عوارض کلسترول بالای خون چیست؟ درمان یا کاهش کلسترول خون بالا
حقایق درباره کلسترول:
- یک ماده اساسی است که بدن آن را تولید می کند اما از طریق غذا نیز دریافت می شود.
- عوامل خطر ابتلا به آن شامل سابقه خانوادگی و گزینه های درمان شامل تغییر شیوه زندگی در رژیم غذایی و ورزش است.
- این بیماری معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی کند.
- اگر تغییر در شیوه زندگی ناموفق باشد یا سطح این ماده در خون بسیار زیاد باشد، پزشک ممکن است داروی کاهش دهنده چربی مانند استاتین را تجویز کند.
کلسترول خون چیست؟
کلسترول ماده ای نرم و مومی شکل است که در خون و نیز تمام بدن یافت می شود. این ماده با خون مخلوط نمی شود ، و بیشتر از آب تشکیل شده است. بدن برای ساخت سلولهای سالم، غشای سلولی، ترمیم دیواره رگهای خونی، تولید برخی از هورمون ها و ویتامین D به آن نیاز دارد.
کلسترول هم خوب است و هم بد. در سطح طبیعی یک ماده اساسی برای بدن است. اما اگر غلظت خون خیلی زیاد شود، به یک خطر خاموش تبدیل می شود که افراد را در معرض حمله قلبی قرار می دهد. بالا رفتن این ماده در خون باعث رسوبات چربی در رگ های خونی می شود. با افزایش این رسوبات، خون به میزان کافی در رگ ها جریان ندارد. همچنین در برخی موارد این رسوبات به طور ناگهانی از رگ ها جدا شده و تشکیل لخته می دهد که ممکن است، باعث حمله قلبی یا سکته مغزی شود.
انواع کلسترول
این ماده از طریق خون، و با متصل به پروتئین ها منتقل می شود. به این ترکیب پروتئین ها و کلسترول لیپوپروتئین گفته می شود. انواع مختلفی از ماده وجود دارد، که بر اساس آنچه لیپوپروتئین حامل می کند، دسته بندی می شود. انواع این ماده در خون به این شرح است:
- لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL)، یا کلسترول “بد” :این نوع ذرات کلسترول را به بدن منتقل می کند. کلسترول LDL در دیواره شریانها رسوب کرده و آنها را سخت و باریک می کند.
- لیپوپروتئین با چگالی بالا(HDL)، یا کلسترول “خوب” : این نوع کلسترول اضافی را جمع می کند و دوباره آن را به کبد می برد.
اما تری گلیسیرید چیست؟ تری گلیسیرید، نوعی چربی خون است که وظیفه عایق بندی و ذخیره انرژی را دارد. داشتن سطح تری گلیسیرید بالا می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهد.
علائم کلسترول بالا
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
شما می توانید برای انجام تست هر چند مدت یکبار با پزشک مشورت کنید. کودکان و بزرگسالان جوان که هیچ فاکتور خطری برای بیماری های قلبی ندارند، معمولاً یک بار در سنین 9 تا 11 سالگی و دوباره بین سنین 17 تا 19 سال مورد آزمایش قرار می گیرند. البته کودکانی با سابقه خانوادگی بیماری زودرس قلبی یا سابقه شخصی چاقی یا دیابت نیاز به آزمایشات بیشتری دارند.اگر نتایج آزمایش در محدوده مطلوب نباشد، ممکن است پزشک اندازه گیری های مکرر را توصیه کند. پزشک ممکن است در صورت داشتن سابقه خانوادگی، بیماری قلبی یا سایر عوامل خطرناک مانند سیگار کشیدن، دیابت یا فشار خون بالا، آزمایشات بیشتر را انجام دهد.
علت
این بیماری یک عامل خطرناک برای بیماری عروق کرونر قلب و علت حملات قلبی است. کاهش مصرف چربی در رژیم غذایی به مدیریت میزان آن کمک می کند. سایر شرایطی که می تواند به میزان کلسترول بالا منجر شود ، عبارتند از:
- دیابت
- بیماری کبد یا کلیه
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- حاملگی و سایر شرایطی که سطح هورمونهای زنانه را افزایش می دهد.
- غده تیروئید کم کار
- داروهایی که کلسترول LDL را افزایش می دهند و کلسترول HDL را کاهش میدهند، مانند پروژستین ها، استروئیدهای آنابولیک و کورتیکواستروئیدها
اگر شریان هایی که خون قلب را (عروق کرونر) تأمین می کنند، دچار رسوب کلسترول شوند. ممکن است فرد به درد قفسه سینه (آنژین) و علائم دیگر بیماری عروق کرونر مبتلا شود.
