برنامه واکسن نوزادان و کودکان نوپا

مصرف شیر مادر می تواند به حفاظت از نوزادان در برابر بیماری ها کمک نماید. ولی این مصونیت ظرف یک سال از بین می رود. چه کودکان از شیر مادر تغذیه شوند چه نه، واکسن ها می توانند به محافظت از آنها در برابر بیماری کمک کنند. آنها همچنین می توانند به جلوگیری از شیوع بیماری کودکان خردسال به کودکان بزرگتر و بزرگسال کمک کنند. واکسن ها عملکردی مشابه عفونت های خاص در بدن دارند، که بدن را به تولید آنتی بادی ها تشویق می کند. این آنتی بادی ها با بیماری که واکسن از آن جلوگیری می کند، مبارزه می کنند. با وجود آنتی بادی ها، بدن کودک شما میتواند عفونت این بیماری را شکست دهد.

واکسیناسیون دقیقاً پس از تولد نوزاد انجام نمی شوند. بلکه هر کدام در یک جدول زمانی متفاوت ارائه می شود. واکسن ها عمدتاً در طی 24 ماه اول زندگی کودک تزریق می شوند و بسیاری از آنها در چند مرحله یا دوز تجویز می شوند. خلاصه ای از جدول زمانی واکسیناسیون توصیه شده در زیر نشان داده شده است. این جدول اصول برنامه واکسیناسیون پیشنهادی CDC را در بر می گیرد. ممکن است برخی از کودکان بسته به شرایط بهداشتی خود نیاز به برنامه متفاوتی داشته باشند. پس بهتر است با پزشک فرزند خود نیز در این مورد صحبت کنید.

در این قسمت به بررسی چند واکسن ضروری برای کودکان می پردازیم :

هپاتیت ب (HepB )

این واکسن در برابر هپاتیت B یا همان عفونت کبد محافظت ایجاد می کند. HepB در سه دوز تزریق می شود. اولین دوز در زمان تولد است. در بیشتر کشورها تزریق واکسیناسیون HepB برای ورود کودک به مدرسه الزامی است. بیماری هپاتیت می تواند از طریق خون و یا رابطه جنسی منتقل شود. عوارض احتمالی بعد از تزریق این واکسن شامل درد، قرمزی، سردرد و کسالت است.

ممکن است میکروب این بیماری مدت های طولانی را در بدن بماند، و به صورت مستقیم میکروب بیماری به دیگران منتشر شود. علائم این بیماری شامل شامل تهوع، استفراغ، درد (قسمت راست و بالای شکم) و زرد شدن پوست بدن و چشم‌ است.

واکسن دوگانه اطفال (دیفتری، کزاز) یا (RV)

این واکسن مشابه واکسن بزرگسالان است با این تفاوت که دوز دیفتری آن بیشتر است. این واکسن در سه دوز تزریق می شود. این بیماری های خطرناک ممکن است به مرگ منجر شود.

میکروب کزاز در خاک زندگی می کند و از طریق خراش ها و زخم های پوستی وارد بدن میشود، علامت این بیماری سفت شدن عضلات بدن است که در نتیجه آن غذا خوردن با اختلال مواجه می شود. کزاز بیماری بسیار کشنده ای است. میکروب دیفتری از طریق تنفس وارد بدن شده و در گلو و بینی رشد می کند. در نتیجه موجب اختلال در تنفس خواهد شد.

واکسن ثلاث (دیفتری، کزاز، سیاه سرفه) یا (DTap)

این واکسن با استفاده از باکتری های کشته شده سیاه سرفه و سموم باکتری‌های دیفتری کزاز ساخته می‌شود. این بیماری های خطرناک ممکن است زمینه مرگ فرد را فراهم کنند. در دوران نوزادی و کودکی به پنج دوز از این واکسن نیاز دارید. تقویت کننده های DTaP در دوران بلوغ و بزرگسالی تزریق می شوند. دیفتری گلو را متورم می کند، کزاز موجب سختی عضلات شده، و سیاه سرفه باعث اختلال در تنفس می شود.

آنفولانزا نوع ب (HIB)

این عفونت یکی از دلایل اصلی مننژیت باکتریایی است. واکسیناسیون Hib در سه یا چهار دوز تجویز می شود. عامل این بیماری باعث ایجاد عفونت در مغز و نخاع می شود و می تواند به مغز و شنوایی کودک آسیب برساند.

