بارداریسلامت خانواده
سه ماهه اول بارداری، تغییرات مهم و روشهای کنترل آن
مسلم است که سه ماهه اول بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا اولین مراحل رشد جنین است که از روز اول آخرین قاعدگی شروع (در واقع حتی قبل از اینکه باردار شوید) و تا پایان هفته سیزدهم ادامه دارد.
سه ماه اول زمان انتظار و تغییرات سریع هم برای مادر و هم برای جنین است. داشتن اطلاعات کافی در این مورد می تواند به شما کمک کند، تا دوران راحت تری را سپری کنید.
سه ماه اول زمان انتظار و تغییرات سریع هم برای مادر و هم برای جنین است. داشتن اطلاعات کافی در این مورد می تواند به شما کمک کند، تا دوران راحت تری را سپری کنید.
تغییرات سه ماهه اول در بدن مادر
بارداری برای هر خانمی متفاوت است. برخی از زنان 3 ماه اول را بدون ایجاد هیچ مشکلی طی می کنند. اما عده ای دیگر همراه با این تغییرات مشکلات مختلفی را تجربه می کنند که از جمله ی آنها می توانیم به این موارد اشاره کنیم:
- خونریزی : حدود 25٪ از زنان باردار در طی سه ماهه اول خونریزی جزئی دارند. در اوایل بارداری، لکه بینی جزئی ممکن است نشانه ای از لقاح جنین باشد. اما اگر خونریزی در بارداری شدید است یا همراه با آن احساس گرفتگی یا درد شدید در شکم خود دارید، با پزشک تماس بگیرید. زیرا اینها می توانند نشانه از سقط جنین یا حاملگی خارج رحمی باشد (حاملگی ای که در آن جنین خارج از رحم رشد می کند).
- حساسیت پستان ها : احساس درد در پستان ها یکی از علائم اولیه بارداری است. این درد در اثر تغییرات هورمونی ایجاد می شوند، چرا که مجاری شیر در حال آماده سازی برای تغذیه کودک است. برای کنترل درد بهتر است از سوتین های سایز بزرگ تر استفاده کنید تا سینه ها تحت فشار نباشد.
- یبوست : در دوران بارداری مقادیر زیادی از هورمون پروژسترون در بدن مادر ترشح میشود. این هورمون سرعت انقباضات عضلانی را کاهش میدهد. در نتیجه سیستم گوارشی که مملو از عضلات مختلف است، در عملکرد خود دچار اختلال خواهد شد. احساس نفخ نیز در این دوران طبیعی است. به همین جهت بهتر است در تمام طول بارداری فیبر مصرفی خود را افزایش دهید تا دچار یبوست نشوید. انواع میوه ها، سبزیجات و غلات سرشار از فیبر هستند. همچنین اگر یبوست شدید است، برای جلوگیری از بواسیر با مشورت پزشک از ملین ها استفاده کنید.
- ترشحات : در اوایل بارداری مشاهده ترشحات سفید طبیعی است. در این دوران از تامپون استفاده نکنید! زیرا می تواند میکروب ها را به واژن وارد کند. اگر ترشحات بوی بدی دارد، یا رنگ آن سبز یا زرد است، با پزشک خود مشورت کنید.
- خستگی : بدن شما در حال پرورش یک نوزاد است. پس احساس خستگی خیلی طبیعی است. برای در طول روز کمی استراحت کنید. در ضمن مصرف آهن نیز می تواند به جلوگیری از این خستگی کمک شایانی نماید.
- تغییر سلیقه غذایی : بیش از 60٪ زنان باردار دچار تغییر در عادات غذایی میشوند و مرتباً غذاهای خاصی را هوس می کنند. مصرف غذاهایی که دوست دارید، مانعی ندارد به شرطی که مرتباً غذاهای پرکالری مصرف نکنید.
- تکرر ادرار : درست است که در سه ماه اول جنین خیلی کوچک است ولی با این حال به مثانه فشار وارد می کند. در نتیجه، ممکن است مجبور باشید مرتبا ً به دستشویی بروید. برای جلوگیری از این امر مصرف مایعات را کاهش ندهید. بلکه می توانید مصرف کافئین را (که باعث تحریک مثانه میشود.) کاهش دهید.
