قابل توجه ترین جنبه های سندرم آسپرگر، مشکل در تعامل اجتماعی است. افراد مبتلا به آسپرگر ممکن است برای درک هنجارهای اجتماعی، مانند خواندن زبان بدن، برقراری تماس چشمی، یا تشخیص نشانه های اجتماعی مانند لحن صدا یا حالات چهره، دچار مشکل شوند. در نتیجه، آنها ممکن است از نظر اجتماعی ناجور، دور از دیگران یا بی علاقه به نظر برسند، حتی اگر این هدف آنها نباشد.
این مشکلات می توانند منجر به چالش هایی در شکل گیری و حفظ روابط این افراد شوند. کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر اغلب به سختی با همسالان خود ارتباط برقرار می کنند که ممکن است منجر به گوشه گیری آنها شود. در بزرگسالی، آنها ممکن است در حفظ دوستی، روابط رمانتیک یا شرکت در فعالیت های اجتماعی با چالش هایی روبرو شوند.
رفتارها و روتین های تکراری
یکی دیگر از ویژگی های اصلی سندرم آسپرگر گرایش به تفکر سفت و سخت و رفتارهای تکراری است. افراد مبتلا به آسپرگر اغلب عمیقاً بر روی علایق یا سرگرمی های خاص متمرکز می‌شوند که گاهی اوقات تا حد وسواس ادامه پیدا می کند. آنها ممکن است درگیر کارهای روزمره یا رفتارهای تکراری شوند تا حس امنیت و قابل پیش بینی بودن برایشان فراهم شود.
این رفتارهای تکراری می توانند به روش های مختلفی ظاهر شوند، مانند ردیف کردن اشیا، پیروی از روتین ها، یا مضطرب شدن در صورت مختل شدن روتین روزانه آنها. این گرایش به انجام کارهای تکراری می تواند به الگوهای گفتاری آنها نیز گسترش یابد، به طوری که برخی افراد با سندرم آسپرگر روشی رسمی یا بیش از حد دقیق برای صحبت کردن از خود نشان می دهند.
قدرت ذهنی
یکی از مشخصه های بارز سندرم آسپرگر وجود هوش طبیعی تا بالاتر از حد متوسط است. افراد مبتلا به آسپرگر ممکن است در زمینه های خاصی مانند ریاضیات، علوم یا هنر برتر باشند. برخی از آنها ممکن است مهارت ها یا استعداد های خارق العاده ای در زمینه های خاص داشته باشند. با این حال، با وجود این نقاط قوت فکری، چالش های اجتماعی می توانند در عملکرد روزمره آنها اختلال ایجاد کنند. به عنوان مثال، فردی که مبتلا به آسپرگر است ممکن است از نظر تحصیلی عالی باشد اما با کار تیمی، ارتباطات یا درک موقعیت های اجتماعی پیچیده مبارزه کند، که می تواند بر میزان موفقیت او در مدرسه یا محل کار تأثیر بگذارد.
حساسیت های حسی
بسیاری از افراد مبتلا به سندرم آسپرگر حساسیت بالایی به محرک های حسی دارند. آنها ممکن است بیش از حد به نور، صدا، بافت، بو یا مزه حساس باشند. برعکس، برخی از افراد ممکن است نسبت به حس ها واکنش کمتری نشان دهند و ممکن است اصلا متوجه محرک های خاصی نشوند. حساسیت های حسی می توانند باعث ناراحتی و اضطراب این افراد به ویژه در محیط های شلوغ و پر سر و صدا شوند.
چالش های هماهنگی حرکتی
افراد مبتلا به سندرم آسپرگر ممکن است با هماهنگی حرکتی دچار مشکل باشند. این چالش می تواند در مسائل مربوط به تعادل، مهارت های حرکتی ظریف و هماهنگی فیزیکی ظاهر شود. کارهایی مانند دست نویسی، بستن بند کفش یا شرکت در ورزش ممکن است برای آنها چالش برانگیز باشد و این مشکلات می توانند منجر به تشدید احساس ناامیدی یا بی کفایتی در آنها شود.