واکسن سرم پنوموکوک یا ذات الریه (PCV)

این واکسن در برابر بیماری ذات الریه مقاومت ایجاد می کند. این واکسن باید در چهار دوز تزریق شود. این بیماری باعث مننژیت، ذات الریه و برخی عفونت های گوش می شود. ذات الریه اولین بیماری کشنده در دنیا است و سالانه بیش از یک میلیون کودک زیر 5 سال را به کام مرگ میکشاند. ذات الریه نوعی التهاب ریه بوده که ممکن است ناشی از میکروب، ویروس و یا بیماری خود ایمن رخ دهد.

فلج اطفال (IPV)

IPV در برابر فلج اطفال محافظت می کند و در چهار دوز تجویز می شود. فلج اطفال نوعی بیماری حاد ویروسی است که دستگاه گوارش و دستگاه اعصاب مرکزی را درگیر می کند. میکروب این بیماری معمولاً از طریق دهان وارد بدن می شود، و ماهیچه های بدن و غالباً ماهیچه های پا را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری ممکن است، کشنده نیز باشد.

آنفولانزا

واکسن آنفولانزا فصلی است که سالانه تزریق می شود.  این واکسن را می توان هر ساله بعد از سن 6 ماهگی تزریق کرد. واکسن آنفولانزا حاوی آنتی ژن های سطحی ویروس آنفولانزا است و ایمنی بعد از تزریق بین 6 الی 12 ماه است. واکسن استنشاقی آنفلوآنزا بعد از 2 سال برای کودکان قابل استفاده می باشد. از عوارض این واکسن می توانیم به سردرد، تعریق، درد عضله و مفاصل، تب، ضعف، لرز، واکنش های موضعی شامل سرخی، ورم، درد و سخت شدن محل تزریق اشاره نمود. البته این عوارض در طی دو روز بدون درمان برطرف می شود.

سرخک، سرخجه، اوریون (MMR)

MMR در برابر سرخک، اوریون و سرخجه محافظت ایجاد می کند. MMR در دو دوز تجویز می شود. اولین دوز برای نوزادان بین 12 تا 15 ماه توصیه می شود. دوز دوم معمولاً بین 4 تا 6 سال تجویز می شود.

میکروب سرخک از طریق تنفس وارد بدن می شود، از علائم سرخک می توانیم به تب، آبریزش بینی، سرفه، گلودرد و ظهور دانه‌های سرخ رنگ روی پوست اشاره کنیم. سرخک بیماری خطرناکی است که احتمال مرگ را نیز در پی دارد.

آبله مرغان (Varicella)

تزریق دو دوز از این واکسن برای همه کودکان توصیه می شود. واکسن آبله مرغان را از ویروس ضعیف شده می سازند، مصرف یک دوز از این واکسن مانع از بروز 95% از بیماری متوسط آبله مرغان می شود. اما تزریق دو دوز از آن تاثیری بیشتری خواهد داشت. این واکسن بسیار امن است و عوارض جانبی آن ممکن است شامل درد در محل تزریق و تب و جوش باشد. این واکسن یا به تنهایی یا همراه با واکسن MMR موجود است.

سل (ب.ث.ژ)

سل بیماری عفونی ریوی است که در اثر نوعی باکتری ایجاد می شود. میکروب این بیماری از طریق تنفس وارد دهان شده و علائمی از جمله سرفه‌های طولانی و خارج شدن خون از دهان همراه سرفه، تب، عرق شبانه، ضعف و لاغری را ایجاد می کند. ممکن است سل موجب مرگ شود. تزریق این واکسن به میزان 80% مقاومت ایجاد می کند.

تزریق واکسن های مورد نیاز نوزادان یکی از مراحل سخت زندگی آنان است، زیرا بسیاری از نوزادان با تزریق این واکسن ها دچار عوارض این داروها می شوند. برای کنترل این عوارض و طی کردن راحت تر این دوره ها نکات زیر را به یاد داشته باشید.

• تب : برای جلوگیری و درمان تب می توانید دو ساعت قبل و دو ساعت بعد از تزریق واکسن از استامینوفن مناسب با سن و وزن کودک با مشورت پزشک استفاده نمایید. بعد از آن می توانید هر 4 ساعت یکبار در صورت تب دار بودن کودک از این دارو استفاده نمایید. احتمالاً تب تا 48 ساعت ادامه دارد.
• حالات سرماخوردگی : این علائم که شامل آبریزش بینی و … می شود، معمولاً بعد از تزریق واکسن یک سالگی سرخک، سرخجه و اوریون ایجاد می شود. در این مورد با مشورت پزشک از تب بر استفاده نمایید.

بهتر است تا 24 ساعت پس از واکسینه شدن نوزاد استحمام نشود. همچنین استفاده از کمپرس آب گرم بر روی محل تزریق می تواند باعث انتقال آلودگی گردد در نتیجه لازم است در صورت تورم از سایر راهکارها برای درمان استفاده نمایید.