عوامل خطر
عواملی که می توانند فرد را در معرض خطر افزایش کلسترول بد قرار دهند، عبارتند از:
- رژیم غذایی ناسالم : مصرف چربی اشباع شده، موجود در محصولات حیوانی و چربی های ترانس موجود در برخی از شیرینی های تجاری و کراکرها و پاپ کورن ها می تواند سطح این ماده در خون را بالا ببرند. غذاهایی که کلسترول بالایی دارند، مانند گوشت قرمز و لبنیات پر چرب نیز باعث بروز این بیماری می شوند.
- اضافه وزن : شاخص توده بدنی (BMI) به میزان 30 یا بیشتر، فرد را در معرض خطر این بیماری قرار می دهد.
- بی تحرکی : ورزش به افزایش HDL یا کلسترول “خوب” در بدن کمک می کند در حالی که اندازه ذرات تشکیل دهنده LDL یا کلسترول “بد” را افزایش می دهد، و این باعث کاهش ضرر آنها می شود.
- سیگار کشیدن : استعمال سیگار به دیواره رگهای خونی شما آسیب میرساند و باعث می شود آنها بیشتر در معرض تجمع ذخایر چربی قرار بگیرند. سیگار کشیدن ممکن است سطح HDL یا کلسترول “خوب” را کاهش دهد.
- کهولت سن : از آنجا که واکنش بدن با افزایش سن تغییر می کند، خطر بالا رفتن این ماده نیز افزایش می یابد. به عنوان مثال، با افزایش سن، کبد قادر به از بین بردن LDL نیست.
- دیابت : قند خون بالا به تولید کلسترول خطرناک بنام لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم (VLDL) و HDL پایین کمک می کند. همچنین قند خون بالا به غشای عروقی آسیب می رساند.
عوارض کلسترول بالا
این بیماری می تواند باعث تجمع خطرناک کلسترول و سایر رسوبات در دیواره شریان ها (آترواسکلروز) شود. این رسوبات (پلاکها) می توانند جریان خون را در سرخرگهای کاهش دهند، و عوارضی به این شرح ایجاد کنند:
- درد قفسه سینه : اگر شریان هایی که خون قلب را (عروق کرونر) تأمین می کنند، دچار رسوب کلسترول شوند. ممکن است، فرد به درد قفسه سینه (آنژین) و علائم دیگر بیماری عروق کرونر مبتلا شود.
- حمله قلبی : در صورت آزاد شدن تکه ای از این رسوبات در رگ ها، لخته خونی ایجاد می شود که جریان خود را مسدود می کند. اگر جریان خون به بخشی از قلب متوقف شود، دچار حمله قلبی خواهید شد.
- سکته مغزی : این عارضه مشابه حمله قلبی، هنگامی رخ می دهد كه لخته خون، جریان خون را به بخشی از مغز شما مسدود می کند.
پیشگیری
تغییر در سبک زندگی میتواند سطح این ماده را کاهش دهد. برای کمک به جلوگیری از این بیماری نکات زیر را به یاد داشته باشید :
تشخیص
از آزمایش خون برای بررسی میزان این ماده در خون استفاده می شود. تا میزان موارد زیر تعیین شود:
- کل کلسترول
- کلسترول LDL
- کلسترول HDL
- تری گلیسیریدها ( نوعی چربی در خون است.)
برای اندازه گیری دقیق تر، حداقل 12 ساعت قبل از گرفتن نمونه خون به جز آب خوراکی دیگری مصرف نکنید.
- در بزرگسالان، کلسترول کل کمتر از 200 میلی گرم در هر میلی لیتر (میلی گرم در دسی لیتر) سالم تلقی می شود.
- این میزان بین 200 تا 239 میلی گرم در دسی لیتر بسیار مرزی است.
- کلسترول 240 میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر زیاد در نظر گرفته می شود.
میزان کلسترول LDL باید کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
- 100 -129میلی گرم در دسی لیتر، برای افرادی که مشکلی در سلامتی ندارند، قابل قبول است. اما ممکن است برای هر کسی که بیماری قلبی یا عوامل خطرزای بیماری قلبی دارد، نگران کننده باشد.
- 130 – 159 میلی گرم در دسی لیتر خط مرزی بالا است.
- 160 – 189 میلی گرم در دسی لیتر بالا در نظر گرفته شده است.
- 190 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر بسیار بالا در نظر گرفته می شود.
سطح HDL باید بالاتر نگه داشته شود. قرائت مطلوب برای میزان HDL از 60 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر است.
- کمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر می تواند عامل اصلی خطر بیماری قلبی باشد.
- 41 میلی گرم در دسی لیتر تا 59 میلی گرم در لیتر خط مرزی کم است.
درمان کلسترول خون بالا
تغییرات در سبک زندگی مثل ورزش و رعایت رژیم غذایی سالم اولین خط مقابله با این بیماری است. اما اگر با وجود این تغییرات در شیوه زندگی همچنان سطح کلسترول خون بالا باشد، پزشک ممکن است مصرف دارو را توصیه نماید.انتخاب نوع دارو به عوامل مختلفی از جمله عوامل خطرزای شخصی، سن، وضعیت سلامتی و عوارض جانبی احتمالی دارو بستگی دارد. داروهای رایج برای درمان این بیماری شامل موارد زیر است:
- استاتین ها : استاتین ماده ای است که تولید کلسترول در کبد را مسدود می کند. در نتیجه باعث می شود کبد این ماده مضر را از خون شما خارج کند. استاتین ها همچنین می توانند به بدن در جذب مجدد این ماده از رسوبات ساخته شده در دیواره شریان کمک کنند. این دارو به طور بالقوه بیماری عروق کرونر را معکوس می کند. انواع این دارو شامل آتورواستاتین (لیپیتور)، فلوواستاتین (لسکول XL) ، لوواستاتین، پیتاواستاتین(لیوالو) ، رزوواستاتین، روسوواستاتین (کرستور) و سیمواستاتین (زوسور) است.
- رزینهای اتصال دهنده اسیدهای صفراوی : کبد از کلسترول برای ساختن اسیدهای صفراوی، ماده ای که برای هضم لازم است.) استفاده می کند. داروهای کلستیرامین (Prevalite) colesevelam ،(Welchol) و colestipol)Colestid) کلسترول را به طور غیر مستقیم با اتصال به اسیدهای صفراوی پایین می آورند. این باعث می شود تا کبد از کلسترول اضافی برای ساختن اسیدهای صفراوی بیشتر استفاده کند و این باعث کاهش سطح این ماده خون می شود.
- مهار کننده های جذب : روده کوچک این ماده مضر را از رژیم غذایی خود جذب کرده و آن را در جریان خون رها می کند. داروی ازتیمیب با محدود کردن جذب در رژیم غذایی به کاهش کلسترول خون کمک می کند. Ezetimibe (ازتیمیب ) را می توان با داروی استاتین مصرف نمود.
- داروهای تزریقی یک کلاس جدید از داروها : این دارو به عنوان مهار کننده های PCSK9 شناخته می شود، و می تواند به کبد در جذب LDL بیشتر کمک کند. تا میزان این ماده در خون را کاهش دهد. Alirocumab) Praluent) و evolocumab)Repatha) از این نوع دارو هستند. تحقیقات بر روی این داروها همچنان ادامه دارد.
اگر همچنین تری گلیسیرید بالایی دارید، ممکن است پزشک یکی از داروهای زیر را تجویز کند:
- الیاف داروهای فنوفیبرات (TriCor و Fenofibrate) و جم فیبروزیل (gemfibrozil ) : میزان تولید کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم (VLDL) را در کبد کاهش می دهد و سرعت حذف تری گلیسیریدها از خون تسریع می کند. VLDL حاوی تعداد بیشتری تری گلیسیرید است.
- نیاسین : نیاسین توانایی کبد در تولید LDL و VLDL را محدود می کند. اما نیاسین مزایای اضافی نسبت به استاتین ها ندارد. نیاسین همچنین به آسیب کبدی و سکته مغزی مرتبط بوده است، بنابراین اکثر پزشکان اکنون آن را فقط برای افرادی که نمی توانند استاتین مصرف کنند، توصیه می کنند.
- مکمل های اسید چرب امگا 3 : مکمل های اسید چرب امگا 3 می تواند به کاهش تری گلیسیرید کمک کند. این دارو ها با نسخه یا بدون نسخه در دسترس هستند. اگر تصمیم به مصرف مکمل های بدون نسخه گرفته اید، با پزشک مشورت کنید. مکمل های اسید چرب امگا 3 می توانند بر روی داروهای دیگری که مصرف میکنید، تأثیر بگذارند.
تحمل داروها در افراد مختلف متفاوت است. از عوارض جانبی رایج استاتین ها می توان به درد عضلانی و آسیب دیدگی آنها ، و مشکلات حافظه، سردرگمی و بالا رفتن قند خون اشاره کرد. اگر تصمیم دارید داروی مصرف کنید، پزشک ممکن است آزمایشات عملکرد کبدی را برای نظارت بر تأثیر دارو بر روی کبد شما توصیه کند.
کودکان و درمان کلسترول
رژیم غذایی و ورزش بهترین درمان اولیه برای کودکان 2 سال و بالاتر است که کلسترول بالایی دارند یا چاق هستند. كودكان 10 سال و بالاتر كه مبتلا به كلسترول بسیار بالا هستند، ممكن است نیاز به مصرف داروهای كاهش كلسترول مانند استاتین داشته باشند.
کاهش کلسترول با تغییر سبک زندگی
تغییر سبک زندگی برای بهبود سطح کلسترول ضروری است. برای پایین آوردن سطح آن موارد زیر را رعایت نمایید.
- کاهش وزن : از دست دادن حتی 5 تا 10 کیلو می تواند به کاهش این ماده کمک کند.
- رژیم غذایی سالم : بهتر است بر روی غذاهای گیاهی از جمله میوه، سبزیجات و غلات کامل تمرکز کنید. چربی های اشباع شده موجود در گوشت قرمز و لبنیات پر چرب و چربی های ترانس موجود در بسیاری از غذاهای فرآوری شده را محدود کنید.
- چربی اشباع نشده : اشباع موجود در روغن زیتون و کانولا گزینه ای سالم تر است. آووکادو، آجیل و ماهی روغنی از دیگر منابع چربی سالم هستند.
- ورزش : حداقل 30 دقیقه ورزش 5 بار در هفته می تواند به کاهش سطح این ماده در خون کمک کند.
- اجتناب از سیگار
طب جایگزین
ثابت شده است که تعداد کمی از خوراکی های طبیعی باعث کاهش کلسترول خون می شوند، اما تنها برخی از آنها می توانند مفید باشند. پس قبل از مصرف با پزشک خود مشورت نمایید.
- استرول ها و استنول های گیاهی : این مواد در برخی مکمل های خوراکی، برخی از آب میوه های غنی شده موجود است.
- پسیلیوم : این ماده در پوست بذر، سبوس جو دوسر و جو دوسر یافت می شود.
- برنج مخمر قرمز: یکی دیگر از مکمل های کاهش دهنده کلسترول، برنج مخمر قرمز است. شواهدی وجود دارد که این خوراکی می تواند به کاهش کلسترول LDL کمک کند. با این حال، سازمان غذا و دارو اعلام کرده است که محصولات برنج مخمر قرمز که حاوی موناکولین K هستند، یک شکل طبیعی از داروهای تجویز شده با نام لوواستاتین است و در ایالات متحده قابل فروش نیستند.
حتی اگر مکمل های کاهش دهنده کلسترول مصرف می کنید، اهمیت یک سبک زندگی سالم را به خاطر بسپارید و از داروهایی برای کاهش کلسترول خون استفاده کنید. به پزشک خود بگویید که مکمل ها را مصرف می کنید.
کاهش کلسترول با رژیم غذایی
11 غذای کاهش دهنده کلسترول عبارتند از :
- جو دوسر
- جو و غلات کامل
- لوبیا
- بادمجان و بامیه
- آجیل و خشکبار
- روغن نباتی (کلزا ، آفتابگردان)
- میوه ها (عمدتا سیب ، انگور ، توت فرنگی و مرکبات)
- غذاهای حاوی سویا
- ماهی های چرب (به ویژه ماهی قزل آلا ، ماهی تن و ساردین)
- غذاهای سرشار از فیبر
افزودن این موارد به یک رژیم متعادل می تواند به کنترل کلسترول کمک کند. به علاوه غذاهایی که می توانند برای افزایش کلسترول مضر باشند، عبارتند از :
- گوشت قرمز
- لبنیات پرچرب
- مارگارین
- روغنهای هیدروژنه
- غذاهای پخته شده
آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک
اگر فرد بالغی هستید که به طور منظم سطح کلسترول را بررسی نکرده اید، با پزشک خود ملاقات کنید. این اطلاعات به شما کمک می کند تا برای قرار ملاقات آماده شوید.آنچه شما می توانید انجام دهید
وقتی قرار ملاقات را می گذارید، می توانید از قبل تست کلسترول را انجام دهید، برای این منظور می بایست 9 یا 12 ساعت قبل از گرفتن نمونه خون، از خوردن یا آشامیدن پرهیز کنید.
- اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله سابقه خانوادگی کلسترول بالا، بیماری عروق کرونر، سکته مغزی، فشار خون بالا یا دیابت را به یاد داشته باشید.
- به خاطر سپردن تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید از جمله دوز آنها
سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید؛ عبارتند از:
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- بهترین روش درمانی چیست؟
- هر چند مدت یک بار آزمایش را تکرار کنم؟
احتمالاً پزشک از شما سؤالاتی از قبیل می پرسد:
- رژیم غذایی شما چگونه است؟
- چقدر ورزش می کنید؟
- چقدر الکل می نوشید؟
- آیا سیگار می کشی؟ آیا شما در کنار افراد سیگاری قرار داشتید؟
- آخرین آزمایش کلسترول شما کی بود؟ نتیجه چه شد؟