علت و عوامل خطر سندرم آسپرگر
علت دقیق سندرم آسپرگر هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما تحقیقات نشان می دهند که هم عوامل ژنتیکی و هم عوامل محیطی در ایجاد آن نقش دارند. مطالعات نشان داده اند که اختلالات طیف اوتیسم در خانواده ها دیده می شود که نشان دهنده یک مؤلفه ژنتیکی قوی است. ژن های خاص مرتبط با اوتیسم شناسایی شده اند، اما رابطه بین این ژن ها و ایجاد سندرم آسپرگر همچنان پیچیده است. همچنین شواهدی وجود دارند که نشان می دهند که برخی عوامل در دوران بارداری مانند سلامت مادر، سن بالای پدر و عوارض دوران بارداری یا تولد ممکن است احتمال ابتلا به اوتیسم را افزایش دهند. با این حال، هیچ علت محیطی واحدی برای سندرم آسپرگر مشخص نشده است.
تشخیص سندرم آسپرگر
تشخیص سندرم آسپرگر معمولاً شامل یک ارزیابی جامع توسط تیمی از متخصصان از جمله روانشناسان، متخصصان مغز و اعصاب، و متخصصان رشد است. ارزیابی اغلب شامل مشاهده مستقیم، مصاحبه با والدین و استفاده از ابزارهای تشخیصی استاندارد است. هیچ آزمایش پزشکی واحدی برای سندرم آسپرگر وجود ندارد، بنابراین تشخیص بر اساس وجود علائم رفتاری خاصی است که از قبل معیار آنها تعیین شده است.
در برخی موارد، تشخیص سندرم آسپرگر ممکن است تا اواخر زندگی انجام نشود، زیرا افراد ممکن است مکانیسم های مقابله ای ایجاد کنند که علائم آنها را پنهان می کند. به عنوان مثال، بزرگسالانی که هرگز در دوران کودکی تشخیص داده نشده اند، ممکن است تنها زمانی به دنبال ارزیابی باشند که در روابط، کار یا عملکرد اجتماعی با چالش هایی مواجه شوند.
درمان سندرم آسپرگر
هیچ درمان قطعی برای سندرم آسپرگر وجود ندارد، اما استراتژی های مختلفی وجود دارند که می توانند به افراد در مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. درمان آسپرگر معمولاً به پرداختن به چالش های خاص مانند بهبود مهارت های اجتماعی، مدیریت اضطراب و حمایت در زمینه تحصیلی یا شغلی متمرکز است. در ادامه به بررسی درمان های موجود برای آسپرگر می پردازیم.
رفتار درمانی
تحلیل رفتار کاربردی (ABA) و سایر اشکال رفتار درمانی معمولاً برای کمک به افراد مبتلا به سندرم آسپرگر در توسعه مهارت های اجتماعی و کاهش رفتارهای چالش برانگیز استفاده می شود. تحلیل رفتار کاربردی (یک رفتار درمانی خاص برای افراد دارای اوتیسم و سایر اختلالات رشدی) بر آموزش رفتارهای مثبت از طریق تقویت تمرکز دارد و می تواند به ویژه در بهبود ارتباطات و تعامل اجتماعی برای این افراد مفید باشد.
آموزش مهارت های اجتماعی جزء رایج درمان سندرم آسپرگر است. این درمان شامل آموزش افراد برای شروع و حفظ مکالمات، تفسیر نشانه های اجتماعی و شرکت در تعاملات متقابل است. گروه درمانی نیز می تواند برای تمرین مهارت های اجتماعی در یک محیط حمایتی موثر باشد.
درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری یکی دیگر از درمان های مؤثر برای افراد مبتلا به سندرم آسپرگر است که به ویژه برای مدیریت اضطراب، افسردگی یا سایر مشکلات مربوط به سلامت روان موثر واقع می شود. درمان شناختی رفتاری به افراد کمک می کند تا الگوهای افکار منفی را شناسایی و به چالش بکشند و راهکارهایی را برای مقابله با استرس و مشکلات عاطفی توسعه دهند.
از آنجایی که افراد مبتلا به آسپرگر به دلیل چالش های اجتماعی یا حساسیت های حسی، اضطراب شدیدی را تجربه می‌کنند، درمان شناختی رفتاری می تواند به آنها کمک کند تا در موقعیت های اجتماعی انعطاف پذیری و اعتماد به نفس داشته باشند.
گفتار و کاردرمانی
گفتار درمانی می تواند به افراد مبتلا به سندروم آسپرگر کمک کند تا مهارت های ارتباطی خود را به ویژه در زمینه درک و استفاده از نشانه های غیرکلامی مانند حالات چهره و ژست ها بهبود بخشند. کاردرمانی بر بهبود مهارت های حرکتی ظریف و درشت و همچنین پردازش حسی تمرکز دارد. کاردرمانگران ممکن است به افراد مبتلا به سندرم آسپرگر کمک کنند تا استراتژی هایی را برای مدیریت حساسیت های حسی، بهبود هماهنگی دست و چشم و ایجاد مهارت های خودتنظیمی ایجاد کنند.
حمایت آموزشی
بسیاری از افراد مبتلا به سندرم آسپرگر از امکانات آموزشی مانند زمان اضافی در آزمون ها، فضایی آرام برای تمرکز یا کمک در تعاملات اجتماعی بهره می برند. برخی از افراد ممکن است در یک محیط آموزشی تخصصی تحصیل کنند که در آن بتوانند آموزش و پشتیبانی فردی دریافت کنند. معلمان و کارکنان مدرسه نیز می توانند نقش مهمی در کمک به دانش آموزان مبتلا به سندرم آسپرگر در جهت یابی موقعیت های اجتماعی و ایجاد روابط دوستانه ایفا کنند.
تفاوت آسپرگر و اوتیسم
در اصل، سندرم آسپرگر نوعی اختلال طیف اوتیسم با تاخیر های زبانی و شناختی کمتر است و افراد مبتلا به آسپرگر معمولاً عملکرد بالاتری نسبت به افراد مبتلا به اوتیسم دارند. برخی از تفاوت های رایج سندرم آسپرگر با اوتیسم عبارتند از:
- افراد مبتلا به سندرم آسپرگر رشد زبانی (پروسه فهمیدن و یادگیری زبان) طبیعی دارند، در حالی که افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در مهارت های زبانی تاخیر داشته باشند.
- افراد مبتلا به آسپرگر معمولاً دارای هوش متوسط تا بالاتر از حد متوسط هستند، در حالی که افراد مبتلا به اوتیسم طیف گسترده ای از توانایی های فکری از جمله از ناتوانی های ذهنی تا هوش بالا دارند.
- افراد مبتلا به آسپرگر عموماً درک بهتری از قوانین اجتماعی دارند، در حالی که افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است مشکلات شدیدتری در ارتباط و تعامل اجتماعی داشته باشند.
- هر دو ممکن است علایق وسواس گونه یا رفتارهای تکراری داشته باشند، اما این رفتارها در سندرم آسپرگر کمتر مشخص است.
به نقل قول از webmd:
Doctors sometimes call Asperger’s a “high-functioning” type of ASD, which means its symptoms tend not to be as severe as other kinds of autism spectrum disorder.
ترجمه: پزشکان گاهی آسپرگر را یک نوع اختلال طیف اوتیسم با عملکرد بالا می نامند، به این معنی که علائم آن به شدت سایر انواع اختلال طیف اوتیسم نیست.
منبع: https://www.webmd.com/brain/autism/mental-health-aspergers-syndrome
سوالات متداول در مورد سندرم آسپرگر
سندرم آسپرگر نوعی از اوتیسم در نظر گرفته می شود، اما به طور معمول افراد مبتلا به سندرم آسپرگر عملکرد بالاتری نسبت به افراد مبتلا به اوتیسم دارند.
در حالی که هیچ درمانی برای سندرم آسپرگر وجود ندارد، درمان ها و مداخلات مختلفی برای کمک به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی این افراد وجود دارد. درمان های رفتاری، آموزش مهارت های اجتماعی و درمان شناختی رفتاری همگی می توانند به افراد مبتلا به آسپرگر کمک کنند.
بله، بسیاری از افراد مبتلا به سندرم آسپرگر زندگی موفق و رضایت بخشی دارند. با حمایت مناسب، افراد می توانند در زمینه هایی مانند تحصیلات، کار و روابط شخصی موفقیت پیدا کنند. مداخله زودهنگام، آموزش مهارت های اجتماعی و راهبردهای مقابله ای می‌تواند به آنها کمک کند تا چالش ها را پشت سر بگذارند و نقاط قوت خود را به حداکثر برسانند.
