سندروم روده تحریک پذیر ،بیماری شایع که کمتر مورد توجه قرار گرفته
علل ایجاد سندروم روده تحریک پذیر
علت دقیق ایجاد سندروم روده تحریک پذیر هنوز مشخص نشده است امام ممکن است بر اثر انقباض های شکمی عضلات دیواره روده ها ایجاد شوند. افزایش حساسیت به بعضی غذاها مثل میوه ها ، سوربیتول ( نوعی شیرین کننده ی مصنوعی ) و چربی ها ممکن است در این افراد ایجاد شود. سندروم روده تحریک پذیر گاهی اوقات به دنبال ابتلاء به یک عفونت گوارشی بروز می نماید. از آنجایی که آی بی اس (IBS) در بعضی از خانواده ها بیشتر دیده می شود گمان می رود که عوامل ژنتیکی و ارثی در ایجاد آن نقش داشته باشند. استرس، اضطراب و افسردگی با این سندروم در ارتباط می باشند و می توانند باعث بدتر شدن علائم آن شوند.
علائم و نشانه های سندروم روده تحریک پذیر
علائم این بیماری اغلب به طور متناوب خود را نشان می دهند اما معمولا چندین سال باقی می مانند. این علائم در هر فردی متفاوت می باشند. علائم اصلی سندروم روده تحریک پذیر عبارتند از :
- نفخ کردن شکم که همراه با مقدار زیادی گاز می باشد.
- شکم درد که اغلب در قسمت پایین و سمت چپ شکم درد ایجاد می شود. این درد ممکن است با رفتن به توالت و دفع مدفوع یا گاز برطرف شود.
- اسهال ، که ممکن است صبح ها و هنگام برخاستن از خواب شدیدتر باشد. گاهی اوقات به جای اسهال ، مدفوع به صورت سفت و تکه تکه که به آن اصطلاحا مدفوع ساچمه ای گفته می شود دفع می گردد.
- احساس اینکه بعد از دفع مدفوع ، هنوز به طور کامل تخلیه انجام نشده است.
- خروج مایعی لزج و بلغم مانند در هنگام دفع مدفوع .
- تهوع و استفراغ
- احساس سیری زودرس و احساس پر بودن معده و اشکال در تمام کردن غذا
گرچه علائم سندروم روده تحریک پذیر می توانند برای فرد خیلی ناراحت کننده باشند اما این بیماری یک بیماری جدی و خطرناک نمی باشد. شما معمولا قادر خواهید بود که با تغییر در رژیم غذایی تان و استفاده از روش های آرامش سازی ، علائم بیماری تان را کنترل نمایید.
بعضی از افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر علائمی غیر از علائم گوارشی تجربه می کنند مثل :
سردرد، خستگی ، کمر درد و احساس اینکه زود به زود باید ادرار کنند. مقاربت جنسی در خانم ها ممکن است دردناک شده و علائم و مشکلات آنها در روزهای قبل از هر عادت ماهانه بدتر شود.
اگر علائم شما شدید، دائمی و عود کننده هستند و یا اگر به طور غیرمنتظره ای دچار کاهش وزن شده اید باید به پزشک مراجعه نمایید. اگر سن شما بالای 40 سال می باشد و برای اولین بار است که علائم سندروم روده تحریک پذیر را تجربه می کنید باید حتما به پزشک مراجعه نمایید تا احتمال وقوع سایر بیماری های خطرناک که علائم مشابه با این بیماری را دارند ( مثل سرطان روده ) کنار گذاشته شود.
نحوه تشخیص سندروم روده تحریک پذیر
هیچ آزمایش خاصی وجود ندارد که توسط آن بتوان گفت که فردی دچار سندروم روده تحریک پذیر می باشد. با این حال یک سری آزمایش ها انجام می شوند تا پزشک مطمئن شود که دچار بیماری های دیگر خطرناک نیستید. نوع و تعداد آزمایش هایی که پزشک درخواست می نماید بستگی به سن شما دارد.اگر علائم شما طوری باشند که پزشک مشکوک به وجود یک بیماری التهابی روده ها مثل کولیت اولسروز شود و یا اگر سن شما بالای 40 سال می باشد. پزشکتان احتمالا درخواست آزمایش ها و بررسی های بیشتری خواهد نمود. همچنین ممکن است برای شما آزمایش های عدم تحمل به غذا و عدم تحمل لاکتوز ( قند شیر ) نیز درخواست شود زیرا علائم آنها شبیه علائم آی بی اس (IBS) می باشد.
نحوه درمان سندروم روده تحریک پذیر
گرچه علائم سندروم روده تحریک پذیر می توانند برای فرد خیلی ناراحت کننده باشند اما این بیماری یک بیماری جدی و خطرناک نمی باشد. شما معمولا قادر خواهید بود که با تغییر در رژیم غذایی تان و استفاده از روش های آرامش سازی ، علائم بیماری تان را کنترل نمایید. اقداماتی که خود فرد می تواند برای بهبود علائمش به کار ببرد عبارنتد از :
- غذاهایی که می خورید را یادداشت نمایید. سعی کنید که هر غذا یا نوشیدنی که به نظرتان باعث بروز مشکل می شود را از رژیم غذایی تان حذف نمایید.
- از خوردن حجم زیاد غذا در یک زمان خودداری نمایید. همچنین از خوردن غذاهای ادویه دار، سرخ کرده ، چرب و نیز لبنیات پرهیز نمایید.
- اگر دچار یبوست هستید سعی نمایید که به تدریج مصرف فیبر را در رژیم غذایی تان افزایش دهید. اگر اسهال و نفخ مشکل شما می باشد مصرف فیبر را کاهش دهید.
- از نوشیدن چای ، قهوه ، شیر و نوشابه های گازدار خودداری نمایید و یا اینکه مصرف آنها را به حداقل برسانید.
- وعده های غذایی خود را به طور منظم و سر ساعت خاصی میل نمایید.
- از استعمال دخانیات پرهیز نمایید.
- از تمرینات آرامش سازی ( ریلکسیشن) برای کاهشش استرس تان استفاده نمایید زیرا اغلب استرس عامل تشدید کننده این بیماری می باشد.
با این حال اگر علائم و مشکلات شما آنقدر شدید و ناراحت کننده هستند که در کارهای روزمره شما اختلال ایجاد می کنند شما باید به پزشک مراجعه نموده و با او مشورت نمایید. پزشک ممکن است برایتان داروهای ضد اسپاسم مثل هیوسین یا دی سیکلومین تجویز نماید. این داروها باعث رفع انقباض های دستگاه گوارش شده و به تسکین دردهای شکم کمک می کند. همچنین در افرادی که به اسهال دچار هستند ( به خصوص اسهال در هنگام برخاستن از خواب ) پزشک ممکن است داروهای ضد اسهال تجویز نماید. اگر مشکل شما یبوست می باشد مواد حجیم کننده مثل برن ( Bran) تجویز می گردد.
اگر مشکلات روانی مثل اضطراب وجود دارد ممکن است نیاز به مراجعه به روانپزشک باشد.
سندروم روده تحریک پذیر معمولا یک بیماری طولانی مدت است و اغلب تا سنین بالا نیز ادامه می یابد. با این حال علائم و مشکلات آن در بعضی مواقع خفیف و در بعضی مواقع شدید می شود.
برگرفته از کتاب بیماری های دستگاه گوارش – نگارش تونی اسمیت ، فرهاد همت خواه
درمان دارویی سندروم روده تحریک پذیر
برای درمان دارویی سندروم روده تحریک پذیر قرص و کپسول های متنوعی وجود دارد. درمان دارویی معمولا با تمرکز بر علائم بیماری انجام می شود برای مثال در افرادی که اسهال یا یبوست را تجربه می کنند از قرص های متفاوتی برای درمان استفاده می شود. در زیر به بهترین قرص برای سندروم روده تحریک پذیر اشاره خواهد شد :
- کپسول هیوسیامین
- قرص دی سیکلومین
- قرص مبورین
- قرص لیناکلوتید
- قرص لوبیپروستون
- مکمل های فیبر
- ملین ها