- سوزش سر دل : از آنجایی که در دوران بارداری، بدن شما مقدار بیشتری هورمون پروژسترون تولید می کند. حرکت عضلات کند میشود. در نتیجه حلقه عضلانی در مری ( لوله ای که دهان و معده شما را به هم متصل می کند و غذا و اسیدها را در معده نگه می دارد. وقتی این عضله شل شود، رفلاکس معده می شوید این حالت سوزش سر دل نامیده می شود. برای جلوگیری از این حالت
- غذای خود را به وعده های کوچک تقسیم کنید
- بلافاصله بعد از غذا خوردن دراز نکشید،
- از خوردن غذاهای چرب ، ادویه دار و اسیدی (مانند مرکبات) خودداری کنید.
- هنگام خواب سعی کنید بالش های خود را بالا بیاورید .
- نوسانات خلقی : احساس خستگی و تغییر هورمون ها می تواند خلق و خوی مادر باردار را تغییر دهد. یعنی می تواند در عرض چند ثانیه از حالت خوشحالی و شادی، دچار غم و ناراحتی شوید. این شرایط طبیعی است. بهتر است در این موارد با یک دوست یا همسر گفت و گو کنید.
- تهوع صبحگاهی : حالت تهوع یکی از رایج ترین علائم در سه ماهه اول بارداری است که حداقل 85٪ زنان باردار آن را تجربه می کنند. این شرایط در نتیجه تغییرات هورمونی در بدن ایجاد میشود و می تواند در کل سه ماهه اول و یا حتی بعد از آن ادامه داشته باشد. برای برخی از زنان باردار حالت تهوع خفیف است. حالت تهوع معمولاً صبح بیشتر است (از این رو نام آن را، ” تهوع صبح ” نامیده اند.). برای بهبود حالت تهوع ، سعی کنید میان وعده های کم حجم، سرشار از پروتئین (گوشت یا پنیر) بخورید. نوشیدن آب ، آب میوه شفاف (آب سیب) یا زنجبیل نیز موثر است. حتی بهتر است این کار را قبل از بیدار شدن از رختخواب انجام دهید. تهوع نیازی به نگرانی ندارد اما اگر شدید است یا از بین نمی رود، بهتر است با پزشک خود در این مورد مشورت کنید.
- افزایش وزن : اضافه وزن رایج ترین عوارض بارداری است. با این حال مادران باردار باید مراقب تغدیه خود باشند. تا بیش از حد دچار اضافه وزن نشوند.
- تغییر میل جنسی : معمولاً در این دوران میل جنسی تا حدی زیای کاهش پیدا می کند. ممکن است بعد از رابطه دچار خونریزی شوید، این مشکل طبیعی است و نیازی به نگرانی ندارد.
مطالعه بیشتر: بارداری باکره چیست
رشد کودک در سه ماهه اول بارداری
در طی 13 هفته اول کودک شما از یک تخمک بارور شده به یک جنین کاملاً شکل گرفته تبدیل می شود. تمام ارگان ها و سیستم های اصلی در حال شکل گیری هستند. این بدان معناست که در صورت استفاده از داروهای مضر، بیماری یا قرار گرفتن در معرض اشعه، کودک شما ممکن است آسیب ببیند.آنچه در سه ماهه اول بارداری اتفاق می افتد، عبارت است از :
- تخمک بارور شده با سرعت بالایی به سلول های کوچک تقسیم میشود. جفت، بند ناف و کیسه آمنیوتیک همه شروع به رشد می کنند.
- سیستم عصبی جنین از یک لوله عصبی به مغز و نخاع تغییر پیدا می کند. اعصاب و عضلات شروع به کار می کنند. حتی جنین در رحم شروع به حرکت میکند، اما خیلی زود است که شما این حرکت را احساس کنید.
- قلب شکل می گیرد و شروع به تپیدن می کند. صدای تپش قلب را می توانید از اوایل هفته 6 با سونوگرافی بشنوید. سلول های قرمز خون نیز در حال شکل گیری هستند.
- در این مرحله سیستم گوارشی جنین شامل روده و کلیه ها است.
- بازوها، پاها، انگشتان دست و انگشتان پا شروع به رشد می کنند. صورت، چشم، گوش، بینی و دهان هم تکامل پیدا می کنند. زبان و جوانه دندان هم رشد می کند. پلک چشم های کودک شما را می پوشاند و در پایان سه ماهه بارداری، حتی ناخن های انگشت نیز وجود دارند.
- اندام های تناسلی هم شروع به رشد می کنند، اما خیلی زود است که با سونوگرافی بتوان جنسیت جنین را تشخیص داد.
- طول کودک شما در پایان سه ماهه اول حدود 2 ½ -3 اینچ خواهد بود.
وضعیت خواب
در این دوران حجم رحم تغییرات چندانی نکرده است، و هنوز می توانید بر روی شکم دراز بکشید، اما از این کار بپرهیزید، چرا که یک جنین در شکم در حال رشد است. پس باید در وضعیت خوابیدن تغییر ایجاد کنید. به جای اینکه طاق باز بخوابید باید به سمت پهلوی چپ بخوابید.
آزمایشات غربالگری
پزشک معالج زنان در سه ماهه اول بارداری آزمایشات مختلفی را بسته به وضعیت مادر و جنین توصیه می نماید. حتما این آزمایشات را جدی بگیرید و انجام دهید.زیرا در این دوران می توان با انجام به موقع آزمایشات غربالگری و خون به مشکلات نقص ژنتیک جنین مانند سندرم داون پی ببرید و از به دنیا آمدن نوزاد بیمار پیشگیری کنید.
کار هایی که نباید انجام دهید :
- از بلند کردن اجسام سنگین بپرهیزید.
- بیشتر استراحت کنید.
- بهتر است زیاد از پله ها بالا و پایین نروید.
- از استرس و اضطراب به شدت پرهیز کنید.
- در این دوره به تغذیه خود اهمیت بدهید و آهن و پروتئین بیشتری مصرف کنید.
- از استعمال سیگار یا مصرف الکل به شدت بپرهیزید.
- مصرف شربت سینه و داروهای آرام بخش ممکن است برای جنین مضر باشد. قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
کارهایی که باید انجام دهید:
بچه دار شدن یا شنیدن خبر بارداری یکی از شادترین و بهترین اتفاقات زندگی یک زن است. دوران بارداری با همه سختی ها و مشکلات می تواند شیرین ترین دوران زندگی یک زن باشد. اما لازم است مادران در این دوران به خود و فرزندی که در راه دارند، اهمیت ویژه ای داده و مراقبت کنند. به همین جهت لازم است در این دوران نکات زیر را مد نظر قرار دهید:
- یک دکتر را انتخاب کنید. بهتر است یک متخصص زنان و زایمان در تمام طول بارداری وضعیت سلامت مادر و جنین را در سه ماهه اول بارداری کنترل کند.
- به محض اطلاع از بارداری، به پزشک مراجعه کنید، تا وضعیت سلامت شما را بررسی و در مورد سبک زندگی و عادات سلامتی به شما مشاوره دهد. آزمایش خون و ادرار و احتمالاً معاینه لگن نیز در این جلسه انجام میشود.
- لازم است هر 4 هفته یکبار برای ویزیت های قبل از زایمان به پزشک مراجعه کنید. تا پزشک وزن و فشار خون شما را بررسی می کند ، ادرار شما را آزمایش می کند و به ضربان قلب کودک گوش دهد.
- مصرف انواع ویتامین ها و اسید فولیک در طی دوران بارداری توصیه میشود، در مورد مقدار مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
- از پزشک در مورد مصرف داروهای ضروری سوال بپرسید. حداقل 8 لیوان آب در طول روز بنوشید.
- در مورد رژیم سالم و غذاهایی که باید مصرف کنید با پزشک خود مشورت کنید.
علائم اضطراری در سه ماهه اول بارداری
تجربه هر یک از این علائم می تواند نشانه ای از یک خطر باشد، پس این علائم را جدی بگیرید:
- درد شدید شکم
- خونریزی شدید
- سرگیجه شدید
- افزایش سریع وزن