کیفیت زندگیمتفرقه

جت لگ یا پرواززدگی چیست + علائم Jet lag و 7 توصیه پیشگیری از آن

به دلیل اختلاف ساعتی که بین کشورهای مختلف وجود دارد کسانی که پروازهای خارجی زیادی دارند دچار پرواز زدگی و یا جت لگ می شوند. اما آیا می دانید جت لگ به انگلیسی Jet Lag چیست ؟ در این مقاله از مجله بیچشک همراه ما باشید تا بیشتر با این اصطلاح و نشانه های آن و همچنین با راهکارهایی برای بهبود این اختلال در ساعت بدن آشنا شوید.

شاید برای شما یا اطرافیانتان پیش آمده که در پرواز از یک کشور به یک کشور دیگر و یا قاره ای دیگر به دلیل وجود اختلاف زمانی و ساعتی زیاد، هنگام حرکت از مبدا روز بوده و هنگام رسیدن به مقصد باز هم روز بوده و هوا روشن باشد. در نتیجه ساعت بدن و خواب شما بهم میریزد و زمانی را برای استراحت نخواهید داشت. در این حالت اصطلاح جت لگ را بکار می برند.

جت لگ چیست

بدن ما یک ساعت داخلی و زیستی دارد که به ما دستور خوابیدن یا بیدار شدن را می دهد. اصطلاح جت لگ در حالتی رخ می دهد که بدن ما پس از سفر کردن وقتی به منطقه زمانی جدیدی می رسد هنوز با ساعت منطقه مبدا مطابقت دارد. 

در واقع هرچه اختلاف ساعتی کشور مبدا و مقصد با هم بیشتر باشد احتمال جت لگ یا پرواز زدگی هم بیشتر است. 

هر چند این عارضه و اختلال ساعت بدن موقتی است اما با خستگی زیاد ناشی از نخوابیدن و مشکلات هوشیاری و گوارشی که به وجود می آورد می تواند لذت سفر کاری یا تفریحی را از شما بگیرد. 

علائم جت لگ

از کجا بفهمیم جت لگ شده ایم؟ از علائم جت لگ می توان به خستگی طولانی و بی خوابی و در نتیجه مشکلات جسمی ناشی از این دو مورد مانند استرس، سوء هاضمه، اسهال، تمرکز نداشتن، کم آبی بدن، سردرد، حالت تهوع، یبوست، تعریق زیاد، مشکل در هماهنگی، پریشانی، گیجی ، زودرنجی، خواب‌آلوده بودن و بی قرار شدن و یا اختلالات حافظه ای اشاره کرد. 

حتی کودکان هم ممکن است جت لگ شوند. برای تشخیص این موارد نیازی به مراجعه به پزشک نیست و اگر سفر طولانی داشته اید که دو کشور مبدا و مقصد اختلاف زمانی زیادی با هم داشته اند و هر یک از این نشانه های ذکر شده را در خود مشاهده کردید به احتمال قوی جت لگ شده اید. 

 دلیل جت لگ یا پرواززدگی

دلیل جت لگ یا پرواززدگی این است که بدن ما در تطبیق فوری با ساعت زمانی کشور مقصد ناتوان است. مثلاً اگر شما از تهران به پاریس سفر کنید و ساعت 12 شب به سوئد برسید ساعت بدن شما همچنان با زمان تهران تنظیم است. معمولاً تا چند روز طبیعی است و پس از آن بدن تلاش می کند خودش را با ساعت جدید وفق دهد. 

بدن ما قادر است روزی با یک تا دو منطقه زمانی خودش را تطبیق دهد به همین علت اگر شما مثلاً 6 منطقه زمانی را در سفر خود طی کرده باشید معمولاً 3 تا 5 روز طول خواهد کشید تا جت لگ بهبود یابد.

داشتن سفرهای متعدد و پشت سر هم احتمال پرواززدگی را بالا می برد به همین علت خلبانان و یا خدمه پرواز بیشتر این مشکل را تجربه می کنند. 

همچنین نداشتن خواب کافی و داشتن استرس قبل پرواز باعث می شود جت لگ سخت تری را داشته باشید. به جز این موارد از سایر دلایل جت لگ می توان به ارتفاع و فشار کابین، غذای هواپیما و یا صندلی های نامناسب هم اشاره کرد. 

 درمان جت لگ 

جت لگ درمان
اصطلاح جت لگ به چه معناست

معمولاً هنگامی که سفر بیشتر از 3 منطقه زمانی می شود و یا سفر از غرب به شرق احتمال جت لگ یا پرواز زدگی هم بیشتر می شود. در این میان سن هم یکی از عوامل موثر بر این موضوع می باشد. 

در ادامه مواردی را برای کاهش احتمال جت لگ و یا پرواززدگی ذکر خواهیم کرد که با رعایت آن می توان تا حدی از جت لگ جلوگیری کرد و یا آن را بهبود داد: 

قبل از پرواز برنامه داشته باشید 

بهتر است پیش از اینکه سفر خود را با خستگی و خواب آلودگی و یا کسالت ناشی از جت لگ شروع کنید، از چند روز قبل در منزل روتین آرامش بخش و برنامه زمانی منظمی برای تایم خواب خود در نظر بگیرید. معمولاً بیشتر افراد قبل از پرواز برای مدت طولانی می خوابند اما جالب است بدانید که این تغییر ناگهانی در روتین شما جت لگ سخت تری را برایتان خواهد داشت. 

