خوراکی ها و آشپزیسبک زندگی

فواید و نقش پروبیوتیک ها برای سلامت بدن و منابع دریافت پروبیوتیک

پروبیوتیک یکی از مواد مفید و ضروری برای بدن است که از انواع میکروارگانیسم های بدن می باشد، این باکتری مفید وظیفه برقرار کردن تعادل مابین باکتری های مفید و مضر را برای بدن دارد. این باکتری ها مزیت های بسیاری دیگری را نیز برای بدن به همراه دارند. باکتری های روده به شدت با سلامت مغز و روان در ارتباط هستند و می توانند باعث مشکلاتی از جمله افسردگی و اضطراب شوند. در ادامه به شرح این باکتری مفید و فواید آن می پردازیم :


پروبیوتیک چیست ؟

پروبیوتیک چیست؟سازمان بهداشت جهانی این میکروارگانیسم را این گونه تعریف می کند : « پروبیوتیک‌ها میکرو ارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که مصرف کافی آنها سبب نمایان شدن اثرات سلامت بخش در بدن میزبان می‌شود.» به بیانی دیگر می توان گفت پروبیوتیک ها باکتری ها و مخمر های مفیدی هستند که به گوارش بهینه غذا کمک می کنند. در واقع این میکروارگانیسم ها علاوه بر گوارش در ساخت ترکیباتی مانند ویتامین ها و آنتی بیوتیک ها نیز تاثیرگذار هستند. مهمترین منبع تعریف شده برای این باکتری ها میوه ها و لبنیات است.

مهمترین وظیفه این باکتری ها برقرار کردن تعادل مابین باکتری های مفید و مضر در روده بوده در واقع این میکروارگانیسم به کاهش باکتری های مضر و افزایش باکتری های مفید کمک می کنند تا بدن عملکرد بهتری را ارائه دهد. باکتری های موجود در محصولات خوراکی علاوه بر سودمندی برای سلامت انسان باید از قابلیت های دیگری مانند ماندگاری در دستگاه گوارش هم برخوردار باشند. ویژگی‌های این میکروارگانیسم شامل رشد و بقای ارگانیسم‌ها در روند تولید محصول، نگهداری، و پس از مصرف حین انتقال از معده به روده است.

انواع پروبیوتیک ها

پروبیوتیک ها شامل طیف گسترده ای از باکتری های مختلف است که هر کدام از آن ها مزیت های مختلفی نیز دارند، اما دو نوع شایع تر این باکتری عبارتند از :

  • لاکتوباسیلوس‌ (Lactobacillus) : معروف ترین نوع  این باکتری ها که در محصولات تخمیر شده از جمله ماست پروبیوتیک وجود دارد،این باکتری در درمان اسهال موثر است و به هضم لاکتوز موجود در شیر کمک ویژه ای می کند.
  • بیفیدوباکتریوم (Bifidobacterium) : این باکتری را می توان در انواع محصول لبنی یافت و مهمترین فایده آن کمک به کاهش علائم بیماری سندروم روده تحریک پذیر است.

فواید پروبیوتیک

فواید پروبیوتیکروده انسان حاوی بسیاری از باکتری ها می باشد که می توانند در دسته باکتری های مفید و مضر برای بدن طبقه بندی شوند، باکتری های مفید به تولید ویتامین ها و اسید های آلی در بدن کمک می کنند در صورتی که باکتری های مضر ترکیبات سمی و سرطان زا را تولید می کنند. در صورتی که به هر دلیلی توازن میان این دو باکتری با اختلال مواجه شود، علاوه بر مختل شدن وظیفه فلور روده (مجموعه ای از باکتری های روده) بدن به انواع بیماری های از جمله آکنه، آلرژی غذایی، خستگی مفرط، افسردگی، سردرد مبتلا می شود.میزان باکتری های مفید روده باید حداقل 85 % از کل باکتری های روده را تشکیل دهد تا سلامت بدن حفظ شود. برای پیشگیری از این اتفاق لازم است مصرف این باکتری ها را به رژیم غذایی خود بیافزاید. برخی از مهمترین فواید آن به این شرح است:

