علت ناباروری مردان ؛ نشانه ها و روش های پیشگیری از ابتلا به آن

علت ناباروری مردان به دو دسته کلی تقسیم میشود :

بیماری ها

• الیگواسپرمی ایدیوپاتیک : یکی از رایج علل نازایی مردان است و به کمبود اسپرم در مایع منی اطلاق می شود.
• واریکوسل: به گشاد شدن یک رگ در بیضه گفته می شود که موجب بالا رفتن دمای بیضه ها شده و بر تولید اسپرم اثر سو خواهد داشت.
• درمان سرطان : انجام روش های پرتودرمانی و شیمی درمان بر فرآیند تولید اسپرم اثر گذاشته به همین دلیل به عنوان علت ناباروری مردان به آن اشاره می شود.
• عدم تعادل هورمونی : ابتلا به مشکلات هورمونی مثل تیروئید، پایین بودن سطح تستسترون، بالا بودن میزان پرولاکتین و هورمون محرک فولیکولی بر تعداد اسپرم ها تاثیرگذار است و موجب بروز نازایی مردان میگردد.
• مشکلات سیستم ایمنی : ممکن است بدن مردان به تولید اسپرم واکنش خود ایمنی نشان دهد.
• ناتوانی جنسی : یکی از علل کمتر شایع ناباروری مردان است که می تواند ناشی از بیماری هایی مثل دیابت یا مصرف داروهای ضد افسردگی روی دهد.
• عفونت : ابتلا به برخی از بیماری های عفونی مانند اوریون یا بیماری های مقاربتی مثل سوزاک یا  کلامیدیا می تواند علت ناباروری مردان شناخته شود.
• سندرم کلاین فلتر : این بیماری مربوط به اختلال کروموزوم ها است که موجب ناباروری مردان می گردد.
• انسداد : از علت ناباروری مردان می توانیم به انسداد راه های خروجی اسپرم ها اشاره کنیم.
• سابقه جراحی : برخی از جراحی نظیر ترمیم فتق و یا انجام واریکوسلکتومی می توانند موجب آسیب به مجرای اسپرم شده و ناباروری مردان را به همراه داشته باشد.
• انزال پس گرد: این مشکل ناشی از مصرف دارو و یا جراحی رخ داده و موجب حرکت اسپرم در مسیر نادرست می شود، به طور مثال اسپرم وارد مجرای ادرار می شود.
• اختلال عملکرد جنسی : این اختلال شامل کاهش میل جنسی، ناتوانی حفظ نعوظ و انزال زودرس است که موجب ناباروری مردان می گردد.
• ترومای بیضه ها : این مشکل به سبب آسیب دیدگی بیضه ها به وجود می آید به طور مثال حرارت زیاد موجب آسیب به بیضه شده و نازایی مردان را به همراه خواهد داشت.

برای یک بارداری خوب و کامل، نقش سلامت اسپرم ها و قدرت نفوذشان به داخل تخمک غیر قابل انکار است. بروز اختلالات ناباروری در مردان می تواند ناشی از علل مختلفی باشد که موجب شده مرد قدرت باروری و سلامت اسپرم های خود را از دست بدهد.

سبک زندگی

این عوامل شامل مواردی است که با سبک زندگی غلط موجب ناباروری  مردان می گردد.

• مواردی که درجه حرارت کیسه بیضه ها را بالا می برد مانند استفاده از وان آب داغ یا استحمام طولانی با آب داغ
• مصرف الکل، ماری جوانا و کوکائین
• استعمال دخانیات
• مصرف داروی نیتروفورانتوئین ( برای عفونت ادراری استفاده می شود)
• داروهای ضد فشار خون بالا ( خصوصا مسدود کننده های کانال کلسیم )
• داروی  دیلانتین ( برای فلج مغزی استفاده می شود )
• مصرف داروهای ضدافسردگی
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص مانند سرب و آرسنیک و بسیاری از انواع رنگ ها و جلادهنده ها

آمار نازایی در مردان و درصد درمان شده

مشکل ناباروری مردان بین 40 تا 50 درصد از کل مشکلات ناباروری را تشکیل میدهد که گفته شده این مقدار رو به افزایش است. در حالت کلی می توان گفت حدود 10 درصد از مردان جامعه به نحوی با مشکلات ناباروری مواجه هستند.

ناباروری مردان نشانه های ملموسی ندارد زیرا این افراد زندگی جنسی منظمی داشته و اسپرم آنها طبیعی به نظر می رسد با این حال می توان نشانه هایی به این شرح برای نازایی مردان بیان نمود :

• برآمدگی و تورم روی بیضه ها
• رشد غیر طبیعی سینه ها
• تغییرات در بدن و صورت
• اختلال در نگه داشتن حالت نعوظ
• عفونت بدن
• مشکلات تنفسی

پزشک در ابتدا داروهای مصرفی،عادت های جنسی و سابقه پزشکی فرد را مورد بررسی قرار داده و معاینه فیزیکی را انجام خواهد داد و سپس انجام آزمایش های مختلف برای فرد را تجویز می نماید. مهمترین روش های تشخیص ناباروری مردان به این شرح است:

شمارش تعداد اسپرم ها

به طور کلی می توان گفت 2/3 از مردان دارای مشکلات ناباروری، دچار کمبود اسپرم هستند و اگر تعداد اسپرم کمتر از 15 میلیون در یک میلی متر باشد فرد دچار کمبود اسپرم است. جهت شمارش تعداد اسپرم ها می توانید به پزشک مراجعه کرده و یا دستگاه تست خانگی اسپرم را تهیه نموده و استفاده کنید. دستگاه تست اسپرم در شمارش تعداد آن دقیق است اما اطلاعاتی درباره تحرک، شکل ظاهری و بقیه ویژگی ها در اختیار شما نمی گذارد.

آزمایش های ناباروری مردان

آزمایش های مختلفی جهت تشخیص انواع بیماری های مردان انجام می پذیرد که از جمله آنها می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• آزمایش بیضه اولتراسوند : این آزمایش جهت تشخیص واریکوسل به کار می رود.
• تست هورمون : جهت اندازه گیری هورمون  تستسترون بدن
• آنالیز ادرار : این آزمایش نشان میدهد که آیا منی در مسیر درستی حرکت می کند یا خیر
• تست ژنتیک : در صورتی که تحلیل اسپرم ها عامل نازایی مردان باشد می توان با انجام این آزمایش از ارثی بودن آن، آگاهی یابید.
• آزمایش بافت برداری از بیضه : این آزمایش جهت تشخیص این است که تولید اسپرم ها یا انتقال آن دچار مشکل است.

سونوگرافی

در این روش با استفاده از امواج به بررسی اعضای بدن از جمله سیستم ادراری تناسلی، بیضه ها، کلیه ها و پروستات پرداخته و طی انجام این روش سایز بیضه ها و محل آنها، وجود توده یا کیست داخل بیضه ها یا اعضا مجاور، تجمع مایع اطراف بیضه ها (هیدروسل) و فتق مورد بررسی قرار می گیرد تا علت ناباروری مردان مشخص شود.

برخی از راهکار های پیشگیری از نازایی مردان به این شرح است:

• عدم مصرف سیگار
• عدم مصرف ماری‌جوانا و الکل
• اجتناب از قرارگیری بیضه‌ها در معرض گرمای زیاد
• حفظ دفعات مطلوب فعالیت جنسی: با افزایش فعالیت جنسی تعداد اسپرم ها کاهش یافته و با کاهش فعالیت جنسی تحرک اسپرم ها کاهش می یابد (با حداقل ۱۰ تا ۱۴ روز پرهیز از رابطه جنسی).
• استفاده از محافظ بیضه یا بیضه‌بند در هر ورزشی از جمله بیسبال، بسکتبال، کریکت، لاکراس، هاکی، سافت‌بال، پینت‌بال و ….