بهتر است قبل از پرواز خواب کامل و مفید داشته باشید اما این هرگز به معنی خوابیدن زیاد برای مدت طولانی قبل از پرواز نمی باشد. 

همچنین بهتر است پروازی را انتخاب کنید که روز به مقصد برسید و زمان بیشتری برای بیدار ماندن و هماهنگی با محیط داشته باشید. 

قرص خواب آور، قهوه و نوشیدنی های الکلی نخورید

به جای نوشیدنی های مضر حاوی الکل و کافئین و یا قرص های خواب آور که هیچ بهبودی را برای پرواز زدگی نخواهد داشت و بدتر از آن بدن تان را کم آب خواهد کرد، بهتر است مقدار زیادی آب بنوشید و با آب زیاد بدن خود را هیدراته نگه دارید. به جای آن می توانید از نوشیدنی های آرام بخش مثل چای بابونه و یا اسطوخودوس استفاده کنید. 

قرص جت لگ

پرواززدگی یا جت لگ دارو و قرص خاصی ندارد. تنها یک سری داروهای خواب آور بدون نسخه و یا تجویزی هستند که اگر دیدید پس از یکی دو شب نخست اصلا خوابتان نمی برد میتوانید در حد معقول از آن استفاده کنید . توجه داشته باشید که پس از دو سه روز و تنظیم و تطبیق ساعت بدنی تان با زمان مبدا دیگر نیازی به استفاده از قرص و دارو نمی باشد چرا که در صورت ادامه دار بودن ممکن است بدن شما عادت کنید و بدون قرص دیگر خوابتان نبرد. 

از داروهای خواب آوری که بدون نسخه می توانید استفاده کنید دیفن هیدرامین و دوکسیلامین هستند. 

تحرک و ورزش داشته باشید

برای بالا بردن اندورفین بدن خود بهتر است کمی حرکات کششی انجام دهید و پاهای خود را از زانو بکشید تا عضلات و مفصل های آن دچار گرفتگی نشود. می توانید کمی در هواپیما راه بروید و هنگام نشستن پاهایتان را بالا و پایین برده و یا تمرینات کششی را که در مجلات خطوط هواپیمایی برایتان قرار داده اند انجام دهید. 

مسیر سفر را تقسیم کنید 

اگر مناطق زمانی ای را که برای رسیدن به مبدا طی خواهید کرد بیش از 6 و یا 8 منطقه است بهتر است پرواز خود را مستقیم نگیرید و حتما بین راه توقف داشته باشید. مثلاً اگر قصد دارید از تهران به  اتاوای کانادا سفر کنید بهتر است برای چند روز در لیسبون پرتغال که بین راه است اقامت داشته باشید. 

در واقع این توقف بین کشورها به بدن زمان بیشتری را برای سازگار شدن با ساعت کشور مبدا می دهد. 

استفاده از نور طبیعی در فضای باز 

بهتر است پس از رسیدن به مقصد بیشتر در فضای باز باشید و از نور طبیعی خورشید استفاده کنید. سعی کنید بیشتر تایم روز را در کافه های رو باز و یا قدم زدن زیر نور خورشید بگذرانید. چرا که نور آفتاب باعث می شود هیپوتالاموس مغز ملاتونین (ماده خواب آور) کمتری را آزاد کند و در نتیجه خواب آلود نخواهید بود. 

سایر موارد پیشگیری از جت لگ 

  • از هنگامی که سوار هواپیما می شوید چک کنید که در کشور مقصد ساعت چند است و ساعت خود را طبق زمان مقصد تنظیم نمایید. این کار از نظر روانی باعث آرامش می شود. 
  • غذا خوردن درست : شما با توجه به ساعتی که به مقصد می رسید وعده همان موقع را میل کنید. برای مثال اگر شما ساعت 6 عصر به مقصد رسیدید اما ساعت بدن تان 12 ظهر بود و ناهار نخورده بودید، دیگر باید شام بخورید و وعده های غذایی تان را طبق ساعت جدید تطبیق بدهید. همچنین از مصرف غذاهای سنگین حین پرواز مانند سیب زمینی، پاستا و یا همبرگر و … اجتناب کنید چرا باعث خواب آلودگی شما می شود. 
  • معمولا در سفر از شمال به جنوب عوارض جت لگ کمتر است اما افرادی که به سمت شرق می روند بخاطر اینکه زمان از دست می دهند معمولاً بیشترین مشکلات ناشی از جت لگ را خواهند داشت. تصور کنید از واشنگتن دی سی به مکه پرواز هوایی دارید و در این سفر حدود هشت ساعت زمان را از دست خواهید داد. 

اما مسافرانی که به سمت غرب پرواز دارند معمولاً زمان به دست خواهند آورد. البته آن ها دچار جت لگ و مشکلات آن می شوند اما سریعتر سازگار می شوند. 

سخن پایانی مجله بیچشک 

در این مطلب از مجله بیچشک یاد گرفتیم که اصطلاح جت لگ به چه معناست و جت لگ یا پرواززدگی یعنی چه ؟ 

در انتها باید بگوییم که این اختلال در ساعت بدن یک عارضه غیر قابل پیشگیری می باشد ( مخصوصاً هنگام پرواز طولانی بر فراز منطقه های زمانی زیاد ) که جای نگرانی هم ندارد و معمولاً پس از چند روز بهبود می یابد. اما در این مقاله راهکارهایی گفته شد که با رعایت آن می توانید ساعت بیولوژیکی بدن خود را سریع تر با زمان و ساعت جدید کشور مقصد تطبیق دهید و سفر خوبی را داشته باشید. 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا