عرق سرد نشانه چیست و چگونه درمان میشود؟
عرق سرد که معمولا به صورت ناگهانی رخ میدهد، می تواند نگران کننده باشد، به خصوص زمانی که بدون علت خارجی مشخص مانند گرما یا فعالیت فیزیکی رخ دهد. برخلاف تعریق عادی که به تنظیم دمای بدن کمک می کند، عرق سرد معمولاً یک پاسخ فیزیولوژیکی به استرس یا یک عارضه پزشکی است. در حالی که عرق سرد می تواند به صورت موقت در زمان اضطراب یا ترس رخ دهد، اما در برخی موارد نشان دهنده شرایط تهدید کننده زندگی مانند شوک، عفونت یا حمله قلبی است. در این مقاله از ببیچشک با ما همراه باشید تا بیشتر با علت عرق سرد و روشهای برطرف کردن آن آشنا شوید.
عرق سرد نشانه چیست؟
عرق سرد ناشی از فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک است که معمولاً به عنوان پاسخ “جنگ یا گریز” شناخته می شود. این حالت فیزیولوژیکی باعث می شود که بدن خون را از پوست و دستگاه گوارش به سمت اندام های حیاتی مانند قلب و ماهیچه ها هدایت کند و آن را برای پاسخ به یک تهدید آماده کند. یکی از عوارض این فرآیند می تواند خنک شدن پوست و عرق سرد باشد. در مقابل در برخی موارد دلیل عرق سرد می تواند یک بیماری زمینه ای باشد. در ادامه به بررسی رایج ترین علل عرق سرد می پردازیم.
شوک
شوک زمانی رخ میدهد که بافت ها و اندام های بدن جریان خون کافی برای عملکرد صحیح دریافت نمی کنند. این مشکل یکی از جدی ترین و خطرناک ترین علل عرق سرد است. شوک می تواند ناشی از عفونت (شوک سپتیک)، از دست دادن شدید خون، تروما، یا یک واکنش آلرژیک (شوک آنافیلاکتیک) باشد. این عارضه میتواند با علائم دیگری مانند نبض ضعیف، گیجی، تنفس سریع یا بیهوشی همراه باشد.
حمله قلبی
عرق سرد همراه با درد قفسه سینه، تنگی نفس و حالت تهوع یکی از علائم بارز حمله قلبی است. در طول حمله قلبی، جریان خون به قلب معمولاً توسط یک لخته خون مسدود می شود. این امر باعث استرس شدید می شود و سیستم عصبی سمپاتیک را فعال می کند. در نتیجه این امر، عروق منقبض شده و منجر به عرق سرد می شوند. حمله قلبی یک مراقبت فوری پزشکی بسیار مهم است، زیرا در صورت عدم رسیدگی میتواند باعث آسیب دائمی به قلب یا حتی مرگ شود.
عفونت های شدید (سپسیس)
هنگامی که بدن در حال مبارزه با یک عفونت جدی، مانند تهاجم باکتری یا ویروسی است که وارد جریان خون می شود، می تواند منجر به سپسیس شود. سپسیس یک پاسخ ایمنی تهدید کننده زندگی است و میتواند از عوامل متنوعی مانند عفونت دستگاه ادراری (UTI)، ذات الریه، زخم جراحی یا حتی عفونت پوستی درمان نشده ناشی شود. با گسترش عفونت، سیستم ایمنی بدن به شدت پاسخ می دهد و اغلب منجر به تب، لرز و عرق سرد می شود. سپسیس می تواند به سرعت به شوک سپتیک تبدیل شود که بدون درمان فوری می تواند منجر به مرگ و میر شود. عرق سرد ممکن است در اوایل گسترش عفونت رخ دهد به ویژه هنگامی که با گیجی، ضربان قلب بالا، فشار خون پایین یا مشکل در تنفس همراه باشد.
هیپوگلیسمی (قند خون پایین)
قند خون پایین یا هیپوگلیسمی زمانی اتفاق می افتد که سطح گلوکز خون کمتر از حد طبیعی باشد. قند خون پایین یک عارضه شایع ناشی از دیابت است و به ویژه برای افرادی که انسولین یا سایر داروهای کاهش دهنده گلوکز مصرف می کنند رخ میدهد. زمانی که گلوکز خیلی کم می شود، بدن وارد وضعیت اضطراری می شود و غدد آدرنالین ترشح می کنند تا به افزایش سطح قند خون کمک کند. این امر منجر به علائمی مانند عرق سرد، لرزیدن، ضربان قلب تند، تاری دید، گرسنگی، گیجی و تحریک پذیری می شود. هیپوگلیسمی شدید اگر سریعا درمان نشود می تواند منجر به تشنج یا بیهوشی شود.
درد شدید
تجربه درد شدید یا ناگهانی مانند سنگ کلیه، حملات کیسه صفرا، شکستگی استخوان یا میگرن شدید، می تواند منجر به عرق سرد شود. در نتیجه درد شدید بدن هورمون های استرس را ترشح می کند که ضربان قلب را افزایش داده و رگ های خونی را منقبض میکند و باعث میشود که خون از پوست دور شود. این امر می تواند باعث عرق سرد شود. عرق سرد ناشی از درد شدید اگرچه همیشه یک فوریت پزشکی نیست، اما گاهی نیاز به بررسی توسط یک متخصص دارد به خصوص اگر علت درد ناشناخته باشد.
اضطراب و حملات پانیک
استرس روانی می تواند منجر به علائم فیزیکی شود. در طول یک حمله اضطراب یا پانیک، بدن در حالت آماده باش قرار می گیرد و هورمون های استرس مانند آدرنالین و کورتیزول را ترشح می کند. حملات پانیک و اضطراب می توانند منجر به عرق سرد، بالا رفتن ضربان قلب، احساس سنگینی در قفسه سینه، سبکی سر و تنگی نفس شود. حملات پانیک مشابه حملات قلبی است، اما این دو شرایط متفاوت هستند و با روشهای مختلفی درمان می شوند.
یائسگی و تغییرات هورمونی
برای زنان، یائسگی و سال‌های نزدیک به آن باعث نوسانات هورمونی، به ویژه در سطح استروژن می شود. این تغییرات بر ترموستات داخلی بدن تأثیر می‌گذارد و منجر به گرگرفتگی، تعریق شبانه و گاهی عرق سرد، به ویژه در هنگام خواب میشود. در اغلب موارد عرق سرد شبانه در زنان ناشی از یائسگی است که پوست را مرطوب میکند و پس از آن فرد احساس سرما می کند. اگرچه عرق سرد ناشی از یائسگی خطرناک نیست، اما می تواند خواب را مختل کند و بر کیفیت تاثیر بگذارد.
چه زمانی عرق سرد نشانه بیماری جدی است؟
عرق سرد زمانی خطرناک می شود که نشانه یک بیماری زمینه ای جدی باشد، اگر عرق سرد با علائم زیر همراه باشد می تواند نشان دهنده یک مشکل جدی باشد:
- درد یا فشار قفسه سینه
- گیجی
- رنگ پریدگی پوست
- نبض ضعیف
- تب
- تنفس سریع
- غش یا تشنج
- درد ناگهانی و شدید
- لرزش و احساس گرسنگی (به ویژه در افراد مبتلا به دیابت)
به نقل قول از health.clevelandclinic.org:
Cold sweats themselves aren’t dangerous, but the underlying condition that’s making you sweat could be.
ترجمه: عرق سرد به خودی خود خطرناک نیست، اما شرایط زمینه ای که باعث عرق کردن شما می شود می تواند جدی باشد.
درمان عرق سرد
اگر عرق سرد ناشی از یک بیماری زمینه ای جدی نباشد، برای مثال علت آن اضطراب یا تغییرات هورمونی باشد میتوان با چند روش ساده مانند پایین آوردن دمای اتاق، پوشیدن لباس های گرم، نوشیدن آب و استراحت کردن آن را برطرف کرد. اما در صورتی که عرق سرد نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد باید با توجه به علت، روش درمان مناسب را انتخاب کرد. روشهای درمان عرق با در نظر گرفتن علت آن شامل:
- حمله قلبی: مراقبت های اضطراری، اکسیژن، مصر دارو و جراحی
- سپسیس: بستری شدن در بیمارستان، مصرف آنتی بیوتیک ها و مایعات
- هیپوگلیسمی: جایگزینی سریع گلوکز و مدیریت دیابت
- اضطراب: تراپی، تمرینات تنفسی و دارو
- تغییرات هورمونی: جایگزینی هورمون یا تغییر در سبک زندگی
سوالات متداول در مورد عرق سرد
بله، عرق سرد می تواند نشانه کرونا باشد اما رایج نیست و در موارد بسیار نادر رخ میدهد.
سرگیجه و عرق سرد می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله قند خون پایین، تغییرات فشار خون، و اضطراب باشد. در برخی موارد این امر می تواند از علائم هشدار دهنده اولیه حمله قلبی یا سایر شرایط تهدید کننده زندگی باشد به همین دلیل اگر نگران هستید بهتر است با یک متخصص مشورت کنید.