  • افزایش تحمل لاکتوز
  • پیشگیری از سرطان های کولون، روده باریک، کبد و پستان.
  • کاهش یافتن سطح کلسترول بد خون و میزان جذب آن از روده
  • کاهش فشار خون
  • افزایش قدرت سیستم ایمنی و پیشگیری از ابتلا به عفونت‌ها
  • بهبود جذب مواد معدنی و ویتامینها
  • بهبود علائم بیماری های روده مانند روده تحریک پذیر و کولیت (ورم مخاط روده بزرگ)
  • کاهش سرعت رشد و تکثیر باکتری‌های مضر بدن
  • بهبود و درمان عفونتهای مخمری مهبل، اسهال مرتبط با مصرف آنتی بیوتیک‌ها، آفت دهان، پوسیدگی دندان‌ها، ورم مهبل (واژینیت)، پای ورزشکاران (نوعی بیماری قارچی در پا)، عفونتهای قارچی، برفک دهانی
  • بهبود عملکرد گوارش و جذب مواد مغذی
  • افزایش تولید ویتامین‌های گروه B و K
  • جلوگیری و بهبود اسهال حاد
  • کاهش التهاب روده‌
  • بهبود علائم آلرژی غذایی یا اگزما در کودکان

مکمل‌های پروبیوتیک می تواند در افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن که منجر به پیشگیری از سایر بیماری ها می شود کمک ویژه ای نماید به علاوه مصرف این مکمل در بهبود سرطان، اسهال ناشی از آنتی بیوتیک، اسهال مسافرتی، درمان آلرژی‌ها، افزایش تحمل لاکتوز، بهبود فشار خون، کلسترول افزایش یافته خون و تولید ویتامین در بدن، اثر مثبتی دارد.

منابع دریافت پروبیوتیک

منابع پروبیوتیکبرخی از مهمترین منابع این باکتری به این شرح است:

محصولات پروبیوتیک

محصولات غنی شده با این باکتری را محصولات پروبیوتیک می نامند. مهمترین انواع این محصولات خوراکی های لبنی به شمار می روند که عبارتند از شیر، انواع پنیر، دوغ و ماست نوشیدنی، ماست سفت یا هم زده، بستنی، خامه ترش و کره. دو نوع از مهمترین محصولات حاوی این باکتری ماست و پنیر است.

ماست پروبیوتیک

منظور از ماست پروبیوتیک ماست غنی شده با این باکتری است که موجب می شود، علاوه بر مزایای یک ماست معمولی باکتری های مفید مناسب روده را نیز دارا باشد. این محصول در دمایی بین 38 تا 42 درجه سانتی گراد تهیه شده و منبعی غنی از ویتامین k می باشد. این ماست حاوی مقادیر زیادی از میکروارگانیسم های مفید برای بدن است که به توازن باکتری های مفید و مضر و تضمین سلامت بدن شما کمک ویژه ای می کند.

پنیر پروبیوتیک

به تازگی پنیر پروبیوتیک نیز مانند شیر و ماست به بازار عرضه شده است. برخی از پنیرها مانند پنیر گودا، پنیر چدار، پنیر موزارلا و برخی پنیرهای پاستوریزه مثل پنیر لاکتیکی در دسته پنیرهای غنی شده با  این باکتری قرار دارند.

مکمل پروبیوتیک

با مصرف مکمل های این باکتری می توان میزان باکتری مورد نیاز را برای بدن فراهم نمود، این مکمل حاوی دو نوع از باکتری‌های مفید، بیفیدوباکترها و لاکتوباسیلوس‌ها است و در افراد سالم اثرات مثبت بسیاری را به همراه دارد. مصرف این مکمل های می تواند تعادل را میان باکتری های مفید و مضر بدن برقرار نموده و ماندگاری این باکتری ها را افزایش دهد. مصرف این قرص ها و مکمل ها می تواند تا حد زیادی در بهبود سلامت روده ها موثر باشد. این مکمل‌ها می تواند در افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن که منجر به پیشگیری از سایر بیماری ها می شود کمک ویژه ای نماید به علاوه مصرف این مکمل در بهبود سرطان، اسهال ناشی از آنتی بیوتیک، اسهال مسافرتی، درمان آلرژی‌ها، افزایش تحمل لاکتوز، بهبود فشار خون، کلسترول افزایش یافته خون و تولید ویتامین در بدن، اثر مثبتی دارد.

خوراکی های حاوی پروبیوتیک

از دیگر منابع حاوی  این میکروارگانیسم می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

  • شکلات تلخ : شکلات حاوی این باکتری نیست اما مصرف آن به حمل و جذب پروبیوتیک کمک می کند.
  • ترشی : ترشی هایی مثل ترشی کلم، خیار شور و .. از منبع این میکروارگانیسم به شمار می روند
  • چای کمبوچا : این چای از محصولات به دست آمده از باکتری ها و مخمر ها به شمار می رود و دارای پروبیوتیک است، برای تهیه این چای باید روش های تهیه آن را فراگیرید.
  • کیمچی : نوعی از ترشی های کلم است که حاوی باکتری های مفید برای بدن می باشد.
  • پیاز : پیاز سرشار از پروبیوتیک است. به علاوه پیاز از منابع اینولین و فیبر به شمار می رود که در هضم غذا موثر است.

عوارض مصرف بیش از حد پروبیوتیک ها

عوارض پروبیوتیکامروزه در محصولات مختلفی می توانید این باکتری را بیابید. برخی از محصولات جدیدی مثل خمیردندان، آبمیوه ها،شکلات، غلات صبحانه و حتی نان حاوی این میکروارگانیسم هستند. مصرف محصولات حاوی این باکتری به خصوص اگر به میزان زیادی باشد می توانند عوارضی را ایجاد کند که عبارتند از :

عوارض گوارشی

بروز عوارض گوارشی همیشه اتفاق نمی افتد زیرا معمولا میکروارگانیسم ها عوارضی برای دستگاه گوارش ایجاد نمی کند، اما برخی از افراد با مصرف این خوراکی ها دچار حالاتی مانند نفخ، حالت تهوع و احساس پر بودن شکم می شوند، این عوارض معمولاً موقتی بوده و با ادامه درمان از بین می روند. یکی از عوارضی که ممکن است در اثر مصرف نوعی از این میکروارگانیسم ایجاد شود؛ اسهال است. این عارضه با مصرف 2-1 بیلیون لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس ایجاد می شود و لازم در صورت ادامه یافتن اسهال مصرف مکمل های حاوی این باکتری را قطع کنید.

عفونت

مصرف این میکروارگانیسم برای همه افراد مناسب نیست به طور مثال افرادی با ضعف سیستم ایمنی بدن نباید از این دارو استفاده نمایند زیرا که به شدت در افزایش احتمال ابتلا به عفونت و بیماری زایی این عفونت در ارتباط است. همچنین افرادی با بیماری های خاص مثل سندروم روده کوتاه، شانس بیشتری برای ابتلا به عفونت ناشی از مصرف این باکتری را دارند. به علاوه افرادی با شرایط زیر نباید از این میکروارگانیسم استفاده کنند:

  • افرادی با بیماری های+ HIV
  • افرادی که به تازگی عمل پیوند عضو انجام داده اند.
  • افراد در حال انجام شیمی درمان
  • افرادی با دریچه قلب مصنوعی

اثرات متابولیک

در این زمینه نیاز به تحقیقات وسیع تری می باشد اما می توان گفت مصرف بیش از حد پروبیوتیک می توانند سبب تحریک متابولیک سیستم ایمنی بدن شود. همچنین تغییرات ژنتیکی مانند انتقال و یا جایگزینی ماده ژنتیکی در سلول دیگر ممکن است، روی دهد.

واکنش های آلرژیک

پروبیوتیک ممکن است سبب ایجاد حساسیت شود. حساسیت در افراد مختلف به شکلی متفاوت ایجاد می شود که طیفی گسترده دارد. حساسیت می تواند از راشهای پوستی، التهاب صورت و گلو، خس خس تا مشکل در بلع متغیر باشد. حتی ممکن است مصرف این باکتری موجب کاهش سطح هوشیاری شود.

استفاده نامناسب از یک نوع پروبیوتیک

خطر دیگری که افراد را در مورد مصرف آنتی بیوتیک تهدید می کند،استفاده نامناسب از این باکتری است زیرا مصرف یک میکروارگانیسم خاص در برخی از موارد موثر است. به طور مثال پروبیوتیک لاکتوباسیلوس ( GC) در درمان اسهال مسافرتی موثر است اما مصرف آن برای سایر اسهال ها مناسب نبوده و حتی ممکن است موجب دهیدراسیون بدن گردد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا