بیماری هابیماری های زنانناباروری و نازایی

بررسی علل ناباروری و نازایی زنان و روش‌های تشخیص آن

ناباروری زنان زمانی اتفاق می افتد که یک زوج علی رغم برقراری رابطه جنسی منظم و محافظت نشده، به قصد بارداری شدن پیش می روند ولی نتایج حاصل منفی است. این موضوعی جدیدی نیست و فاکتور های بسیاری در این موضوع سهیم هستند. در این جا است که مقوله بررسی علل ناباروری زنان اهمیت خود را بهتر و بیشتر نشان میدهد. شاید کلید گم شده در یکی از این علت ها است، با این مقاله از مجله بیچشک همراه شوید تا با علت ناباروری زنان بیشتر آشنا شوید:


علت ناباروری زنان

علت نازایی زنانموارد شایع علت ناباروری زنان به سه بخش اصلی به این شرح تقسیم می شود:

بیماری ها

  • اختلال در تخمک گذاری :  در 39 درصد موارد نازایی زنان به سبب عدم تخمک گذاری است، برخی از زنان ممکن است تخمک گذاری نکرده و یا تعداد تخمک در آنان کم باشد از همین روی نمی توانند باردار شوند.
  • اختلال در لوله های رحمی : اگر لوله های رحم به طور کامل و یا ناقص بسته باشند، اسپرم به تخمک نرسیده و زن باردار نمی شود این امر می تواند ناشی از عفونت، آندومتريوز و يا چسبندگي هايي پس از عمل جراحي روی دهد و عامل 30 درصد از ناباروری ها به شمار می رود.
  • آندومتریوز : اگر آندومتر یا پوشش داخلی رحم به هر دلیلی رشد کرده و از آن بیرون بزند، بارداری را با اختلال مواجه کرده و لوله های رحم را می بندد. آندومتریوز علت 13 درصد از علت ناباروری زنان به شمار می رود.
  • اختلال در رحم و یا گردنه رحم : بیماری های مربوط به رحم از جمله عفونت گردنه رحم و یا عدم کیفیت ترشحات رحم می تواند عامل ناباروری گردد.
  • مشکلات دستگاه ایمنی بدن : این مشکل ايمونولوژيك تشخیص سختی داشته و علت ناباروری زنان است به طور مثال ممکن است بدن زن ماده ای تولید کند که اسپرم را از بین برده و یا موجب سقط جنین شود.
  • عفونت های منتقله از راه جنسی (STIs): باکتری کلامیدیا می تواند به لوله های رحم  یک زن را آسیب وارد کرده و باعث التهاب در رحم شود همچنین برخی از STI ها نیز ممکن است باعث ناباروری زنان شوند.
  • در  سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) :  تخمدان غیر طبیعی عمل می کند.
  • مشکلات تیروئید :یک غده تیروئید بیش از حد فعال یا غیر فعال می تواند منجر به عدم تعادل هورمونی شود و مشکلات نازایی را در پی داشته باشد.
  • شرایط مزمن :  شامل بیماری های ایدز یا سرطان است.

ناباروری زنان زمانی اتفاق می افتد که یک زوج علی رغم برقراری رابطه جنسی منظم و محافظت نشده، به قصد بارداری شدن پیش می روند ولی نتایج حاصل از این امر منفی است.

سبک زندگی

  • کشیدن سیگار  احتمال بارداری را کاهش داده و یا حتی موجب سقط جنین می گردد.
  • مصرف الکل
  • افزایش سن ( بعد از سن 32 سالگی توانایی بارداری شروع به افت می کند.)
  • چاقی یا افزایش وزن
  • ورزش : عدم تحرک یا ورزش بیش از حد می تواند موجب ناباروری گردد.
  • قرار گرفتن در معرض برخی از مواد شیمیایی: برخی از آفت کش ها، علف کش ها، فلزات مانند سرب و حلال ها با مشکلات باروری در مردان و زنان مرتبط است. مطالعات نشان می دهد، مواد تشکیل دهنده  در برخی مواد شوینده خانگی ممکن است باروری را کاهش دهند.
  • استرس ذهنی: بر تخمک گذاری زن تاثیر گذاشته و می تواند منجر به کاهش فعالیت جنسی شود.
  • کلسترول : یک مطالعه نشان داده است که سطوح کلسترول بالا ممکن است بر باروری زنان تاثیر بگذارد.

تاثیرات دارو ها و روش های پزشکی

برخی از داروها می توانند باروری در یک زن را تحت تاثیر قرار دهند.

  • داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): استفاده طولانی مدت از آسپیرین یا ایبوپروفن ممکن است موجب این اختلال گردد.
  • شیمی درمانی: بعضی از داروهای شیمی درمانی می توانند منجر به نارسایی تخمدان شوند.
  • پرتودرمانی: انجام این روش در صورت نزدیک شدن به اندام های تولید مثل، می تواند خطر ابتلا به مشکلات باروری را افزایش دهد.
  • مواد مخدر: برخی از زنان که از ماری جوانا یا کوکائین استفاده می کنند، مشکلات باروری دارند.

آمار نازایی زنان

طبق آمار های رسمی حدود 20 درصد از زوج ها در ایران در طول زندگی خود ناباروری را تجربه می کنند که در 60 درصد از مواقع مردان عامل ناباروری شناخته می شوند، این آمار از آمار جهانی نیز بالاتر است. در واقع می توان گفت در ایران از هر 6 زوجی که تصمیم به بچه دار شدن می گیرند یکی از آنها به هدف خود نمی رسد، آمار ها از وجود 3 میلیون زوج نابارور در ایران خبر میدهد.

نشانه های نازایی زنان چیست؟

نشانه های نازایی در زنانبرخی از علائم در زنان می تواند نشانه ای از تغییرات هورمونی باشد که علت ناباروری زنان در آنان است و نیاز به درمان دارد، برخی از این نشانه ها به این شرح است:

  • تغییرات پوستی شامل افزایش آکنه
  • تغییرات میل جنسی ( افزایش یا کاهش )
  • رشد موهای زائد مردانه در پشت لب، روی قفسۀ سینه و چانه
  • ریزش یا نازک ‌شدن موها
  • افزایش وزن
  • ترشحات شیری رنگ از نوک سینه‌ها
  • احساس درد هنگام برقراری رابطۀ جنسی

این موارد تنها برخی از نشانه هایی است که می تواند خبر از احتمال ناباروری بدهند اما بسیاری از علل دیگر هستند که موجب نازایی زنان شده و هیچ نشانه ای نیز ندارند.

روش های تشخیص نازایی  زنان

پیشگیری از ناباروری در زنانروش های مختلفی برای تشخیص ناباروری زنان وجود دارد که از جمله آنها می توانیم به این موارد اشاره کنیم :

سابقه پزشکی و معاینه

پزشک برای بررسی سابقه پزشکی به موارد زیر نیازمند است:

  • گرفتن سابقه قاعدگی
  • گرفتن سابقۀ پزشکی، بیماریها و عمل‌های جراحی
  • بررسی روش و زمان برقراری رابطۀ جنسی
  • بررسی مشکلات مربوط به سبک زندگی مثل سیگار کشیدن، مصرف مواد مخدر یا قهوه
  • بررسی داروهای مصرفی

در برخی موارد پس از دریافت این اطلاعات و معاینه دستگاه تناسلی زن پزشک می تواند علت نازایی زنان را تشخیص دهد.

آزمایش بررسی سطح هورمون ها

این آزمایش‌ خون، سطح هورمون‌ های مختلف هیپوفیزی، تخمدانی و تیروئیدی را تحت بررسی قرار میدهد. برخی از این هورمون ها به این شرح است:

  • هورمون‌ های LH،FSH : بالا بودن سطح FSH و LH می‌تواند بیانگر نارسایی زودرس تخمدان باشد و بالا بودن LH و کم بودن FSH می‌تواند نشانگر سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد.
  • اینهیبین B و آنتلی‌مولرین یا AMH  : سطح این هومورن ها ذخایر تخمدان و عملکرد تخمدان را نشان می دهد.
  • پرولاکتین و هورمون‌ های تیروئید : سطح این هورمون ها به طور مستقیم بر روی باروری تاثیرگذار است.

پزشک ممکن است از طریق آزمایش، سطح ایمنی بدن یا ابتلا به بیماری هایی نظیر دیابت را مورد بررسی قرار دهد.

تصویر برداری و سایر روش ها

پس از انجام آزمایش ها اگر پزشک دلیلی بر عدم بارداری نیابد انجام روش های زیر را توصیه خواهد نمود:

  • سونوگرافی و سونوهیستروگرافی : سونوگرافی نوعی روش تصویر برداری است که بررسی فیبروئید، کیست تخمدان، تومور و انسداد مجاری ادرار می پردازد و سونوهیستروگرافی همان سونوگرافی به همراه تزریق محلول سالین به رحم است که دقیق تر بوده موجب شناسایی بهتر رحم می شود.
  • هیستروسالپنگوگرافی (HSG) : نوعی عکس برداری از رحم با استفاده از اشعه x است که پس از قطع خونریزی قاعدگی انجام می گیرد.
  • هیستروسکوپی : نوعی عمل جراحی کم تهاجمی است که به بررسی و تشخیص آندومتریوز، فیبروئید، پولیپ، بافت زخم در دستگاه تناسلی و انسداد لوله‌ های رحم می پردازد.
  • لاپاراسکوپی : در این روش متخصص داخل ناحیه لگن را با استفاده از لاپاراسکوپ مشاهده می کند.این روش می تواند برای بررسی آندومتریوز یا فیبروم رحم مورد استفاده قرار گیرد.
  • آزمایش بعد از نزدیکی یا PCT : این آزمایش جهت نمونه برداری بررسی تحرک اسپرم در مایع مخاطی دهانۀ رحم و واژن زن است ، در این حالت باید پس از نزدیکی از 1 ساعت تا 5 ساعت بعد به آزمایشگاه مراجعه کنید، بهترین زمان انجام این آزمایش روز های 11 تا 16 قاعدگی است.
  • بررسی ذخایر تخمدان : با افزایش سن تعداد تخمک ها کاهش می یابد از همین روی پزشک با انجام این آزمایش شانس موفقیت بارداری را بررسی می کند، برای این بررسی روش های زیر وجود دارد:
  • محاسبه حجم تخمدان
  • شمارش فولیکول‌های آنترال
  • سطح هورمون آنتی‌مولرین
  • آزمایش FSH روز سوم
  • اندازه‌گیری اینهیبین B

پیشگیری از نازایی زنان

ناباروری در زنانهمه زنان می توانند تنها با رعایت چند نکته ساده از ابتلا به ناباروری زنان پیشگیری نمایند :

  • کاهش وزن
  • پیاده روی و تحرک
  • کاهش مصرف شیرینی جات
  • مصرف روزانه میوه و سبزیجات
  • رعایت بهداشت فردی جهت جلوگیری از ابتلا به عفونت رحم و بسته شدن لوله های رحم
  • اجتناب از قرار گیری در معرض مواد شیمیایی آلوده کننده
  • کاهش استرس و نگرانی
  • اجتناب از استعمال سیگار و مصرف الکل
  • کاهش مصرف مواد شوینده
  • استفاده از کاندوم حین رابطه جنسی
  • مراجعه منظم به پزشک

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا